Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг 27 май кунги йиғилишида “Ядровий зарар учун фуқаролик жавобгарлиги тўғрисидаги Вена конвенциясига (Вена, 1963 йил 21 май) Ўзбекистон Республикасининг қўшилиши ҳақида”ги қонун лойиҳаси депутатлар томонидан қабул қилиниб, Сенатга юборилди.
Мажлисда таъкидланишича, ушбу халқаро конвенцияга қўшилиш натижасида фуқаролик ядро объектларида содир бўлган ҳодисалар оқибатида етказилган зарар учун жавобгарлик режими, зарарни қоплаш тартиби, муддатлари ва тамойилларини белгилайдиган асосий нормалар мамлакатимиз учун ҳам татбиқ этилади. Ядровий жавобгарлик режими ядровий фалокат юз берган тақдирда Ўзбекистон халқига товон тўланишини таъминлайди.
Вена конвенциясига қўшилиш зарарни қоплашнинг халқаро миқёсда тан олинган ҳуқуқий механизмларини таъминлаб, жабрланувчиларни ҳимоя қилишни кучайтиради, ядровий қурилмалар операторининг аниқ мажбуриятларини белгилайди ва юзага келиши мумкин бўлган зарарларни қоплаш учун ишончли молиявий кафолатларни яратади. Бу эса, миллий ядро хавфсизлиги тизимига ишончни оширади, халқаро ҳамкорликни мустаҳкамлайди ва ядровий жавобгарлик соҳасидаги замонавий стандартларга риоя этилишини таъминлайди.
Конвенцияга қўшилиш қуйидаги имкониятларни яратади:
- фуқаролик ядро объектларида содир бўлган ҳодисалар натижасида етказилган зарар учун жавобгарлик режими, зарарни қоплаш тартиби, муддатлари ва тамойилларини белгилаш;
- ядровий қурилмалар операторининг аниқ мажбуриятларини белгилаш ва юзага келиши мумкин бўлган зарарни қоплаш учун ишончли молиявий кафолатларни яратиш;
- миллий ядро хавфсизлиги тизимига ишончни ошириш, халқаро ҳамкорликни мустаҳкамлаш ва ядро хавфсизлиги соҳасидаги нормалар ва стандартларга риоя этилишини таъминлаш.
Конвенция ядровий қурилма оператори томонидан бошқариладиган иншоотларда содир бўлган ҳодисалар натижасида юзага келган ядровий зарар учун операторнинг жавобгарлигини, шунингдек ядровий зарардан молиявий ҳимояни таъминлаш учун минимал талабларни белгилайди.
Депутатларнинг қайд этишича, мазкур конвенцияни ратификация қилиш атом энергиясидан тинчлик мақсадларида фойдаланиш кўлами кенгайиб бораётган ҳозирги вақтда Ўзбекистоннинг бу борадаги ҳуқуқ ва мажбуриятларининг халқаро даражада тан олинишига ва натижада етказилиши мумкин бўлган ядровий зарарларнинг ўрнини қопланиши кафолатланишига хизмат қилади.
Шавкат Мирзиёев 2024 йил 24 декабрь куни “Саноат, радиация ва ядро хавфсизлиги соҳасида давлат назоратини такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги фармонни имзолаганди. Унда Ўзбекистон қатор халқаро шартномаларга, шу жумладан Ядровий зарар учун фуқаролик жавобгарлиги тўғрисидаги Вена конвенцияси қўшилиши белгиланганди.
Ядровий зарар учун фуқаролик жавобгарлиги тўғрисидаги Вена конвенцияси — бу халқаро ҳуқуқий ҳужжат бўлиб, ядровий воқеалар натижасида юзага келадиган зарарлар учун фуқаролик жавобгарлик масалаларини тартибга солади. Конвенция 1963 йил 21 майда қабул қилинган ва 1977 йил 12 ноябрда кучга кирган.
Изоҳ (0)