Сиёсий фаоллар, жангари исёнчилар ва миллий қаҳрамонлар — ўз ватанида Британиядаги Кейт Миддлтон каби нуфузли бўлган Африка қироличалари ва маликалари ҳақида маълумот берамиз.
Африка қитъасида бугунги кунда монархлар ҳукмронлик қилаётган учта давлат бор — булар Лесото, Марокаш ва Эсватини. Агар дастлабки икки давлатнинг қироллари замон билан ҳамнафас бўлиб, кўп хотинлиликдан воз кечган бўлса, Эсватини ҳукмдори Мсвати III ота-боболарининг анъаналарига содиқ қолган: у 15 марта уйланган, афтидан шу билан чекланиб қолмоқчи эмас (отасининг 70 нафар аёлдан иборат ҳарами бор эди, улар унга 200 дан ортиқ меросхўр туғиб беришган).
Эсватини қонунларига кўра, қиролнинг биринчи икки хотини Миллий кенгаш аъзолари томонидан танланиши керак. Улардан бири нуфузли мацебулга, иккинчиси эса моцлар уруғига тегишли бўлиши лозим. Учинчи ва ундан кейинги барча хотинларни ҳукмдор ўзи танлаши мумкин.
Дарвоқе, бу Мсвати III нинг барча никоҳлари мустаҳкам ва бахтли бўлган, дегани эмас — уч нафар хотини эри томонидан ҳиссий ва жисмоний зўравонликдан чарчаб, Эсватини қиролидан қочиб кетади. Мсвати III уларни халқаро қидирувга беради, лекин саройга қайтариб келолмайди.
Монархнинг тўққизинчи хотини Ламагонго билан боғлиқ воқеа янада фожиалироқ. У узоқ вақт давомида қиролнинг севимли хотини бўлган, бироқ кейинчалик қирол ундан совиб, унинг олдига бормай қўйган, бу, шубҳасиз, аёлнинг руҳий ҳолатига салбий таъсир кўрсатган. Уч йил ўтгач, Ламагонго эридан синглисининг дафн маросимига боришга рухсат сўраган, аммо қирол қатъий рад этган. Бу шундоқ ҳам чарчаган аёлнинг руҳий саломатлиги учун сўнгги томчи бўлади — у ўзини ўлдиради.
Хуллас, Мсвати III нинг рафиқалари шундай ҳуқуқсиз аҳволдаки, уларни нуфузли африкалик аёл сифатида кўриб бўлмайди.
Афсуски, бир неча йил олдин Марокаш қироли бир вақтлар абадий севишга қасам ичган энг замонавий, ўқимишли ва муваффақиятли малика Лалла Салма (Салма Беннани) ўзининг юқори мақомини йўқотади. У Беннани қабиласининг меросхўри бўлиб, онаси вафот этгани учун қизни асосан бувиси тарбиялаган. Лалла ўзига катта умидлар қўйилганини тушунарди, шунинг учун у яқинларининг ҳафсаласини пир қилмасликка ҳаракат қилади: у нуфузли лицейни тугатиб, математика фанлари бўйича бакалавр даражасини олади, шундан сўнг у ОНА Group (Марокашнинг энг йирик хусусий холдингларидан бири) компаниясига хизмат кўрсатиш муҳандиси лавозимига ишга қабул қилинади.
1999 йилда қирол Муҳаммад VI билан танишганида Салма жуда ёш бўлса-да, ҳар қандай мавзуда суҳбатлаша оладиган муваффақиятли ишбилармон аёл эди. Бу эса Европанинг нуфузли университетлари битирувчиси, беш тилни мукаммал эгаллаган Марокаш монархини мафтун қилади. 2002 йил 21 мартда Муҳаммад ва Салманинг тўйи бўлиб ўтади.
Бир муддатдан сўнг, қирол мусулмон дунёси учун инқилобий бўлган қарори билан фуқароларини ҳайратда қолдирди: Салма унинг ягона севгилиси экани, шу боис у ҳеч қачон ўтмишдошлари сингари кўп хотинли бўлмаслигини эълон қилади. Ўз қарорининг қатъийлигини исботлаш учун у ҳатто рафиқасига “Қиролича ҳазрати олиялари” унвонини инъом этади. Бу унвон илгари Марокаш ҳукмдорларининг рафиқаларига ҳеч қачон берилмаганди.
Лалла Салма энг фаол африкалик маликалардан бири сифатида шуҳрат қозонади: меросхўрларни тарбиялашдан ташқари, у Марокашда онкология профилактикаси масалалари билан жиддий шуғулланган; Африка мамлакатларида ОИВ/ОITС тарқалишининг олдини олиш бўйича турли ташаббусларда иштирок этган ва кўпинча жаҳон миқёсидаги тадбирларда қироллик номидан сўзга чиққан. Бироқ 2010 йилларнинг ўрталарида у тўсатдан жамоатчилик эътиборидан йўқолади.
Шу аснода миш-мишлар тарқалади. Кимдир Марокаш қиролидан шубҳа қилган, кимдир Лалла муваффақиятсиз пластик жарроҳлик ёки ҳатто ўлим билан боғлиқ касаллик туфайли йўқолган деб ҳисоблаган. Ҳатто мамлакат ҳукмдори билан муносабатларида жиддий келишмовчиликлар юзага келганидан кейин малика сарой асираси бўлиши мумкин деб ҳисоблаганлар ҳам бор эди.
Аммо малика Лалла Салма Марокаш қироли билан ажрашиб, унинг рафиқаси сифатидаги сиёсий ва гуманитар миссиясини тўхтатади. Ажралишга нима сабаб бўлганини ҳеч ким аниқ билмайди.
Шундай қилиб, 48 ёшли Лесото қироличасини монархиянинг Африкадаги энг нуфузли вакили деб аташ мумкин. Анна Карабо Моцҳоэненг (Масената Мохато Сиисо билан турмуш қурган) Африка коммунасида туғилган ва камбағал, кўп болали оилада ўсган. Болалигиданоқ у муносиб таълим олиш ва ўз ҳаётини халқ фаровонлиги йўлида хизмат қилишга бағишлашни орзу қилган шуҳратпараст қиз эди.
1990 йилда Анна Лесото пойтахтида жойлашган Мачабенг халқаро коллежига ўқишга киради. У ерда нафақат энг яхши талаба, балки фаол кўнгилли ҳам бўлади (ўқишдан бўш вақтларида у кўзи ожизлар учун ижтимоий марказга ва ногиронлар мактабига ёрдам беради). Тез орада фаол ва меҳрибон қизга валиаҳд шаҳзода Девид Мохато Беренг Сеизо эътибор қаратади.
Улар университетдаги маърузалардан бирида танишган. Девидни севгилисининг оддий оиладан эканлиги ташвишлантирмаган — 1999 йилда қирол бўлгач, расмий равишда унга турмуш қуришни таклиф қилади. Уларнинг тўйида 40 мингга яқин меҳмон иштирок этди, улар орасида Нелсон Мандела ва шаҳзода Чарльз каби юқори мартабали шахслар бор эди.
Айни пайтда Масената Мохато Сиисо уч нафар тахт ворисини вояга етказмоқда, ўз мамлакати фуқаролари ҳаётини яхшилашга қаратилган хайрия лойиҳалари билан фаол шуғулланмоқда.
Изоҳ (0)