Пойтахтда қурилиш қилаётган тадбиркорларга дарахтларни кесишга чеклов қўйиш нотўғри. Бу ҳақда 17 июль куни ўтказилган қурилиш соҳасига оид йиғилишда тадбиркор Мурод Назаров фикр билдирди.
Мурод Назаровнинг айтишича, тадбиркорлар қурилиш жараёнига халал бергани учун айрим дарахтларни кесишга мажбур бўлади.
“Тошкент шаҳри бош режасига тузатиш киритиляпти. Яқинда чиқиб қолади, кутяпмиз. Бундан буён пойтахтда қурилишлар ё реновация, ё реконструкция ҳудудларида бўлади. Табиийки, бўш жой йўқ. Ҳар бир бино атрофида дарахт бор. Дарахтларни ўйламасдан кесиб ташлашгани учун катта резонансга олиб келиб, мораторий қўйилганди.
Лекин тан олиш керак, бу жойларда ҳатто реконструкция пайтида техникани қўяман деса ҳам дарахтлар халақит беради. Ва қанақадир йўллар билан барибир ҳам дарахтлар кесиляпти. Чеклов қўйиш керак эмас. Чекловлар коррупцияни кучайтиради. Имтиёзларга ҳам қаршиман”, дейди бизнес вакили.
Мурод Назаров мазкур масалага ечим сифатида таклиф берди. Унинг фикрига кўра, қурувчи компания зиммасига кесилган дарахтлар ўрнига янгиларини экишни юклаш керак.
“Ҳар бир қурувчи компания ёки бўлмасам, ҳатто учинчи шахс компания “дарахтлар банки” устида ишласин. Масалан, биз келаси ёки ундан кейинги йилда тахминан қанча қурилиш қилишимизни биламиз. Тахминан нечта дарахт кесилиши мумкинлигини ҳам ҳисоблаймиз. Кесиладиган дарахтлар ўрнига олдиндан янги дарахтларни экиб қўяйлик. Эртага нечта дарахт кесишга тўғри келса, диаметри, кўрсаткичлари белгилаб қўйилсин. Битта катта диаметрга нечта кичкина диаметр тўғри келади аниқ бўлсин. Кейин ҳокимият балансига ўтказиб кетаверади.
Керак бўлса, учинчи шахслар бу билан шуғулланади. Чунки дарахт экмаган компания бўлса, ўша лимитни учинчи шахсдан сотиб олсин. Натижада дарахт экишга ҳам инвестициядек қарала бошланади. Масалан, Миробод туманида кесадиган бўлсак, янги экилган дарахтларни ўша туман балансига (кесилган дарахт ўрнига) ўтказиб қўяйлик. Чеклов бўлгандан кўра, шунинг механизмини яратиб қўяйлик”, деди тадбиркор.
“И за это мингта дарахт, он имеет право”, дея тадбиркор фикрини изоҳлади Шерзод Қудбиев. Солиқ қўмитаси раисининг тадбиркор фикрини қуйидагича тушунтирди: “Мирободда 1000 та дарахт эккан қурувчи, масалан бошқа жойда 50 та дарахт кесиши мумкин бўлади”.
Ўзбекистонда дарахт кесганлик учун жазо чораларини кучайтириш кўзда тутилган қонун 2024 йил 1 мартдан кучга кирган. Президент томонидан имзоланган қонун билан айрим қонун билан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекс 79-моддасига ўзгартириш киритилган. Унга кўра дарахтлар, буталар, бошқа ўсимликлар ва ниҳоллар қонунга хилоф равишда кесиш, кундаков қилиш, шикастлантириш, йўқ қилиш ёки бошқа жойга кўчириб ўтказганлик учун:
- фуқаролар БҲМнинг 25 бараваридан 50 бараваригача,
- мансабдорлар БҲМнинг 50 бараваридан 75 бараваригача жаримага тортилади.
Аёвсиз кесилаётган дарахтлар
Тошкент вилоятида икки туп кўп йиллик чинорни кесган шахс табиатга 199 миллион сўм зарар етказгани ҳақида хабар берилганди. Хоразмда тўрт туп павловния дарахтини кесган шахс 27 миллион сўмдан ортиқ жаримага тортилган.
Сурхондарёда автомобиль йўлларини реконструкция қилишда қарийб 9,5 минг туп дарахт кўчирилиши мумкинлиги айтилганди.
Шу билан бирга, Тошкент вилоятида тўрт туп ёнғоқ дарахтини кесган шахс табиатга 247 миллион сўм зарар етказган.
Бундан ташқари, Жиззахда тут дарахтлари кесилиши оқибатида ўсимлик дунёсига 738 миллион сўмлик зарар етказилган. Жиззах вилоятида эса 19 туп дарахт кесилиши оқибатида табиатга 435 млн сўмлик зарар етказилгани хабар қилинганди.
Ўзбекистонда ноқонуний дарахт кесишга доир мораторий жорий этилгунга қадар бўлган даврга нисбатан бу каби қонунбузарликлар 60 фоизга камайган. 2025 йилнинг ўтган даврида республика бўйича 848 туп дарахт ноқонуний кесилиб, табиатга жиддий зиён етказилган. Ҳар бир ҳолатда айбдор шахсларга нисбатан қонунга мувофиқ жазо чоралари қўлланилган.
Изоҳ (0)