“Daryo” saytida haftaning eng muhim va muhokamali xabarlari sharhini boshlaymiz.
O‘zbekistonda yana 20 ta davlat fuqarolari uchun vizasiz rejim joriy etildi. Ular asosan Lotin Amerikasi va Karib havzasidagi kichik davlatlardir. Vizasiz rejim 2020-yilning 1-yanvaridan amal qila boshlaydi va muddati 30 kundir. Bu prezident farmonida ko‘rsatilgan bo‘lib, maqsad turizmni rivojlantirish. O‘zbekistonga keluvchi turistlar ichida karibliklar hamda Lotin Amerikasi vakillari qancha – bu noma’lum.
Shu tariqa, 13-avgust kuni imzolangan prezident farmoni bilan fuqarolari O‘zbekistonga vizasiz kela oladigan davlatlar soni 85 taga yetdi. Yana 77 davlat fuqarolari esa O‘zbekistonga kelish uchun elektron viza olish imkoniga ega.
Ammo xorijlik sayyohlar baribir vaqtinchalik ro‘yxatdan o‘tishi zarur va bu turizm rivojiga xalaqit beruvchi omillardan sanaladi.
* * *
Bu hafta ham dollar ko‘tarilishi davom etdi. Fuqarolar orasida dollar vasvasasi ham davom etmoqda, hamma jamg‘armasini dollarga aylantirib qo‘yish tashvishida...
O‘tgan hafta ilk marta 8700 so‘mlik kursdan oshgan dollarni bu hafta banklar 9100 so‘mdan sotishni, 9055 so‘mdan sotib olishni boshladi.
Dollar oshishiga kuzatuvchilar munosabatini bildira boshlagan. Taniqli iqtisodiy tahlilchi Yuliy Yusupovning maqolasida bu ortiqcha pul emissiyasi bilan bog‘liqligi izohlangan. Musulmonlar idorasi ham mavzuga aralashib “dollar oshishi, narxlar qimmatlashishi gunohlarimiz sabablidir”, deb izohladi. “Agar maxluqlarning rizqi dollarga bog‘liq bo‘lganida, dollar oshgan paytda osmonda parvoz qilayotgan qushlar, dengizda suzib yurgan baliqlar va quruqlikdagi barcha jonzotlar ochlikdan o‘lib ketgan bo‘lardi”, – deb xulosa qilinadi bayonotda.
* * *
“Daryo” haftanomalarida mansabdorlarning quyushqonga sig‘maydigan xatti-harakatlarini keng yoritib kelayotganimiz barchaga ayon. Bu hafta estafeta bayrog‘ini poytaxtning Olmazor tumani hokim o‘rinbosari qabul qilib oldi. 14-avgust kuni tuman hokimining o‘rinbosari Abdurasul Vahobov surishtirish ishlari olib borayotgan “Kun.uz” xodimlariga davlat organi xodimiga xos bo‘lmagan tarzda muomalada bo‘ldi. U videotasvirga olmaslikni talab qilib operatorga tashlandi va o‘zini bosib ololmay, tajovuzkorona harakatlarini davom ettirib, tahririyat mulki bo‘lgan texnika vositasini (shtativni) sindirib tashladi. Militsiya va hokimlikning boshqa vakillari hodisaga miq etmay qarab turgani videotasvirga muhrlangan.
Ko‘ngilsiz hodisa jamoatchilikda qattiq rezonans berdi. Faol deputat Rasul Kusherboyev Olmazor hokimining zo‘ravon o‘rinbosari ma’muriy va jinoiy javobgarlikka tortilishi kerak, dedi. Jurnalistlar ijodiy uyushmasi kutilmaganda tashabbus ko‘rsatib, “Kun.uz”chilarga zo‘ravonlik qilgan Olmazor tumani hokimi o‘rinbosarining xatti-harakatlari yuzasidan tekshiruv boshladi. Toshkent shahri hokimligi Olmazor tumani hokimi o‘rinbosari va “Kun.uz” muxbiri o‘rtasidagi nizo sabablarini o‘rganishga kirishdi. Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi mansabdorlarning OAV vakillariga nisbatan nomunosib harakatlarini qoraladi. “Kun.uz”chilarga qo‘pollik qilganini tushuntirgan o‘rinbosar Abdurasul Vahobov “jurnalist tamagirlik qilgani uchun o‘zini bosa olmagani” bilan izohladi. “Kun.uz”ning javob bayonoti kuttirmadi va o‘rinbosarning iddaolari rad etilib, jurnalistga tuhmat qilgani uchun Bosh prokuraturaga shikoyat yo‘llangani ma’lum qilindi.
Hafta so‘ngida Abdurasul Vahobovni boshqa bir video yanada mashhur qildi. U uyi buzilishiga qarshilik qilayotgan fuqaroning qo‘lini qayirib olib chiqayotgan xodimlarga yordamlashayotgani videoda aks etgan.
