АҚШ президенти Дональд Трамп 2026 йил учун НАСА тақдиқотларига ажратиладиган маблағни деярли икки бараварга қисқартиришни таклиф қилди. Бу ҳақда Bloomberg агентлиги хабар бермоқда.
Таклифда агентликнинг бир қанча йирик лойиҳалари, жумладан, Марсдан тупроқ намуналарини олиб келиш миссияси ва янги космик телескоп учириш режалари учун маблағ ажратилмаслиги назарда тутилган.
Илм-фан лойиҳалари кескин қисқартирилади
Трамп маъмурияти томонидан НАСАга юборилган дастлабки бюджет лойиҳасига кўра, агентликнинг илмий миссиялар бўлимига ажратиладиган маблағ 7,3 млрд доллардан 3,9 млрд долларгача камайтирилади. Қирқартмалар асосан Ер ҳақидаги тадқиқотлар бўлими (50 фоиз) ва Астрофизика бўлимларига (70 фоиз) тааллуқли бўлади.
Ҳозирча бу рақамлар тасдиқланмаган. Bloomberg НАСА вакиллари билан боғланиб, бюджет лойиҳаси кўриб чиқилаётганини аниқлаган, бироқ қолган тафсилотлар очиқланмаган.
Роман телескопи бекор қилиниши мумкин
Оқ уй таклифга кўра, Жеймс Уэбб ва Ҳаббл телескоплари учун молиялаштириш сақланиб қолади. Бироқ ҳужжатда Nancy Grace Roman телескопи ҳақида ҳеч нарса дейилмаган — бу лойиҳа бекор қилиниши мумкинлигидан дарак беради. Роман телескопи 2026 йил кузида учирилиши режалаштирилган бўлиб, умумий қиймати 4,3 миллиард долларга баҳоланган.
Аммо бу ҳаммаси эмас. Трамп маъмурияти НАСАнинг МSR, яъни Марсдан Ерга тупроқ олиб келиш дастури учун ҳам маблағ ажратмаган. Дастур бўйича ишлар 2021 йили бошланган эди. Аммо 2024 йили ташкилот лойиҳа харажатлари режалаштирилганидан анча ошиб кетганини тан олган.
НАСА лойиҳа давомийлигини таъминлаш учун хусусий космик компаниялардан таклифлар олишга мажбур бўлди. Улар стратегияни 2026 йил иккинчи ярмида қайта кўриб чиқиши кутилмоқда.
Трамп томонидан агентлик раҳбари лавозимига кўрсатилган номзод миллиардер ва SpaceX сармоядори Жаред Айзекмен бўлиб, у Сенатдаги тинглов пайтида қуйидагича баёнот берган:
“Менинг илм-фанга иштиёқим баланд ва НАСА коинот сирларини очишда давом этишини истайман”.
Аммо таклиф этилган бюджет аксинча — Марс, фазовий тадқиқотлар ва Ер кузатувлари каби дастурлар учун маблағ ажратишни кескин қисқартирмоқда.
Bloomberg ёзишича, Илон Маск раҳбарлик қилаётган Ҳукумат самарадорлиги департаменти (DOGE) ходимларига НАСА тизимлари ва ишчиларига оид махфий маълумотларга 24/7 кириш ҳуқуқи берилган.
Изоҳ (0)