• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12676.11
    • RUB161.56
    • EUR14975.56
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +25°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    Issiq harorat koronavirusni o‘ldiradimi? Barchani o‘ylantirayotgan savolga javob qidiramiz

    Koronavirus pandemiyasi davom etmoqda. Hozircha virusga qarshi vaksina yo‘qligi bois insoniyat havo isishidan umid qilmoqda. Ko‘pgina ekspertlarning fikricha, havo haroratining isishi virusning tarqalishiga to‘sqinlik qiladi. Ayni paytda, ekspertlarning bir qismi bu fikrga qarshi chiqmoqda va havo harorati pandemiyani yo‘q qilmasligini uqtirmoqda.

    Ushbu masalaga oydinlik kiritish maqsadida “Daryo” olimlarga murojaat etdi. Fizik olim Rustam Ashurov bu borada o‘z mulohazalari bilan o‘rtoqlashdi.

    Koronoviruslar turli xil muhit va sharoitlarda yashab qolish borasida o‘ziga turdosh bo‘lgan boshqa viruslardan ancha ilgarilab ketgan. COVID-2019 tabiati jahon laboratoriyalarida qizg‘in o‘rganilayotgan bir vaqtda odamlarni asosan bir savol qiziqtiradi: u qachon chekinadi? Vaksina va yangi virusga qarshi preparatlar sinov etaplaridan o‘tishi uchun vaqt talab qilinishini inobatga olsak, insonlarga najot beradigan yagona umid havo haroratining ko‘tarilishiga bog‘liq bo‘lib qoladi.

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Ko‘pchilik mutaxassislarning fikricha, COVID-2019 o‘ziga turdosh bo‘lgan viruslar kabi mavsumiy xarakterga ega va havo harorati oshishiga chidamli emas. Lekin bu taxmin hozircha laboratoriyalarda tajribaviy isbotlangani yo‘q. COVID-2019 koronavirusning havo harorati va havo namligiga chidamliligi ustida ayni damda tajribalar olib borilyapti va yaqin kunlarda ular e’lon qilinadi. Ungacha esa biz bu taxminni kuzatuvlar orqali mantiqan tekshirib ko‘ramiz.

    Temperaturaning obyektga (COVID-2019) ta’sir mexanizmlari haqida biror nima deyishga ojizman. Bu ishni mutaxassislarga qo‘yib beramiz. O‘zimiz esa oson yo‘ldan ketamiz. Ayni damda ushbu virus issiq o‘lkalarda o‘zini qanday his qilyapti? Bu maqolada shu savolga javob qidiramiz. Issiq harorat deb shartli ravishda 30°S va undan yuqori temperaturani belgilab olamiz.

    Bu ma’lumotni internet orqali yig‘ish uchun ikkita instrumentdan foydalanamiz:

    1. dunyo xaritasi bo‘ylab ob-havo ma’lumotini ko‘rsatib boruvchi sayt. Men “Meteotrend.com” saytidan foydalandim;
    2. koronavirus tarqash geografiyasi bo‘ylab ma’lumotlarni monitoring qiluvchi sayt. Mening tanlovim – “Worldometeres.info” sayti bo‘ldi.
    Demak, bugun harorat 30°S dan yuqori bo‘lgan 24 ta davlat bor ekan. Shu davlatlarda COVID-2019 koronavirusi bilan xastalangan bemorlar soni va shu virusdan o‘lganlar sonini hisobini chiqaramiz. Yig‘ilgan ma’lumotlar quyidagi jadvalda ko‘rsatilgan.