* * *
15-avgust kuni AOKA direktori Komil Allamjonov har bir OAV, bloger, ijtimoiy tarmoqlar va mobil messenjerlardagi guruhlar moderatori o‘zlari yozgan ma’lumotlar ostida foydalanuvchilar yozgan har qanday izohlar uchun ham javobgar bo‘ladi, deb chiqdi.
Jahon tajribasida mavjud bo‘lmagan bu qoida jamoatchilikda taajjub uyg‘otgani uchun shu kuni kechqurun AOKA direktori hamda jurnalist va blogerlar o‘rtasida muloqot o‘tkazildi. Muloqotning asosiy nuqtasi izohlar uchun post egasini javobgarlikka tortish masalasi bo‘ldi. Yurist Xushnudbek Xudoyberdiyev javobgarlikka tortishning o‘z bosqichlari borligini, avval uning qonunga zidligini isbotlash hamda bundan OAV va blogerni xabardor qilish lozimligini ta’kidladi. Shu tariqa “hamma bir-birini tushundi”.
* * *
Davlat rahbari aholini qiynayotgan muammoni e’tirof etmasligi u bilan xalq o‘rtasida ko‘rinmas masofa yaratadi, tez-tez muammolarni tilga olishi esa ushbu muammolarga befarq emasligi va chora ko‘rayotganini anglatadi. Prezident Shavkat Mirziyoyev 14-avgust kuni o‘tkazilgan majlisida O‘zbekiston uchun eng og‘ir masalaga aniqlik kiritdi. Davlat rahbarining aytishicha, eng katta xavf — kadrlar saviyasi, bilimi, ilmi va fidoyiligida. Shuningdek prezident, o‘nlab yillar davomida aholini qiynab kelgan mavzuda gapirib “Suv yo‘qligi, gaz yo‘qligi, elektr yo‘qligi… alam qilmaydimi bizga?” dedi.
Avgust boshida Shavkat Mirziyoyev “Farg‘ona, Qashqadaryo va Xorazm viloyatlari hokimlarining harakatlari siyosatimga dushmanlik, xiyonat”, deb aytgan edi. Eslatib o‘tamiz, O‘zbekistonda viloyat hokimlari prezident tomonidan tayinlanadi.
* * *
Go‘sht bahosi tobora oshib ketayotgani aholini jiddiy tashvishlantirmoqda. Bu xususda rossiyalik ekspert Dmitriy Gordeyev so‘z olib, “O‘zbekistonda bozorlarga go‘shtni asosan fermerlar yetkazib beradi. Fermerlik xo‘jalik mahsulot ishlab chiqarish hajmi uncha katta emas, narxlar, masalan, don, energiya resurslariga ko‘tarilishi mahsulot tannarxiga bog‘liq”, dedi. Mamlakatimiz qoramol import qilayotgani uchun qo‘shni Qozog‘istonda go‘sht narxi oshib ketdi. Qozoq akimati avvalo o‘z fuqarosini ta’minlash maqsadida mol go‘shti eksportini cheklashi mumkin.
Avvalroq uchta korxonaga Mo‘g‘ulistondan go‘sht import qilish huquqi taqdim etilishi aytilgan edi. Qariyb 95 foizi musulmon bo‘lgan yurtimizda mo‘g‘ullarning go‘shti halolligi yuzasidan savollar yuzaga chiqdi. “O‘zstandart” agentligi bosh direktori o‘rinbosari Jasur Shukurov “Mo‘g‘ulistondan kirib keluvchi go‘sht mahsulotida ‘Halol’ sertifikati yo‘q va bunday talab ham qo‘yilmagan. Chunki barcha xaridorlar ham bu jihatga e’tibor bermaydi. Lekin bu iste’molga yaroqsiz degani emas. Agar mahsulot sanitariya-gigiyenik talablarga mos kelsa, u sotuvga chiqarilaveradi”, deb aniqlik kiritdi.
* * *
O‘zbekistonda nikoh yoshi ayollar uchun 18 yosh etib belgilanmoqda. Bu haqdagi qonunning qabul qilinishi xotin-qizlarni erta nikohini va erta tug‘rug‘ini oldini olishga xizmat qiladi. Qonun loyihasini ishlab chiqish jarayonida xorijiy mamlakatlarda nikoh yoshini belgilangani holati ham o‘rganilgan. Jumladan, Rossiya, Armaniston, Tojikiston, Ozarbayjon, Ukraina, Moldova, Fransiya, Germaniya va Filippin Respublikasida nikoh yoshi erkaklar va ayollar uchun 18 yosh etib belgilangan. Ayollar uchun nikohlanishning eng kam yoshi turli mamlakatlarda turlicha bo‘lib, 15 yoshdan 21 yoshgachadir. Biroq nikoh yoshi past bo‘lgan mamlakatlarning aksariyati kam taraqqiy etgan va ayollar salomatligi borasida oqsaydi.
“Daryo” yangiliklarini kuzatib boring. O‘zbekiston va dunyo xabarlaridan eng birinchi xabardor bo‘ling.
Izoh (0)