Қулупнай, апельсин ва супермаркетдан сотиб олиш тавсия этилмайдиган озиқ-овқат маҳсулотлари

Турли хил сабзавот, балиқ ва ёнғоқларга бой Ўрта Ер денгизи парҳези анъанавий равишда соғлом ҳисобланади. Бу кўпинча шифокор ва парҳезшунослар томонидан тавсия этилади. Тадқиқотлар ушбу парҳезни узоқ ва яхши ҳаёт, депрессия хавфини камайтириш, юрак соғлиғини яхшилаш ва ҳатто деменсиядан ҳимоя қилиш билан боғлайди, деб ёзади Marie Claire.

Осло Университети Клиник Озиқлантириш Институти томонидан American Journal фор Cлиниcал Nutrition журналида чоп этилган тадқиқот шуни кўрсатдики, анъанавий Ғарб парҳезини Ўрта Ер денгизи парҳези билан алмаштириш заҳарловчи кимёвий моддаларнинг умумий истеъмолини уч баравардан кўпроқ оширишга олиб келди. Тадқиқотга кўра, Ўрта Ер денгизи парҳези учун маҳсулотлар органик равишда етиштирилса, пестицидлар (ўсимлик зараркунандаларига қарши курашадиган кимёвий моддалар) дан фойдаланиш эҳтимоли тахминан 90 фоизга камаяди.

Аммо органик парҳезга қатъий риоя қилиш нафақат қимматга тушади, балки уни амалга ошириш ҳам қийин. Бундай режим кўпчиликни асосий харажатларни маҳсулот сотиб олишга йўналтиришга мажбур қилади. Бироқ алоҳида эътибор талаб қиладиган баъзи маҳсулотлар тоифалари мавжуд. Фақат органик муқобилни афзал кўрган ҳолда, уларни супермаркетлардан сотиб олмаслик яхшироқ.

Ўсимликларга асосланган парҳезлар тобора оммалашиб бораётганлиги сабабли баъзи экспертлар пестицидларнинг соғлиқ учун таъсири бўйича кўпроқ тадқиқотлар зарурлигини таъкидламоқда. Пестицидларнинг инсон саломатлигига таъсири ҳали ҳам кўп бахсларга сабаб бўлмоқда: Ослолик тадқиқотчилар ноорганик ўсимлик маҳсулотларидан иборат Ўрта Ер денгизи парҳезини истеъмол қилиш иммунитетни заифлаштириши, туғилишга таъсир қилиши ва ҳатто болаларнинг ривожланишини секинлаштириши мумкинлигини маълум қилган.

Ҳар йили маҳсулот намуналари мунтазам равишда топиладиган кимёвий моддалар туфайли текширувдан ўтказилади. Кўпинча улар орасида узум, апельсин ва қуритилган мевалар (биринчи навбатда майиз) намуналаридан топилади. 2018 йилда қулупнай Буюк Британиядаги истеъмолга яроқсиз маҳсулотлар рўйхатида биринчи ўринни эгаллади. Атроф-муҳит бўйича ишчи гуруҳи маълумотларига кўра, исмалоқ бошқа таҳлил қилинган озиқ-овқатларга қараганда кўпроқ пестицид қолдиқларини ўз ичига олади. 2022 йил аччиқ қалампир намуналарининг деярли тўртдан уч қисмида ўта заҳарли пестицид қолдиқлари борлиги аниқланганидан кейин ширин ва аччиқ қалампир яроқсизлар рўйхатига киритилди.

Маълумотларига кўра, ювиш меваларда қолган пестицидларнинг бир қисмини кетказиши мумкин, аммо органик озиқ-овқат сотиб олиш улардан қочишнинг энг яхши усули ҳисобланади.

Супермаркетда қайси маҳсулотлар энг кўп пестицидларни ўз ичига олади? Булар қуйидагилар:

• қулупнай;
• апельсин;
• исмалоқ;
• узум;
• майиз ва бошқа қуритилган мевалар;
• ширин ва аччиқ қалампир;
• шафтоли;
• малина.

Баъзи тадқиқотлар шуни кўрсатадики, органик мевалар кўпроқ тўйимли бўлиши мумкин. Бироқ ноорганик мева ва сабзавотларни рациондан бутунлай чиқариб ташлашдан кўра, уларни истеъмол қилиш афзалроқ. Ўсимлик маҳсулотлари организмни касалликлардан ва ортиқча вазндан ҳимоя қилиш учун жуда муҳимдир.

Шу билан бирга, баъзи маҳсулот тоифалари анъанавий ва органик маҳсулотлар, масалан, сут ва унинг ҳосилалари ўртасидаги нархларда жуда кичик фарқни кўрсатади. Ньюкасл университети тадқиқотчилари томонидан олиб борилган бир қатор тадқиқотларга кўра, органик сут анъанавий ишлаб чиқарилган озиқ-овқатларга қараганда тахминан 50 фоизга кўпроқ соғлом омега-3 ёғ кислоталарини ўз ичига олади ва бу мия ҳамда юрак соғлиғига ижобий таъсир кўрсатади. Глазго ва Ливерпуль университетлари томонидан олиб борилган тадқиқотлар шуни кўрсатдики, органик сут таркибида кўпроқ Э витамини ва иммунитет тизимини мустаҳкамлашга ёрдам берадиган бета-каротин мавжуд.

2018 йилда нашр этилган 68 000 киши иштирок этган Париж университети тадқиқоти шуни кўрсатдики, кўп органик маҳсулот истеъмол қилганлар, бошқаларга қараганда саратон касаллигига чалиниш эҳтимоли 25 фоизга кам. Олимларнинг таъкидлашича, бу кўпроқ бадавлат, билимли ва принципиал жиҳатдан соғлом одамлар экологик тоза маҳсулотларни танлаши билан боғлиқ бўлиши, шунинг учун уларнинг ҳаётининг давомийлиги ва сифати бошқа омилларга туфайли бўлиши мумкин. Мутахассисларнинг таъкидлашича, Европа Иттифоқи дунёдаги пестицидлардан ҳимояланиш бўйича қаттиқ режимлардан бирига эга, бу Буюк Британияга ҳам тегишли.