O‘zbekistonning oltin-valyuta zaxiralari uch oydan beri ilk marta kamaydi

1-iyun holatiga ko‘ra, O‘zbekistonning oltin-valyuta zaxiralari 35,4 mlrd dollarni tashkil qildi. 

Aprelda zaxiralar rekord darada ko‘paygan edi — 35,9 mlrd dollar. Shu tariqa oltin-valyuta zaxiralari 500 mln dollarga kamaydi. 

Oxirgi marta zaxiralar fevral oyida 600 mln dollarga kamaygan edi. 

Zaxiralar asosan oltin va xorijiy valyutadan iborat. May oyida ikkalasi ham kamaydi:

• valyuta — 0,35 milliard dollarga (umumiy 13,1 milliard dollar);
• oltin – 0,2 mlrd dollarga (umumiy 21,1 mlrd dollar).

O‘zbekiston zaxiralarida 11,4 mln troya unsiya oltin bor. May oyida bu ko‘rsatkich 0,3 mln troya unsiyaga ko‘paygan.

Oltin zaxiralari nima uchun kerak?

Oddiy til bilan aytganda, bu sug‘urta, davlatning “xavfsizlik yostig‘i”. Zaxiralar dunyoning deyarli barcha mamlakatlarida favqulodda vaziyatlar uchun mavjud.

Zaxiralar odatda yuqori likvidli, ya’ni tez sotiladigan aktivlarda saqlanadi. Oltin va xorijiy valyuta ushbu talablarga javob beradi — ulardan istalgan vaqtda qarz to‘lash yoki investitsiyalar uchun foydalanish mumkin.

2017-yilgacha O‘zbekiston zaxiralari to‘g‘risidagi ma’lumotlar jamoatchilikka e’lon qilinmas edi. O‘sha yilning noyabr oyida zaxiralar 26 mlrdni tashkil etishi ma’lum bo‘lgan. O‘shandan beri ular deyarli 10 mlrd dollarga o‘sgan.

Zaxiralardan qanday maqsadlarda foydalanish mumkin va o‘rni qanday to‘ldiriladi?

Zaxiralardan turli mamlakatlarda turlicha foydalaniladi. Bu odatda to‘lov balansi taqchilligini moliyalashtirish, valyuta bozorida intervensiyalar o‘tkazish, milliy valyuta kursini ushlab turish, tashqi qarzlarni qoplash va hokazolarni o‘z ichiga oladi.

Zaxiralar mamlakatda qazib olingan oltin, xalqaro bozorga qimmatli qog‘ozlar chiqarilishi, savdo balansi profitsiti va boshqalar hisobiga to‘ldiriladi.

Masalan, O‘zbekistonda zaxiralar, jumladan, OKMK yoki NKMK tomonidan qazib olingan oltin hisobiga to‘ldiriladi. Oltin chetga sotilganda mamlakatdagi zaxiralar ham kamayadi.

35,4 mlrd dollar — bu ko‘pmi yoki kam?

Rivojlanayotgan mamlakatlarga, shu jumladan, O‘zbekistonga ham xalqaro tashkilotlar uch oylik importni moliyalashtirish uchun yetarli bo‘lgan zaxiralarni saqlashni tavsiya qiladi.

35,4 mlrd dollar hozir O‘zbekistonga 20 oydan ortiq importni moliyalashtirish uchun yetarli. Bunday ko‘rsatkich ishonchli hisoblanadi.

Avvalroq O‘zbekiston oltin zaxiralari bo‘yicha dunyoning kuchli 20 talik reytingiga kirgani haqida xabar berilgan edi.