    30°S dan yuqori harorat kuzatilayotgan davlatlar

    (ob-havo ma’lumotlari 24-mart kuni uchun ko‘rsatilgan)

    №

    DavlatlarHarorat (°S)Kasallanganlar soniO‘lim soni
    1Barbados3017-
    2Beliz301-
    3Benin312-
    4Burkina-Faso38994
    5Gana30241
    6Gayana30191
    7Gvineya330-
    8Kambodja3086-
    9Kot-d’Ivuar3025-
    10Kuba3035-
    11Mali380-
    12Nauru300-
    13Niger402
    14Nigeriya31361
    15Panama303133
    16Paragvay32221
    17Salvador313-
    18Somali301-
    19Sudan3321
    20Syerra-Leone310-
    21Togo3118-
    22Trinidad va Tobago3051-
    23Markaziy Afrika Respublikasi310-
    24Chad391-
    Umumiy:757

    12

    Demak, biz o‘rganayotgan 24 ta davlatda umumiy hisobda 757 nafar inson COVID-2019 koronavirusi bilan xastalangan. Ulardan 12 nafari vafot etgan. So‘nggi o‘lim 23-mart kuni Nigeriyada kuzatilgan. 67 yoshli Nigeriya fuqarosi Buyuk Britaniyadan og‘ir ahvolda qaytgan va Nigeriyada vafot etgan.

    https://twitter.com/NCDCgov/status/1242034502467309569

    Vafot etganlarning o‘rtacha yoshi – 65. Ushbu 24 ta davlatda kasallanganlarni chuqurroq o‘rganish orqali yig‘ilgan ma’lumotlarga ko‘ra quyidagi xulosaga kelamiz.

    Bu davlatlarga kasallik faqat boshqa davlatlardan kelgan fuqarolarda kuzatilyapti va davlat ichida keng tarqalgani yo‘q. Harholda bu ma’lumot ushbu davlatlar bergan hisobotlarda ko‘rsatilgan.

    Faqat ikkita davlat – Panama va Kambodjada ichkarida tarqalish holatlari kuzatilgan. Ushbu davlatlarni bog‘lab turuvchi umumiy bir jihat havoning solishtirma namligidir. Ayni damda Panamada ushbu ko‘rsatkich o‘rtacha 80–81 foizni tashkil qilsa, Kambodjada 70 foiz qayd etildi. Mutaxassislarning fikricha, havoning yuqori solishtirma namligi viruslar uchun qulay muhit hisoblanadi. Namlik pasayib, havo quruqlashgan sari viruslarga muhit ancha qiyinlashadi. Shunga qaramasdan, Kambodjada yanada ko‘proq odam kasallanishi mumkin edi. Chunki Kambodjada chegaralarni yopishga shoshilmadi va kamida tinch okeanida qolib ketgan va bortida kasallanganlar borligi aniqlangan Westerdam kruizini o‘z portiga kiritdi. Kambodja chegaralari Janubi-Sharqiy Osiyoda virus avjiga chiqqanda ham yopilmadi. Ilk harakatlar faqat 8-mart kuni muhokamaga qo‘yildi. Umuman Kambodjada yuqori ob-havo harorati ijobiy rol o‘ynagani ta’kidlanyapti.

    Ob-havo harorati nega muhim?

    Virus odam organizmidan boshqa odam organizmiga tashqi tranzit muhit orqali o‘tadi. Ushbu tranzit muhitning virus ko‘chib yurishi uchun qulaylik darajasi bilan uning tarqalish darajasi o‘zaro to‘g‘ri proporsional. Ya’ni tranzit muhit virus uchun qulay bo‘lsa, u bir odamdan ikkinchi odamga oson yuqadi. Aksincha, o‘sha muhitda uning yashab qolish davri qisqa bo‘lsa, virus tarqalishi ham qisqaradi. Havo orqali ko‘chib yurishda yoki biror-bir buyum ustida virus yashab qolishiga havo harorati bevosita ta’sir qiladi va uning yashash davrini ma’lum miqdorga qisqartiradi.

    Aytishingiz mumkin, ayni damda yuqori ob-havo haroratiga ega bo‘lib turgan davlatlarda insonlar harakati va qatnovlar Xitoy, Yevropa va AQSh kabi yuqori emas deb. Siz mutlaqo haq bo‘lasiz. COVID-2019 koronavirusini yengishning eng birinchi qadami – karantin. Qatnovlar va harakatchanlikni cheklash lozim. Balki rivojlangan davlatlar epidemiyaning ilk damlarida insonlar harakati va qatnovlarni jadvalda ko‘rsatilgan davlatlar darajasiga tushira olganida jarayon osonroq kecharmidi. Nima bo‘lganda ham, ob-havo isishini uyda o‘tirgan holda kutishda davom etamiz.

