Болалар уйни бошига кўтарганда, катталар ўзларига тинч жой топа олмайди. Айниқса, қишки таътилда. Психолог Екатерина Тихоновадан ушбу ҳолатда ота-она нималарга эътибор қаратиши ҳақида ўз тавсияларини берди.
Сабрли бўлинг
Фарзандлар ўртасидаги тортишувлар одатий ҳолдир. Ёш фарқи қанчалик кичик бўлса, келишмовчиликнинг сабаблари шунчалик кўп бўлади. Тортишув пайтида болалар бир-бири билан мулоқот қилишни, ўз нуқтаи назарини ҳимоя қилишни ва муросага келишни ўрганади.
Жанжалга аралашманг
Кўпинча, ота-оналар можароли вазиятлардан қўрқиб, болаларнинг жанжалига аралашади. Кичкина мунозарачилар буни ўзлари ҳал қилиши керак. Бир марта аралашиш кифоя ва шундан сўнг болалар энг кичик келишмовчиликда ҳам ёрдам сўрашга ўрганади. Кейинчалик бу катта муаммоларни келтириб чиқаради. Ота-онанинг иштироки фақат вазият кескин бўлса ва жанжал катталашиб кетсагина керак бўлади. Оиладаги барча катталар, шу жумладан, бобо-бувилар ҳам можарога бир хил муносабатда бўлишига ўрганиши лозим.
Нейтралликни сақланг
Бир боланинг тарафини олиб, иккинчисига қандайдир тарзда босим ўтказиш табиий ҳол. Аммо иккинчи бола ўзини кераксиз, камроқ севилишини ҳис қилиши мумкин. Ёшни баҳона қилиш яхши эмас, шунингдек,“сен каттасан, тушунишинг керак”, деган иборани унутиш керак. Айниқса, жанжал қилганларни мажбуран яраштиришга уриниш тавсия этилмайди ва уларни кечирим сўрашга мажбурламаслик лозим.
Ўзингизнинг аралашмаслик позициянгизни тушунтиринг
Агар болалар ота-онани доимий равишда можаро марказига судраб борса, таслим бўлмаслик лозим. Болаларнинг вазиятни мустақил равишда ҳал қилиш қобилиятини йўққа чиқармаслик керак. Айтганча, агар суҳбат давомида ота-она болалар билан бир хил тарзда ўтирса, фикрни етказиш осонроқ бўлади.
Ҳар бир жанжалдан кейин сабабларни муҳокама қилинг
Буни фақат болалар аллақачон тинчланганда қилиш керак. Ҳар бир болани тинглаш, ҳис-туйғуларини сўз билан ифодалашга ёрдам бериш тавсия этилади. Бу болаларнинг ҳис-туйғуларини бошқаришга ва бир-бирларини ҳурмат қилишга ўргатади.
Ёрдамчи воситалар
Болаларга жанжалларнинг ёмон оқибатлари ҳақидаги эртак ва ҳикояларни ўқишни таклиф қилиш мумкин. Агар улар буни хоҳламаса, турли мультфильмлар ҳам болажонларга ёрдам беради.
Профилактика чоралари
Қоидаларга риоя қилиш орқали низоларнинг олдини олиш мумкин:
- ҳар бир боланинг ўз бурчаги – ҳеч бўлмаганда столи ва шахсий буюмлари бўлиши керак. Масалан, у ҳеч ким билан баҳам кўрмаслик ҳуқуқига эга бўлган ўқув қуроллари, ўйинчоқлар каби;
- ҳар бир болага ҳафтада камида ярим соат вақт берилиши керак. Бу шахсий мулоқотга ишора қилади;
- болаларни солиштирманг. Ҳатто мақтов ҳам болаларга салбий таъсир қилиши мумкин, “Аканг (синглинг)да нимадир нотўғри, сен ажойиб иш қиляпсан”, деган иборани унутиш лозим. Бирига мисол қилиб, иккинчисининг саъй-ҳаракатларини қадрсизлантириш натижасида улар ўртасида кескинликни келтириб чиқариш мумкин. Бошқаларнинг ҳам бундай қилишига йўл қўймаслик керак.
Изоҳ (0)