• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12653.32
    • RUB161.89
    • EUR14822.1
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +25°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    Qurg‘oqchilikni oldindan ogohlantirish tizimi amalda

    TERRA-MODIS sun’iy yo‘ldosh platformasining ma’lumotlariga ko‘ra, Amudaryo va Sirdaryoning yuqori qismidagi daryo havzalarining qor qoplagan maydoni 2018-yilning 31-mart kuni holatiga ko‘ra 2017-yilning qor ko‘p yoqqan shu davriga nisbatan anchagina ozroq. (rasm 1-2).

     

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Rasm 1 – Amudaryo yuqori qismining qor qoplagan maydonini 2018-yil mart oyining oxirgi davridagi holati.

     

    Rasm 2 – Amudaryo yuqori qismining qor qoplagan maydonini 2017-yil mart oyining oxirgi davridagi holati.

    Bunday sharoitda, Amudaryoning quyi oqimi uchun sersuvlik miqdorini uzoq muddatli bashoratiga binoan, hosil o‘sishi vaqtida suv miqdori me’yordan 40 foiz atrofida bo‘lishi kutilmoqda. Boshqacha aytganda, joriy yilda tadqiqot o‘tkazilayotgan mintaqalarda suv kam bo‘ladi (rasm 3). Bu esa, avvalambor, qishloq xo‘jaligida kam suvlik bilan bog‘liq bo‘lgan ehtimolli xatarlar oqibatlarini pasaytirish uchun moslashuvning qo‘shimcha chora-tadbirlarini o‘tkazishni talab qiladi.

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Rasm 3 – Amudaryoning quyi suv oqimlarini oylik bashoratlari

    Fermer o‘z faoliyati davomida bo‘lajak ekish mavsumida qancha suv miqdori kerakligini belgilab olishi, qaysi ekinlarni ekish va qaysi vaqtda bu narsani samaraliroq amalga oshirish mumkinligini bilishi muhim. Barvaqt qilinadigan bashoratlarsiz rejalashtirishni amalga oshirib bo‘lmaydi, ayniqsa qishloq xo‘jaligi uchun unchalik maqbul bo‘lmagan meteosharoitlardagi qurg‘oqchil hududlar haqida so‘z yuritilganda.

    Birlashgan Millatlar Tashkiloti Taraqqiyot dasturi va Favqulodda vaziyatlar vazirligi huzuridagi Gidrometeorologiya xizmati bilan hamkorlikda iqlim o‘zgarishi haqidagi BMTning doiraviy konventsiyasining Adaptatsion fondi moliyaviy ko‘magida amalga oshirilayotgan “O‘zbekistonning qurg‘oqchil hududlarida joylashgan fermer va dehqon xo‘jaliklarining iqlimiy barqarorligini ta’minlash” qo‘shma loyihasi doirasida takomillashtirilgan Qurg‘oqchilikni oldindan ogohlantirish tizimi (QOOT) bunday bashoratlarni ko‘ra bilish imkonini beradi.

    Butunjahon meteorologiya tashkilotining bayonotiga ko‘ra, 2017-yildagi tabiiy ofatlardan ko‘rilgan zarar rekord darajadagi 320 milliard dollarga teng bo‘ldi. Undan tashqari, o‘tgan yil, 2015 va 2016-yillar kabi, “... meteorologik kuzatuvlarning butun tarixidagi uchta eng iliq yil qatoriga kirdi”, - deyiladi bayonotda.

    Tegishli tashkilotlar va jamoatchilikka zamonaviy va aniq bashoratlarni taqdim etish orqali xavfli gidrometeorologik ko‘rinishlarni oldindan ko‘ra bilish tizimini takomillashtirish odamlar hayotini saqlab qolishi, pul mablag‘larini tejashi va infratuzilmani zarardan saqlab qolishi imkonini beradi.

    “O‘zgidromet” mutaxassislari tomonidan mana shunday tizim suv oqimini shakllantirish zonalari bo‘lmish Amudaryo va Sirdaryoning yuqori qismlari uchun ishlab chiqilgan edi. Shuni qayd etish joizki, Qoraqalpog‘iston Amudaryoning etaklarida joylashgan va bu yerda mazkur suv oqimidan foydalanish va qayta tiklashga zarur bo‘ladigan sharoitlar yuqori qismlardan tubdan farq qiladi. Loyiha doirasida mazkur tizim hududning geografik joylashuvi sharoitlariga moslashtirildi. Hozirgi vaqtda u ikki turdagi mahsulotni olish imkonini beradi - suv miqdorini sifatli baholash, u tufayli yil suv resurslari bilan yetarli darajada ta’minlanganligini yoki qurg‘oqchilik kutilayotganini, hamda ma’lum bir obyekt uchun suv zahiralarini son jihatdan tavsiflash haqida tasavvur beradigan ma’lumotlarni aniqlash mumkin bo‘ladi.

