Qulupnay, apelsin va supermarketdan sotib olish tavsiya etilmaydigan oziq-ovqat mahsulotlari

Turli xil sabzavot, baliq va yong‘oqlarga boy O‘rta Yer dengizi parhezi an’anaviy ravishda sog‘lom hisoblanadi. Bu ko‘pincha shifokor va parhezshunoslar tomonidan tavsiya etiladi. Tadqiqotlar ushbu parhezni uzoq va yaxshi hayot, depressiya xavfini kamaytirish, yurak sog‘lig‘ini yaxshilash va hatto demensiyadan himoya qilish bilan bog‘laydi, deb yozadi Marie Claire.

Oslo Klinik oziqlantirish instituti tomonidan American Journal for Clinical Nutrition jurnalida chop etilgan tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, an’anaviy G‘arb parhezini O‘rta Yer dengizi parhezi bilan almashtirish zaharlovchi kimyoviy moddalarning umumiy iste’molini uch baravardan ko‘proq oshirishga olib keldi. Tadqiqotga ko‘ra, O‘rta Yer dengizi parhezi uchun mahsulotlar organik ravishda yetishtirilsa, pestitsidlar (o‘simlik zararkunandalariga qarshi kurashadigan kimyoviy moddalar) dan foydalanish ehtimoli taxminan 90 foizga kamayadi.

Ammo organik parhezga qat’iy rioya qilish nafaqat qimmatga tushadi, balki uni amalga oshirish ham qiyin. Bunday rejim ko‘pchilikni asosiy xarajatlarni mahsulot sotib olishga yo‘naltirishga majbur qiladi. Biroq alohida e’tibor talab qiladigan ba’zi mahsulotlar toifalari mavjud. Faqat organik muqobilni afzal ko‘rgan holda, ularni supermarketlardan sotib olmaslik yaxshiroq.

O‘simliklarga asoslangan parhezlar tobora ommalashib borayotganligi sababli ba’zi ekspertlar pestitsidlarning sog‘liq uchun ta’siri bo‘yicha ko‘proq tadqiqotlar zarurligini ta'kidlamoqda. Pestitsidlarning inson salomatligiga ta’siri hali ham ko‘p baxslarga sabab bo‘lmoqda: Oslolik tadqiqotchilar noorganik o‘simlik mahsulotlaridan iborat O‘rta Yer dengizi parhezini iste’mol qilish immunitetni zaiflashtirishi, tug‘ilishga ta’sir qilishi va hatto bolalarning rivojlanishini sekinlashtirishi mumkinligini ma’lum qilgan.

Har yili mahsulot namunalari muntazam ravishda topiladigan kimyoviy moddalar tufayli tekshiruvdan o‘tkaziladi. Ko‘pincha ular orasida uzum, apelsin va quritilgan mevalar (birinchi navbatda mayiz) namunalaridan topiladi. 2018-yilda qulupnay Buyuk Britaniyadagi iste’molga yaroqsiz mahsulotlar ro‘yxatida birinchi o‘rinni egalladi. Atrof-muhit bo‘yicha ishchi guruhi ma’lumotlariga ko‘ra, ismaloq boshqa tahlil qilingan oziq-ovqatlarga qaraganda ko‘proq pestitsid qoldiqlarini o‘z ichiga oladi. 2022-yil achchiq qalampir namunalarining deyarli to‘rtdan uch qismida o‘ta zaharli pestitsid qoldiqlari borligi aniqlanganidan keyin shirin va achchiq qalampir yaroqsizlar ro‘yxatiga kiritildi.

Ma’lumotlariga ko‘ra, yuvish mevalarda qolgan pestitsidlarning bir qismini ketkazishi mumkin, ammo organik oziq-ovqat sotib olish ulardan qochishning eng yaxshi usuli hisoblanadi.

Supermarketda qaysi mahsulotlar eng ko‘p pestitsidlarni o‘z ichiga oladi? Bular quyidagilar:

• qulupnay;
• apelsin;
• ismaloq;
• uzum;
• mayiz va boshqa quritilgan mevalar;
• shirin va achchiq qalampir;
• shaftoli;
• malina.

Ba’zi tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, organik mevalar ko‘proq to‘yimli bo‘lishi mumkin. Biroq noorganik meva va sabzavotlarni ratsiondan butunlay chiqarib tashlashdan ko‘ra, ularni iste’mol qilish afzalroq. O‘simlik mahsulotlari organizmni kasalliklardan va ortiqcha vazndan himoya qilish uchun juda muhimdir.

Shu bilan birga, ba’zi mahsulot toifalari an’anaviy va organik mahsulotlar, masalan, sut va uning hosilalari o‘rtasidagi narxlarda juda kichik farqni ko‘rsatadi. Nyukasl universiteti tadqiqotchilari tomonidan olib borilgan bir qator tadqiqotlarga ko‘ra, organik sut an’anaviy ishlab chiqarilgan oziq-ovqatlarga qaraganda taxminan 50 foizga ko‘proq sog‘lom omega-3 yog‘ kislotalarini o‘z ichiga oladi va bu miya hamda yurak sog‘lig‘iga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Glazgo va Liverpul universitetlari tomonidan olib borilgan tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, organik sut tarkibida ko‘proq E vitamini va immunitet tizimini mustahkamlashga yordam beradigan beta-karotin mavjud.

2018-yilda nashr etilgan 68 000 kishi ishtirok etgan Parij universiteti tadqiqoti shuni ko‘rsatdiki, ko‘p organik mahsulot iste’mol qilganlar, boshqalarga qaraganda saraton kasalligiga chalinish ehtimoli 25 foizga kam. Olimlarning ta’kidlashicha, bu ko‘proq badavlat, bilimli va prinsipial jihatdan sog‘lom odamlar ekologik toza mahsulotlarni tanlashi bilan bog‘liq bo‘lishi, shuning uchun ularning hayotining davomiyligi va sifati boshqa omillarga tufayli bo‘lishi mumkin. Mutaxassislarning ta’kidlashicha, Yevropa Ittifoqi dunyodagi pestitsidlardan himoyalanish bo‘yicha qattiq rejimlardan biriga ega, bu Buyuk Britaniyaga ham tegishli.