O‘zbekistonda 2021-yil 1-iyuldan tuz, shakar va yog‘ miqdori yuqori bo‘lgan mahsulotlar, shuningdek, sog‘liq uchun zararli boshqa qo‘shimchalar mavjud mahsulotlarni markirovka qilish joriy etiladi. Bu Prezidentning “Aholining sog‘lom ovqatlanishini ta’minlash bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi farmonida ko‘zda tutilgan deb xabar bermoqda “Gazeta.uz”.
Foto: “RIA Novosti”
Markirovka ikki bosqichda amalga oshiriladi. Birinchi bosqichda — 2021-yil iyuldan u ixtiyoriy bo‘ladi. Ikkinchi bosqichda, 2025-yil 1-yanvardan boshlab esa majburiy bo‘ladi. Bu o‘zgarish mamlakatga olib kirilgan mahsulotlarga ham, respublika ichida ishlab chiqarilgan mahsulotlarga ham birdek tegishli.
Bu rangli markirovka bo‘lib, iste’molchilarga ishonchli ma’lumotlarni yetkazish va foydali mahsulotlarni tanlashiga yordam berishi kutilmoqda. Shakar, to‘yingan yog‘ kislotalari va tuzni haddan ortiq iste’mol qilish yurak-qon tomir kasalliklari, arterial gipertenziya, qandli diabet kasalliklarining paydo bo‘lishiga va rivojlanishiga olib keladi.
Masalan, Rossiyada markirovka oziq-ovqat qadog‘ida ko‘rsatiluvchi ranglar indikatsiyasidan iborat. “Rospotrebnadzor” tomonidan tavsiya etilgan kunlik iste’mol normalarini hisobga olgan holda mahsulot tarkibidagi tuz, shakar va yog‘ kislotalari darajasiga qarab yashil, sariq va qizil rangda belgilanadi.
Eslatib o‘tamiz, Shavkat Mirziyoyevning 30-oktabrdagi “Sog‘lom turmush tarzini keng tatbiq etish va ommaviy sportni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmonida aholi turli guruhlarining sog‘lom ovqatlanishga bo‘lgan ehtiyojlarini qondirishni ta’minlaydigan shart-sharoitlar yaratish, tarkibida tuz, qand va yog‘ miqdori ko‘p bo‘lgan hamda xamirli taom va shirinliklarni, non mahsulotlarini iste’mol qilishni qisqartirish, zararli odatlardan, xususan, alkogol va tamaki mahsulotlarini iste’mol qilishdan voz kechish yo‘li bilan kasallikka chalinish, ortiqcha vazn holatlari (semizlik) va bevaqt vafot etishni kamaytirish ko‘zda tutilgan.
Hujjat bilan, shuningdek, Vazirlar Mahkamasi uch oy muddatda tuz, qand va yog‘ miqdori me’yoridan ortiq bo‘lgan oziq-ovqat mahsulotlarining reklamasiga quyidagi cheklovlar o‘rnatishni nazarda tutuvchi qonun loyihasini ishlab chiqish yuklatilgan:
- ta’lim, sog‘liqni saqlash va sport muassasalari hududida hamda jamoat transportida reklama qilish;
- bolalar, animatsion personajlar va bolalar ko‘rsatuvlari qahramonlari ishtirokida reklama qilish;
- ommaviy axborot vositalarida bolalar uchun mo‘ljallangan ko‘rsatuvlardan 30 daqiqa oldin va keyin namoyish qilish.