    Muallif fikri tahririyat nuqtai nazaridan farq qilishi mumkin.

    24.03.2020, 14:04   Izoh (0)   502487
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


    BI Group va Asakabank O‘zbekistonda tijorat ko‘chmas mulki uchun biznes ipotekasini ishga tushirdi


    Qashqadaryo va Buxoroda amalga oshirilgan quyosh energiyasi loyihalariga 1 yil to‘lishi munosabati bilan rasmiy tadbir bo‘lib o‘tdi


     Navoiy innovatsiyalar universiteti: zamonaviy bilim sari ishonchli qadam 


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


    Fitch Kapitalbankning reytingini "Ijobiy" prognoz bilan tasdiqladi


    Kapitalbank investitsiyalari – O‘zbekiston yoshlari kelajagiga sarmoya


    Fitch Ratings “Biznesni rivojlantirish banki” ATB kredit reytingini oshirdi 


    “AloqaBank” yoshlar bilan ishlashga oid dasturlarni kengaytirmoqda


    Toshkentda Sting brendi homiyligida "Formula-1" filmining premyerasi bo‘lib o‘tdi


    Faqat tekshirilgan foydalanuvchilar: nima uchun to‘lov ilovalari  shaxsni tasdiqlashni so‘raydi


    Qayerga investitsiya kiritish mumkin? Qanday aktiv turlari mavjud? 


    Yoz osmonning o‘zidayoq boshlanadi: Silk Avia Toshkentdan Issiqko‘lga kunlik aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘ymoqda


    Qashqadaryoning Chimyoni – Miraki haqida siz bilmagan faktlar


    NRG Uzbekistan zamonaviy va keng majmua — Maftun Makon turar joy mavzesini qurish bo‘yicha ulkan loyihani amalga oshirmoqda

     

    Tavsiya etamiz

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
    Audio Icon

    Joy hammaga yetardi: Jeyms Kemeronga ko‘ra, “Titanik” yo‘lovchilarining omon qolish imkoniyati bo‘lgan

    25 iyun, 23:50

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    25 iyun, 13:39

    AQSHning Yaqin Sharqdagi harbiy bazalari soni nechta va qayerda joylashgan?

    24 iyun, 19:05
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    O‘zbekistonda endi 7-9-sinf o‘quvchilari universitetda ham o‘qitiladi

    O‘zbekiston | 1 iyul, 23:15

    “Daryo” dayjesti: 1-iyulning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 1 iyul, 23:00

    Uorren Baffet 6 mlrd dollarlik Berkshire aksiyalarini xayriya qildi

    Dunyo | 1 iyul, 22:40

    Toshkent arxitektura-qurilish universitetida dual ta’lim joriy etiladi

    O‘zbekiston | 1 iyul, 22:25

    3 yil davomida uydan chiqmagan erkak axlat va chiqindilar uyumi orasidan topildi

    Dunyo | 1 iyul, 22:14

    “Kunning kamida 2-3 soatini salqin xonada o‘tkazing”. JSST anomal issiqda aholiga zarur bo‘lgan tavsiyalar berdi

    O‘zbekiston | 1 iyul, 21:55

    AQSH sog‘liqni saqlash vaziri amerikaliklarni dunyodagi eng kasal millat deb atadi

    Dunyo | 1 iyul, 21:45

    “Yoshlar Ittifoqi” qurib bitkazgan “Asr qurilishi” — BAM tarixi

    Dunyo | 1 iyul, 21:35

    WP: Mask raqobatchilarning maxfiy ma’lumotlariga kirish imkoniyatiga ega bo‘lgan

    Dunyo | 1 iyul, 21:25
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.