“Daryo” o‘tayotgan hafta mobaynida dunyo matbuotida muhokamalarga sabab bo‘lgan eng qiziqarli maqolalarning qisqacha mazmunini keltirib o‘tadi.
Muammar Kaddafining boyligi Janubiy Afrika Respublikasidami?
2011-yilda Liviyadagi isyonchi guruhlar tomonidan o‘ldirilgan polkovnik Kaddafining yo‘qolgan ancha katta mablag‘dagi puli tarixda yangicha burilish yasadi, deb yozadi The Times nashri. Aniqlangan ma’lumotlarga ko‘ra, dollarlarning izi Janubiy Afrika Respublikasi prezidenti Jeykob Zumaning shaxsiy qarorgohiga borib taqalmoqda. Kaddafi o‘limidan so‘ng Liviya hukumati polkovnikning boyligini mamlakatga qaytarishga harakat qildi, ammo bu harakat besamar ketdi.
Ma’lumotlarga ko‘ra, Muammar Kaddafi o‘z boyliklarini o‘limidan avval Zumaga bergani haqida gap-so‘zlar tarqalgan edi. Ammo 76 yoshli Zuma Kaddafining pullari haqida hech narsa bilmasligini aytgan.
Liviyaning yangi hukumati JARning 66 yoshli prezidenti Siril Ramaposga Liviya xalqiga tegishli boyliklarni qaytarishda ko‘mak so‘ragan, lekin Ramapos bu boradagi muzokaralar haqida matbuotga lom-mim demagan.
Ammo ma’lumotlarga qaraganda, Kaddafining bankiri sifatida tanilgan Liviya milliy farovonlik jamg‘armasining sobiq rahbari Bashir Solihni guvohlar bir necha marta JAR poytaxti Yoxannesburgda ko‘rgan. Hattoki sobiq bankirga nisbatan Yoxannesburgning markaziy ko‘chalarida suiqasd uyushtirilishi natijasida u yarador bo‘lgani ma’lum.
BMT xavfsizlik kengashi maxsus komissiyasining 2017-yildagi ma’ruzasiga ko‘ra, Kaddafining boyliklari Afrika mamlakatlariga bekitilgan. Yashirilgan mablag‘dan qurol-yarog‘ savdosi, zirhli mashina va vertolyotlar sotib olishda foydalanilayotgani ham ma’lum.
2013-yilda JAR hukumati BMT talabiga binoan taxminan 540 million funt sterling miqdoridagi mablag‘ni Liviya hukumatiga qaytarish haqida bayonot ham bergan edi.
Kaddafi Zuma bilan do‘stona munosabatlarda edi. Zuma NATO tarafidan Liviya havo hujumiga tutilishini keskin qoralab chiqqan edi.
NATO nega haligacha tirik?
Sobiq ittifoq parchalanishi bilan Varshava shartnomasi ham yo‘qlikka mahkum bo‘ldi. Ammo nega NATO hamon yashab kelmoqda? Asosiy sabab — AQSh. Kelishuvlar, diplomatiya va o‘zga mamlakatlarning ichki ishlariga aralashmaslik AQSh uchun hech narsani anglatmaydi, deb yozadi Sabah nashri.
NATOning 70 yillik yubileyi nishonlanishi arafasida 1952-yilda Shimoliy Atlantika ittifoqiga a’zo bo‘lgan Turkiyaning mazkur tashkilotga a’zoligi davom etishi noma’lum bo‘lib qolmoqda. Sababi — AQSh nazdida demokratik yo‘ldan chalg‘igan Turkiya AQSh munosabatlarida Fathulla Gulen masalasi keskinligicha turibdi, Rossiya va Erdo‘g‘on hukumatining tashqi siyosatdagi ayrim masalalar bo‘yicha munosabatlari ancha sovuqlashgan.
Turk nashrining yozishicha, AQSh xalqaro diplomatiya qoidalariga amal qilgani yo‘q va o‘zini ko‘cha bezorisidek tutmoqda. AQSh o‘zi istagan vaziyatda mustaqil davlatlarning ichki ishlariga harbiy aralashishi, Isroil kabi ittifoqchi davlatlarning noqonuniy xatti-harakatlariga ko‘z yumishi, Venusuelada bo‘lgani kabi hukumatni to‘ntarishga urinayotgan kuchlarga ko‘mak berishi, mamlakat mudofaa tizimiga mansub tashkilotlarni terroristik tashkilot deya qora ro‘yxatlarga qo‘shib qo‘yishi mumkin.
Agarda yana 1952-yilga qaytib qolgudek bo‘lsak, biz barcha boshimizdan o‘tkazganlarimizdan so‘ng yana NATOga a’zo bo‘lishga harakat qilgan bo‘larmidik, degan savol bilan maqolani yakunlaydi muallif.
