Охирги тадқиқотлар шуни кўрсатадики, ота-оналарнинг 50 фоиздан ортиғи фарзандларига ҳар куни смартфон беради ва гаджетдан фойдаланиш вақти умуман чекланмаган. Олимлар ва педиатрларнинг бу борада ўз фикри бор. Ушбу мақолада фарзандингизга неча ёшда смартфон бериш мумкинлиги ҳақида маълумот берамиз.
Смартфонга неча ёшдан рухсат берилади?
Кўплаб ота-оналар фарзандларига деярли туғилгандаёқ гаджет беришади. Мисол учун, болага бўтқа едираётганда телефонда мультфильм қўйиб беришади ёки ишларини қилиб олиш учун унга оддий ўйинларни ўйнашга рухсат беришади.
Баъзида бу жуда ёш, заиф организмга салбий таъсир кўрсатади. Педиатрлар 3 ёшгача бўлган болаларга смартфонлардан фойдаланишга рухсат бермасликни тавсия қилади. Бунинг ўзига яраша сабаблари бор:
- Ҳаётнинг дастлабки 3 йилда бола ота-она ва атрофдаги ҳақиқат билан ҳиссий муносабатлар жараёнида шаклланадиган асосий кўникмаларни ўрганади. Ёрқин расмларни доимий равишда кўриш ва жонли мулоқотнинг йўқлиги визуал ва нутқ аппаратлари фаолиятини бузади.
- 3-7 ёшдан бошлаб болаларда интеллектуал ва ижодий қобилиятлар фаол ривожланади. Масалан, болалар ҳисоблаш, чизиш, рақсга тушиш, мулоқот қилиш ва ҳоказоларни ўрганади. Смартфонлардан ортиқча фойдаланиш бу жараёнларни секинлаштириши мумкин. Боланинг ҳаракати суст ва одамови бўлиб қолади.
- Мактаб ёшида эса дарсликларни ўзлаштиришда қийинчиликлар пайдо бўлиши мумкин. Эрта ёшдан бошлаб гаджетлардан фойдаланган болалар “клипли фикрлаш” билан ажралиб туради, яъни ёрқин расмлари бўлмаган катта ҳажмдаги матнни тушуна олишмайди. Шундай қилиб, боланинг хотираси маълумотни парча-парча сифатида қабул қилади.
- Ўсмирлик даврида ижтимоийлашув муаммоси пайдо бўлади.
Яқинлар билан мулоқот қилиш зарурати сезиларли даражада камаяди. Бола ва ота-она ўртасидаги ҳиссий боғлиқлик ўрнини бегоналик ва ёлғизлик эгаллайди. Энди у маълумотга бўлган эҳтиёжини интернет ёрдамида қондириши мумкин, интернет баъзи масалаларда ота-онадан кўра билимдон бўлиб чиқади.
Бундай ҳолда ота-оналарнинг вазифаси — боласи билан уни безовта қилаётган нарса ҳақида иложи борича тез-тез гаплашишдир. Агар ота-она бирор бир саволга жавоб бера олмаса, ёлғон гапиришнинг ҳожати йўқ, энг яхши йўл маълумотни интернетдан биргаликда қидиришдир. Шу йўл билан ҳам фарзандингиз билан гаплашасиз, ҳам гаджетдан қандай қилиб тўғри ва хавфсиз фойдаланишни ўргатасиз.
Шунингдек, болангизнинг севимли машғулотларига кўпроқ қизиқиш билдиринг. У бундан хурсанд бўлади. Фарзанд ва ота-она ўртасидаги жонли мулоқот интернетда ўтиришдан кўра яхшироқ. Агар фарзандингиз ўсмирлик даврида смартфонсиз яшай олмаса, уни ҳам тўғри йўлга йўналтириш мумкин — масалан, уни дастурлаш, веб-дизайн ёки блогерлик курсларига юборинг.
Изоҳ (0)