«У хатларни ўқиш мумкин эмас, додлаб юборасиз!» — академик Наим Каримов қатағон қурбонларининг фарзандлари ёзган хатлар ҳақида

Қатағон қилинганларнинг фарзандлари 16 ёшга тўлиши билан қамоққа олинган ва оталарининг тақдирига дучор бўлишган. Бу ҳақда академик Наим Каримов «Улар» лойиҳасига берган интервьюсида айтиб ўтди.

Академик Наим Каримовнинг айтишича, Совет ҳукумати нафақат Туркистон зиёлиларининг ўзларига шафқатсизларча муносабатда бўлган, балки уларнинг фарзандларини ҳам жисмонан, ҳам руҳан қийноқларга солган.

«Қатағон қилинганларнинг фарзандлари 16 ёшга тўлгандан кейин ҳаммаси қамоққа олинган ва оталарининг тақдирига дучор бўлган. Болалари уч ёш бўлса, барчаси болалар уйига ташланган. Агар битта оиладан учтагача бола бўлса, биттаси бошқа шаҳарга, биттаси бошқа шаҳардаги болалар уйига ташланган. Агар фарзандлари тўрттадан кўп бўлса, биттаси бошқа республикадаги ‘детдомъга, биттаси бошқа республикадаги ‘детдомъга тарқатилган», — дейди Наим Каримов.

Академикнинг алоҳида таъкидлашича, қатағон қилинганлардан бири Файзулла Хўжаевнинг фарзандлари ва жиянлари болалар уйларидан изтиробли мактублар ёзиб, бир-бирларини қидирган.

«Файзулла Хўжаевнинг ўз болалари кўп бўлган, укасининг ҳам болаларини ўз қарамоғига олган. Ўшаларнинг ҳаммаси — 15 нафар бола ‘детдомъга берилган. Ўшаларнинг хатларини кўрдим, бир-бирини қидириб хат ёзишарди — фалончи укам, фалончи акам, сен қаердасан, сен қаердасан, деб. У хатларни ўқиш мумкин эмас! Додлаб юборасиз! Мана шундай муҳит бўлган. Мана шундай шароит бўлган. Мана шундай даҳшатли ёвуз шароитни Совет давлати яратган», — дейди академик Наим Каримов.

Маълумот учун, фақат 1937–1939 йилларда Ўзбекистонда ҳаммаси бўлиб 43 мингдан зиёд киши қамоққа олинган. Улардан 6 минг 920 нафари отиб ташланган, 37 минг нафари эса турли муддатли қамоқ ва сургунларга ҳукм этилган. Мустабид тузум жаллодларининг бу бедодликларини ҳеч нарса билан оқлаб бўлмайди. Яқин миллий тарихимизнинг бу қоронғи зулмати халқимиз дилида мангу ўчмас армон бўлиб қолди.