Rubl — eng muvaffaqiyatli valyuta
Bloomberg agentligining yozishicha, Rossiya tarafi foyda olish ilinjida ishtahasi ancha ochilgan sarmoyadorlardan foydalanib, rekord hajmdagi obligatsiyalarini chiqardi. Bunga asosiy sabab esa AQSh Kongressi Rossiyaga sanksiyalar mavzusidan charchaganidir, deb yozadi Bloomberg.
Londonda joylashgan rivojlanayotgan davlatlar bozor iqtisodiyotini tahlil qilish bilan shug‘ullanadigan Manulife Asset Management agentligining yozishicha, ichki va tashqi bozordagi vaziyat barqarorlashmoqda. Shuningdek, AQSh va Yevropaning pul-kredit siyosati ham o‘zgardi, Kongress bo‘lsa sanksiyalarni muhokama qilishdan charchadi.
Sarmoyadorlar Rossiyaning yuqori daromadli aktivlariga qiziqishi sabab rus rubli favorit sifatida e’tirof etilmoqda. Rossiya eksportining asosi bo‘lgan neft esa jahon bozorida barreliga 70 dollardan sotilmoqda.
Rossiya moliya vazirligi 10 va 5 yilga mo‘ljallanga umumiy qiymati 137 milliard rubl (2,1 milliard dollar) bo‘lgan obligatsiyalarni joylashtirdi. Bozordagi umumiy talab esa 200 milliard rublni tashkil etmoqda. 1 foizlik bonus bilan to‘lab berilishi 2029-yilda amalga oshiriladigan obligatsiyalar savdosining kechagi kundagi umumiy sotuv qiymati 86,8 milliard rublni tashkil etdi.
Bir yil avval AQSh sanksiyalari sabab Rossiya banklari chuqur inqirozni boshidan kechirdi, sarmoyadorlar larzaga keldi. Iqtisodiy sarosima butun yoz davom etdi. Lekin bugunga kelib rubl eng muvaffaqiyatli valyuta sifati boy bergan pozitsiyalarini egallab olmoqda.
Arablar olamida yo‘qotishlardan charchagan Rossiya
Noonpost nashrida e’lon qilingan maqolaga ko‘ra, Rossiya arab davlatlarida yuz kelayotgan inqirozlardan unumli foydalangan holda o‘z ta’sirini yoyishga urinmoqda.
Liviya Xalifa Xaftar qiyofasida o‘zi uchun kerakli yetakchini topdi, deydi nashr muallifi Aid Amir. Saudiya Arabistoni, BAA, Misr va Fransiya Xaftarni pul hamda qurol-yarog‘ bilan dastaklayotgan bo‘lsa, Rossiya masalaning diplomatik tarafiga urg‘u bermoqda. Ana shu maqsadda BMT Xavfsizlik Kengashi Xaftar tarafida qo‘liga qurol olganlarni o‘q otishni to‘xtatishga chaqirayotgan bir paytda rasmiy Kreml Xavfsizlik Kengashining yo‘lini to‘sdi. Bu xatti-harakat esa, o‘z navbatida, Rossiyaning o‘z ittifoqchisini dastaklashdagi ilk yordami bo‘ldi. Rossiya Liviyadagi tinchlikni saqlashga intilayotgandek bo‘lsa-da, aslida mamlakatdagi turli guruhlar bilan muzokaralar o‘tkazib kelmoqda.
Rossiyaga bundan qanday naf degan savol tug’ilishi tabiiy. Harbiy jihatdan Rossiya eng avvalo Kaddafi hokimiyatdan ketganidan so‘ng boy bergan O‘rta Yer dengizidagi Liviya-Rossiya harbiy dengiz bazalaridan foydalanishni istaydi. Bu esa Rossiyaning G‘arbdagilarni cho‘chitib turishini istayotganidan.
Iqtisodiy jihatdan olib qaraganda, Liviyani Rossiya ta’sir doirasiga kiritish harbiy-iqtisodiy rejalarni amalga oshirishda qo‘l keladi. Muammar Kaddafi davrida Liviya rus qurol-aslahalarini sotib oladigan eng yirik hamkorlardan biri edi. Kaddafi ketishi ortidan Liviyaning moliyaviy mablag‘lari oqimi yo‘nalishini o‘zgartirdi. Ayrim ma’lumotlarga qaraganda, o‘z davrida Liviya Sobiq Ittifoq va Rossiyadan sotib olgan qurol-yarog‘ summasi miqdori 20-25 milliard dollarni tashkil etgan.
Geosiyosiy jihatdan nazar tashlaganda, Liviyaning Rossiya ta’sir doirasiga qaytishi rasmiy Kremlning mintaqadagi ta’sirini kengaytirib, G‘arbnikini susaytiradi. Siyosiy tahlilchilar fikriga ko‘ra, Rossiya aynan shunday maqsadni asosiy deb belgilab olgan. Chunki Rossiya Ittifoq parchalanib ketganidan so‘ng Mag‘ribdagi pozitsiyalarini boy bergan.
Izoh (0)