Агар сизга ютуқ ҳақида хабар келган бўлсаю, уни олиш учун ҳаволага ўтиш ва картангиз маълумотларини киритиш кифоя бўлса, нима қилиш керак? Нега сиз танимаган одамлар томонидан почта ёки мессенжерларда юборилган ҳаволаларга кирмаслик керак? Бу ҳақда «Капиталбанк» АТБ хавфсизлик бўйича экспертлари маълумот беради.
Аслида мавжуд бўлмаган ютуқ
Фирибгарларнинг машҳур ҳийлаларидан бири бу гўёки турли компаниялар томонидан ўтказилаётган танловлар ёки лотереялардаги ютуқлар ҳақидаги хабарлар. Шу билан бирга, ютуқни олиш учун зарур бўлган ягона нарса - хабардаги ҳаволага ўтиш ва гўёки ютилган сумма тушадиган карта маълумотларини киритиш.
Бундай хабарлар SMS шаклида ҳам, машҳур мессенжерларда ҳам келиши мумкин. У ерда ҳатто қабул қилувчининг исми ҳам тўғри кўрсатилиши мумкин — фирибгарлар уни машҳур хизматларнинг (масалан, Facebook) маълумотлар базаларига кириш орқали ўрнатишлари мумкин, Telegram аккаунти эгасининг исмини топиш эса у қадар қийинчилик туғдирмайди, чунки кўпинча у тўғридан-тўғри профилда кўрсатилган бўлади.
Лекин хабарда ёзилган танлов ҳақиқатан ҳам мавжуд эмаслигини қандай текшириш мумкин? Барча компаниялар танловлар, акциялар, ютуқли ўйинлар ва уларнинг ғолиблари ҳақидаги маълумотларни ўз сайтлари ва ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларида эълон қилади. Хабардаги ҳаволага киришдан олдин, танлов ҳақиқатан ҳам ўтказилганлигини текширишингиз керак. Бунинг учун сайтга ёки компаниянинг ижтимоий тармоқлардаги расмий саҳифаларига ўтиш мумкин, агар бирон сабабга кўра бунинг иложи бўлмаса, қўллаб-қувватлаш хизматига қўнғироқ қилиш зарур. Бу бир неча дақиқа вақт олади, лекин бу асабларни ва пулларни хавфсиз сақлашга ёрдам беради.
Сохта сайтлар
Танлов ҳақидаги маълумотлар кўрсатилган саҳифага йўналтирувчи ҳавола сиз олган хабарда бўлса ҳам, унга кирмаган маъқул. Браузер ёки ижтимоий тармоқ иловасига ўтинг ва маълумотни у ерда қидиринг - бу билан сиз жиноятчилар томонидан яратилган нусхалар эмас, балки сизнинг олдингизда ҳақиқий сайт ёки саҳифа турганлигига ишонч ҳосил қиласиз.
Жиноятчилар томонидан қўлланиладиган машҳур тузоқлардан бири - бу машҳур ресурсларнинг нусха-сайтларини яратишдир. Банкларнинг иловалари ва саҳифалари, дўконларнинг тўлов шакллари қандай кўриниши ҳаммага маълум - уста ишлаб чиқувчилар учун уларнинг нусхасини яратиш қийинчилик туғдирмайди. Шу билан бирга, бир қарашда, бундай сайт ҳақиқийдан деярли фарқ қилмайди: ўша ранглар, ўша логотип. Сохталаштириб бўлмайдиган ягона нарса - бу браузер қаторидаги сайт манзили. Доимо уни текшириб кўринг: агар браузердаги банк ёки дўкон сайти номида хатолик бўлса, ҳарфлардан бири рақам билан алмаштирилса ёки, масалан, домен сайт номига киритилган бўлса, билингки, қаршингизда сохта сайт турибди.
- Интернетда банк ресурсларидан нусха кўчирувчи сайтлар пайдо бўлишини тезкорлик билан кузатиб борамиз, уларни тезкорлик билан блоклаш мақсадида улар ҳақидаги маълумотларни ИИВ тузилмаларига юборамиз», — дея таъкидлайди «Капиталбанк» хавфсизлик хизмати ходимлари. - Агар бундай ресурсни аниқласангиз, илтимос, бу ҳақда банкнинг қўллаб-қувватлаш хизматига хабар беринг ва ҳеч қандай ҳолатда бундай ресурсларга карта маълумотларини киритманг - жиноятчилар бу орқали картага ва унда сақланаётган барча пулларга кириш имкониятини қўлга киритади.
Шуни ёдда тутиш керакки, картага пул ўтказиш учун фақат унинг рақами керак - бунинг учун на орқа тарафдаги код, на SMSда келган код керак бўлмайди. Карта орқасидаги кодни киритиб, сиз фақат тўловни ёки ўтказмани тасдиқлашингиз мумкин, лекин пулни олишни эмас.
Ҳеч қачон сизга нотаниш одамлар томонидан юборилган ҳаволаларга кирманг ва картанинг орқа тарафидаги кодни ёки SMSда келган кодни киритманг, агар харидни ёки ўтказмани тасдиқламасангиз – бу сизнинг пулингиз ва маълумотларингизни хавфсизликда сақлашга ёрдам беради. Ва, албатта, ёдда тутинг, эҳтиёткорлик ва қайта текшириш - хавфсизлик учун курашда сизнинг асосий воситаларингиздир.
Реклама ҳуқуқи асосида.
Изоҳ (0)