    “Qoraqalpog’iston bo‘yicha barcha kuzatuv tarmoqlarini avtomatlashtirish loyihaning muhim yo‘nalishi hisoblanadi. 2017 yilning mart-aprel oylarida 10 ta meteorologik stansiyadan iborat bo‘lgan kuzatuv meteorologik tarmoqni modernizatsiya qilish uchun uskunalar o‘rnatildi. Biz Rossiya, Qirg‘izston va Italiyadan mutaxassislarni jalb qildik. Bunday uskuna mamlakatda birinchi marotaba ishlatilmoqda. U qat’iy belgilangan davr mobaynida asosiy meteorologik parametrlarni yuqori aniqlikda o‘lchash, o‘lchashlar natijasida qator ko‘rsatkichlarni hisoblab chiqish, axborotni tezkorlik va diqqat bilan kodlash, telegrammalar matnini tuzish va axborotni ma’lumotlarni jamlash markazlariga yuborish imkonini beradi. Butunjahon meteorologik tashkiloti tavsiyalariga muvofiq, gidremeteorologik tarmoqlarni avtomatlashtirishda kamida ikki yil mobaynida yondash o‘lchashlarni (qo‘lda va avtomatik qurilmalar yordamida) ham olib borish zarur. Keyingi bosqichda kuzatuvlarni avtomatlashtirilgan rejimga o‘tkazish borasida qarorlarni qabul qilish uchun qator o‘lchovlar va sensor ma’lumotlarining qatorlar davriyligini bir xilligini baholash o‘tkaziladi”, – deydi loyiha rahbari Aleksandr Merkushkin.

     Bundan tashqari, loyiha doirasida Tuyamo‘yin va Qipchoqdagi ikkita muhim nuqtalarda suv sarfi darajasini kuzatish tizimlarini avtomatlashtirish amalga oshirilmoqda. Bu tegishli o‘lchovlarni bajarishda vaqtni qisqartiradi va mehnat sarfini qisqartirish imkonini beradi. Agar oldinlari suvni yuqori miqdori sharoitida barcha jarayon o‘rtacha 5—6 soat davom etgan bo‘lsa, hozirda 30—40 daqiqa yetarli bo‘lmoqda. Ko‘p funksiyali telemetriyani qo‘llash tufayli olinayotgan axborotni sifati ham oshdi. Daryoning chuqurligi va tubi holati haqida ma’lumotlarni olish mumkin bo‘ldi, buni esa kemalar qatnovi, ko‘priklar va kechuvlar qurishda hisobga olish muhimdir.

    Shunga qaramasdan, mutaxassislarni ta’kidlashicha, ma’lumotlarni yig‘ish va jamlashni o‘zigina yetarli emas, axborotni muayyan auditoriya orasida tarqatish zarur. Buning uchun ko‘p modulli axborot maydoni ishlab chiqilmoqda, u asosiy iste’molchilarni ular uchun qulay shaklda muhim ma’lumotlar bilan tezkor ta’minlash imkonini beradi.

    Aholining turli qatlamlari, hamda iqtisodiyot sektorlari uchun modernizatsiyalangan gidrometeorologik va iqlim xizmatlarining asosiy afzalliklari:

    • Iqlimga bog‘liq bo‘lgan xavfli tabiiy ko‘rinishlar orqali yetkazilayotgan muayyan zararlarni pasaytirish borasida yechimlarni bashoratlash, ogohlantirish va ko‘mak berish tizimlarini sifatli axborot bilan o‘z vaqtida ta’minlash.
    • Iqlim o‘zgarishining salbiy oqibatlariga moslashish choralarini rejalashtirish, ishlab chiqish va joriy qilishda zarur axborot bilan ta’minlash.
    • Ko‘zda tutiladigan yog‘inlarni va qurg‘oqchilik yoki suv toshqinlarini yuzaga kelishi xatarliklarini hisobga olgan holda suv resurslarini boshqarish samaradorligini oshirish.
    • Qishloq xo‘jaligi sektorini moslashuv chora-tadbirlarini ishlatgan holda iqlim tufayli yuzaga keladigan xavfli ko‘rinishlarga bog‘liqligini pasaytirish.
    • Gidrologik bashorat ma’lumotlaridan foydalangan holda suv ombori ishini samarali boshqarish.
    • Ob-havoning aniq ma’lumoti asosida uy xo‘jaliklari va yakka tartibdagi tadbirkorlar faoliyatini rejalashtirish imkoniyati.
    • Transport tashuvlari sektorida ob-havo ma’lumotini inobatga olgan holda yuklar va yo‘lovchilarni samaraliroq tashishni amalga oshirish mumkin.
    Bundan tashqari, energiyaning qayta tiklanuvchi manbalaridan foydalangan holda elektr energiyasi ishlab chiqarishni optimallashtirish, tegishli infratuzilmani boshqarish va istiqbol uchun zarur bo‘ladigan investitsiyalar darajasi borasida qarorlar qabul qilish uchun bu juda ham qulay vositadir. Axir, hozirgi davrda, energiyaning muqobil manbalarini ishlatish ko‘plab iqtisodiy va ekologik muammolarni yechimi bo‘lib qolmoqda, ob-havo va iqlim sharoiti haqida o‘z vaqtidagi va aniq axborot juda ham muhim hisoblanadi.

