Avstraliya yadroviy suvosti kemalari bilan qurollanish dasturini rasman ishga tushirdi

Avstraliya Buyuk Britaniya va AQSh bilan tuzgan yangi mudofaa alyansi — AUKUS doirasida o‘zining dengiz flotini yadroviy suvosti kemalari bilan jihozlash dasturini rasman boshladi. Bu haqda “Korrespondent.net” xabar berdi.

Xabarga ko‘ra, 22-noyabr, dushanba kuni Avstraliya mudofaa vaziri Piter Datton amerikalik va britaniyalik diplomatlar bilan birgalikda uch davlat o‘rtasida yadroviy kuchlarni o‘rnatish to‘g‘risidagi maxfiy ma’lumotlar almashinuvini nazarda tutadigan kelishuvni imzolagan.

Sentabr oyida mazkur mamlakatlar AUKUS alyansi tuzilganini e’lon qilib, bu qadamni Xitoy-Amerika raqobati kuchayib borayotgan Tinch okeani mintaqasida strategik taranglikka qarshi turish zarurati bilan izohlagan edi.

“Kelishuv bizga hamkorlik qilish imkonini beradi, bu o‘zaro mudofaa imkoniyatimizni oshiradi”, — dedi AQSh prezidenti Jo Bayden 19-noyabr kuni Kanberradagi shartnoma imzolash marosimi oldidan.

AUKUS bilan tuzilgan kelishuv tufayli Avstraliya uzoq masofali missiyalarni bajarishga qodir sakkizta eng zamonaviy yadroviy suvosti kemasini qabul qiladi. Shuningdek, kelishuv mamlakatlar o‘rtasida kiber razvedka ma’lumotlari, sun’iy intellekt texnologiyalari va boshqa texnik ishlanmalar almashinuvini ko‘zda tutadi.

Shu tarzda AQSh tarixda ikkinchi marta yadroviy suvosti kemalarini yaratish bo‘yicha o‘ta maxfiy texnologiyalarni boshqa davlat bilan bo‘lishmoqda. Vashington ilk bor ittifoqchi davlat Buyuk Britaniyani 1958-yilda yadroviy texnologiyalar bilan ta’minlagan edi.

AUKUS alyansining tuzilishi Parijni g‘azablantirdi, chunki yangi hamkorlik fonida Avstraliya Fransiyaning Naval Group harbiy kemasozlik kompaniyasi bilan tuzgan rekord darajada qimmat shartnomani to‘xtatdi.

Avstraliya uni 2016-yilda imzolagan, shartnoma 12 ta oddiy suvosti kemasini qurishni nazarda tutgan. Loyihaga 90 milliard Avstraliya dollari (66 milliard AQSh dollari) talab qilinib, bu shartnoma Avstraliya dengiz floti tarixidagi eng qimmati bo‘lardi.

Fransiya tashqi ishlar vaziri Jan-Iv Le Drian shartnomaning bekor qilinishini “orqadan pichoq urish” deb atagan. Bekor bo‘lgan shartnoma tufayli Fransiya AQSh bilan birga Chesapik dengiz jangining 240 yilligiga bag‘ishlangan tantanalarni nishonlashdan bosh tortgan. Parij maslahatlashuvlar uchun AQSh va Avstraliyadagi elchilarini chaqirib oldi. Yevrokomissiya rahbari Ursula fon der Lyayen ittifoqchilarning Fransiyaga nisbatan harakatlarini nomaqbul deb atadi.