“Дарё” ўзбек халқининг таниқли ёзувчи, шоирлари, зиёлилари билан туркум суҳбатлар эълон қилиб келмоқда. Навбатдаги мулоқотда Ўзбекистон халқ шоири Хуршид Даврон қўрқоқлик ва гуруҳбозлик ижодкор учун ўлим билан баробар экани, ёзувчилар ўртасидаги қарама-қаршиликлар ҳақида гапирди.
Қўрқув — шоирни тамом қилади
— Ёшликда сал “ақлсизроқ” бўлган маъқул. Ўйламай ёзаверасиз-ёзаверасиз... Вақт ўтган сари ўйлаб, мулоҳаза қилиб ёзадиган бўлиб қоласиз. Ёшликда ҳар куни бир нечта шеър ёзилса, ҳозир фақат Худо берганда... Берганини сезасиз.
Аммо ёшликда ёзилганлари ҳам жуда қадрли. Қўрқув сезилмайдиган вақт-да у. Қўрқувни сездингизми, шоир сифатида тамом бўласиз. Биринчи тўпламимда “Қўрқоқ бўлсанг қўрқоқ бўлар шеър, мардман деб жар солмоғинг бекор” деган сатрлар бор эди. Мен ўзимнинг яқинларим, йиллар давомида сафдош-йўлдош бўлган шоир-ёзувчи дўстларимнинг ҳар бир асарини ўқиганда, уларнинг кечинмаларини ҳис қиламан. Масалан, Эркин Аъзам, Усмон Азим, Мурод Муҳаммад Дўстни яққол кўриб тургандек бўламан. Яъни, агар ижодкор қаердадир журъатсизлик қилса, шуни сезасиз. Лекин ёшларга “мана бундай ёзсанг зўр шеър чиқади, мана бундай ёзсанг машҳур шоир бўласан” деб бўлмайди, бундай қоида йўқ. Ҳар кимнинг шоирлик тақдири ўз измида, ўзининг қўлида.
Ҳаёт — иқтидорлилар ва иқтидорсизлар курашидан иборат
— Яна бир гап: шоир тўдага аъзо бўлдими – шоир сифатида тамом бўлди деяверинг. Қанча шоир укаларим бор, маълум тўданинг вакили бўлгани учун мансабни эгаллаб ўтирибди. Ўша тўда йўқолгани куни улар ҳам йўқолади... Ўзбекистонда дейсизми, Қозоғистонда ёки Россиядами – ёзувчилар бир-бирига қарши гуруҳларга бириккан. Ёзувчиларнинг ҳаёти – талантли ижодкорлар билан талантсиз ижодкорларнинг курашидан иборат. Ҳамиша шундай бўлган, ҳатто Навоий бобомиз даврида ҳам.
Бизда биронта ижодий ташкилотга раҳбар тайинланса, зўр ижодкор бўлгани учун мансабга ўтирди деган тасаввурга борамиз. Ваҳоланки, раҳбар зўр ижодкор бўлиши шарт эмас, у ташкилотчи, ишбилармон, бошқалар учун жон куйдирадиган одам бўлиши керак. Биз ёмонлайдиган Совет даврида 4-5 йилда Ёзувчилар съезди ўтказилар, ҳар бир анжуман жиддий баҳс-мунозаралар билан кечар эди. Бугунги кунда, очиқ айтиш керак, ижодий ташкилотга “тепадан” белгиланган одам раҳбар бўлади, бу аниқ, аммо шу ҳолатда ҳам съезд ўтказишга, сайлов ташкил этишга ботина олишмайди. Ўша тайинланган одам керак бўлса 20 йиллаб ўтиради. Мен бунга қаршиман, лекин қарши бўлганлар озчилик-да. Икки қўллаб “ёқлайдиганлар” барибир кўпчилик... Ҳолбуки, Ўзбекистон Республикасининг “Жамоат ташкилотлари тўғрисида”ги қонуни бор. Биз шу қонунни 30 йилдан ошдики, бузиб келяпмиз. Шу ҳақда гапирсам, ёмонотлиқ бўламан...
Суҳбатнинг тўлиқ шаклини YouTube'даги саҳифамизда томоша қилишингиз мумкин.
Изоҳ (0)