    Loyiha doirasida amalga oshirilayotgan gidrometeorologik tarmoqlarni modernizatsiyalash bo‘yicha choralar majmuasi va qurg‘oqchilikni oldindan ogohlantirish tizimini rivojlantirish yaxshi himoyalanmagan hamjamiyatlarni iqlimga barqarorligini oshirishga sezilarli hissa qo‘shadi - bu esa loyihaning asosiy maqsadidir.

    01.06.2018, 17:06   Izoh (0)   20946
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Rossiyada 5-qavatdan yiqilgan Sherzod Shobaratov yurib ketishga umid qilib yashamoqda

    01.06.2018, 16:54

    Toshkentda 6 ming dollar evaziga oliy o‘quv yurtiga kiritishni taklif qilgan kollej direktori qo‘lga olindi

    01.06.2018, 16:24

    8-iyun kuni Orol bo‘yicha xalqaro konferensiya bo‘lib o‘tadi

    01.06.2018, 15:28

    Evergreen Motors kompaniyasi Toshkentda 10 ta bog‘cha quradi va Sejong universiteti filialini ochadi

    01.06.2018, 15:16

    Shavkat Mirziyoyev Tashkent City qurilishi bilan tanishdi

    01.06.2018, 15:05

    Farg‘onalik 5 yoshli qizchaning o‘limiga oid jinoyat ishi sudda ko‘rib chiqilmoqda

    01.06.2018, 15:04
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Imzodan Engelberg premium romlari hashamatlikning timsolidir


    Chiroyli davlat raqami va 1 yillik transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urtasiga ega HAVAL


    Central Asian University RUR va THE Impact Rankings 2025 xalqaro reytinglarida o‘z mavqeini mustahkamlamoqda


    BI Sad’O Business loyihasida ochiq eshiklar kuni bo‘lib o‘tdi va CHILLA aksiyasi boshlandi


    CAEx Mebel & Decor 2025 ko‘rgazmasi 13-15-sentyabr kunlari Toshkentda bo‘lib o‘tadi


    Burger va lavashdan tortib kabob hamda flat-white’gacha — barchasi bir joyda!  


    Farg‘ona viloyatida mo‘l hosil: fermerlar 95 sentnerdan ortiq g‘alla yetishtirdi 


    SonetUzStyle – ijodiy kontent uchun Kia Sonet sovg‘a qilamiz


    Kapitalbank Top Employers Institute talqini bo‘yicha O‘zbekistonning eng yaxshi ish beruvchisi maqomini yana bir bor tasdiqladi


    Toshkentda navbatdagi SAG XL gilam do'koni o'z ishini boshladi


    riitm aqlli platformasi O‘zbekiston tinglovchilariga 30 million trek taklif etmoqda


    Ichkaridan nazar: Imzo fabrikasi qanday ishlaydi?


    InfinBANK’dan VISA kartasi endi Swoo Pay ilovasida


    “KAFOLAT sug‘urta kompaniyasi” AJning moliyaviy barqarorlik reytingi “Fitch Ratings” tomonidan “Ijobiy” prognozi bilan “B+” darajasida tasdiqlandi


    O‘zbekistonda yangilangan HAVAL H6 rasman ishga tushirildi

     

    Tavsiya etamiz

    “O‘lim sharbati”: SSSRda Stalindan so‘ng ikkinchi qudratli shaxs nomi berilgan qurol qanday paydo bo‘lgandi?

    6 iyul, 15:23

    SSSRning qo‘shni davlatga bosqini tarixi: Afg‘onistonda yodgorlik o‘rnatilgan yagona sovet askari kim edi?

    5 iyul, 15:22

    “Erishib bo‘lmaydigan ball belgilangani yo‘q” — “El-yurt umidi” jamg‘armasi ijrochi direktori

    4 iyul, 22:11

    “AQSH o‘yindan chiqmoqchi”. Ukraina Qo‘shma Shtatlar yordamisiz qayergacha bora oladi?

    4 iyul, 19:55
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Latviya davlat xizmatchilarining Rossiya va Belarusiyaga borishini taqiqladi

    Dunyo | 10 iyul, 00:05

    Ozarbayjon va Rossiya o‘rtasidagi mojaro: nega bu ikki tomonlama ziddiyat Markaziy Osiyoda aks-sado bermoqda?

    Dunyo | 9 iyul, 23:45

    Joze Mourinyo sobiq shogirdini “Fenerbahche”ga olib kelmoqchi

    Sport | 9 iyul, 23:30

    “Ikki marta ko‘rgan insonimga turmushga chiqqanman”. Shahzoda Muhammedova oilasi, farzandlari va biznesi haqida gapirdi

    Shou-biznes | 9 iyul, 23:25

    Toshkent 20 yildan keyin qay ko‘rinishda bo‘ladi? Prezidentga yangi reja taqdim etildi

    O‘zbekiston | 9 iyul, 22:50

    The Guardian: Grok sun’iy intellekti natsistga aylandi va o‘zini MexaGitler deb atadi

    Dunyo | 9 iyul, 22:45

    O‘zbekistonga go‘sht importi keskin ko‘paydi

    O‘zbekiston | 9 iyul, 22:25
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.