Тошкентда туман ИИБ бошлиғи фуқарони йиғилишга мажбурий жалб қилгани айтилмоқда. Ҳуқуқшунос ҳолатга муносабат билдирди

Ижтимоий тармоқларда Сергели туман ИИБ бошлиғининг фуқаролардан бирига ҳокимиятдаги йиғилишга келиши учун юборган чақирув қоғози тарқалди. Хатда агар фуқаро узрсиз сабабларга кўра мажлисга келмаса, мажбурий тарзда келтирилиши билан таҳдид қилинган.

«Дарё» мазкур ҳолат юзасидан адвокат Абдумалик Абдуллаевдан изоҳ олди. Мутахассис ушбу чақирув қоғозини юборган шахснинг хатти-ҳаракатларини мансаб ваколати доирасидан четга чиқиш деб баҳолаш мумкинми, деган саволга жавоб қайтарди.

Биринчидан, чақирув қоғозида Сергели тумани ҳокимлигида Тошкент шаҳар раҳбарияти томонидан ўтказилиши белгиланган йиғилишга келиш сўралган. Бу дегани ҳокимиятда қандайдир масалада ўтказиладиган йиғилишга келиш сўралмоқда. Эътибор беринг, «йиғилиш» тадбирига чақирув қоғози расмийлаштирилмоқда.

Иккинчидан, чақирув қоғозида паспорт билан келиш сўралган. Шахсни тасдиқловчи фақат паспорт бўлиши шарт экан. «Йиғилиш» тадбирига паспорт билан бориш нима учун керак бўлиб қолди?

Учинчидан, узрсиз сабабларга кўра келмаган тақдирда, ЎзР МЖтКнинг 194, 195-моддалари тартибида мажбурий келтирилиши ҳақида огоҳлантирилмоқда.

Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 194-моддасида, ички ишлар органлари ходимининг қонуний талабларини бажармаслик, 195-моддасида эса ички ишлар органлари ходимларининг ўз хизмат бурчларини бажаришларига қаршилик кўрсатишда ифодаланган маъмурий ҳуқуқбузарликлар назарда тутилган. Демак, МЖтКнинг 194 ва 195-моддалар мажбурий келтириш тартибини белгиловчи эмас, бунга алоқаси йўқ моддалардир.

Тўртинчидан, чақирув қоғози пастки қисмида «Сергели тумани ИИО ФМБ бошлиғи С.Н.Ахмедов» деб кўрсатилган, лекин унинг имзоси қўйилганлигини тасдиқловчи излари кўринмаган. Чақирув қоғози ушбу органнинг гербли муҳри босилиб тасдиқланган. Одатда тегишли орган ички тартиб қоидаларига мувофиқ, гербли муҳр учун жавобгар орган раҳбари ёки ўринбосари ва девонхона мудири ҳисобланади, улар ихтиёрида жавобгарлигида сақланади. Бунда чақирув қоғози Сергели тумани ИИО ФМБ нинг ваколатли мансабдори томонидан тақдим этилгани кўринади.

Ўзбекистон Республикаси «Ички ишлар органлари тўғрисида»ги қонуннинг 17-моддасида, ички ишлар органлари ўз ваколатлари доирасида ҳуқуқлари назарда тутилган бўлиб, унга кўра, ички ишлар органлари юритувидаги ишлар ва материаллар бўйича фуқароларни, мансабдор шахсларни ички ишлар органларига чақиртириш, улардан зарур тушунтиришлар, маълумотлар, ҳужжатлар, маълумотномаларни ва уларнинг кўчирма нусхаларини олиш ҳуқуқига эгаликлари назарда тутилган. Бунда ҳокимиятда ўтказиладиган «йиғилиш» тадбири ички ишлар органи иш юритувидаги терговга қадар текширув, маъмурий материал ёки жиноят иши ҳисобланмайди. Қайсидир масалаларни кўришга қаратилган ҳокимият тадбиридир. Шунингдек, қонун ички ишлар органига фуқароларни, мансабдор шахсларни фақатгина ички ишлар органларига чақиртириш ҳуқуқини назарда тутган.

Бундан кўринадики, тақдим этилган чақирув қоғозини ички ишлар органининг ваколатли мансабдор шахси томонидан ўз мансаб ваколати доирасидан четга чиқиб, ҳокимият биносида бўладиган тадбирга инсонларни қонунга хилоф тарзда мажбурлов орқали жалб қилиш учун расмийлаштирилган деб баҳолаш мумкин. Инсонларни бундай ноқонуний мажбурлов воситаси орқали йиғилишларга жалб қилиниши амалиётига батамом чек қўйилиши керак!

Абдумалик Абдуллаев, адвокат