Жаҳон кўмир бозори Европа Иттифоқининг Россия кўмирига эмбарго жорий этиш тўғрисидаги қароридан кейин экспорт оқимларида яна бир катта ўзгаришларни кутмоқда. Бу ҳақда «Коммерсантъ» хабар бермоқда.
СберCИБ Investment Research таҳлилчиларининг фикрига кўра, йил охиригача кўмир нархи икки баробардан кўпроқ ошади. Россия, чегирма билан бўлса ҳам, Ҳиндистонга етказиб беришни оширади ва европаликлар Россиядан кўмирни Колумбия ва Америка импорти билан алмаштиради.
Европа Иттифоқининг Россия кўмирини сотиб олишни тақиқлаши ва бунинг натижасида экспорт бозорларининг алмашуви дунёда кўмир нархининг яна бир ўсишига олиб келиши мумкин.
Россия экспортини Европа Иттифоқидан бошқа бозорларга йўналтириш сўнгги икки йилдаги иккинчи йирик мувозанат акти бўлади, — дейди таҳлилчиларБиринчиси 2020 йилда Хитой иккинчи йирик термал кўмир экспортчиси бўлган Австралиядан кўмир экспортини тўхтатганда содир бўлган. Оқибатда, Австралиянинг Хитой импортидаги улуши 43 фоиздан 10 фоизгача қисқарди.
Индонезиянинг улуши эса 20 фоиздан 50 фоизгача кўтарилди. Австралия ўз кўмирини бошқа Осиё мамлакатларига сота бошлади. Бироқ бозорларнинг алмашуви кўмир бозорида тақчилликка ва нархларнинг ошишига олиб келди.
Россиянинг Европа Иттифоқи кўмир импортидаги улуши 65 фоизни ташкил қилади. Дунёда ҳозирги кўмир танқислиги билан Европа учун бозорни алмаштириш жуда қийин бўлади.
«СберCИБ» ҳисоб-китобларига кўра, Индонезия, Австралия, Жанубий Африка, Колумбия ва Қўшма Штатлар вакили бўлган асосий экспорт қилувчи мамлакатлардан фақат охирги иккитаси мамлакатларни қўшимча кўмир билан таъминлай олади.
Колумбия 14 млн тонна қўшимча кўмир ишлаб чиқариши мумкин. АҚШ эса етказиб беришни 9 млн тоннага ошириши мумкин. Қолган давлатлар экспортни оширса ҳам бу у қадар катта ҳажмда бўлмаслиги мумкин.
Таҳлилчилар вазиятнинг ривожланиши учун учта сценарийни ишлаб чиқди:
- асосий;
- оптимистик;
- пессимистик.
Агар биринчи чоракда Австралия кўмирининг нархи бир тонна учун 197 долларни ташкил этган бўлса, тўртинчи чоракда улар оптимистик сценарийда бир тонна учун 475 долларгача ва асосий сценарийда 450 долларгача кўтарилиши мумкин.
Кўмир нархлари 2022 йилнинг тўртинчи чорагида, иситиш мавсуми бошланганида янада ошиши мумкин.
Март ойида Осиё россиялик кўмир кончиларига Европага экспортнинг пасайиши учун компенсация тўламади
Россиянинг кўмирни Европа Иттифоқидан бошқа бозорларга йўналтириш қобилиятига келсак, бу учта сценарийда ҳам шарқдаги темир йўл инфратузилмаси имкониятлари чекланганлиги сабабли қисман муваффақиятли бўлади.
2021 йил учун маълумотларга кўра, 172 млн тоннадан 63 млн тонна ёки Россиядан кўмирнинг 37 фоизи қайта йўналтирилиши керак. Гап Европага 46 млн тонна ва Японияга 17 млн тонна экспорт ҳақида бормоқда. Бу ҳудудлар ҳозиргача Россия кўмиридан воз кечиш ниятини эълон қилган.
Хитой Россия учун муҳим бозор бўлиб қолса-да, мамлакат ўз кўмир қазиб олишни кўпайтиришда агрессив ҳаракат қилди.
Таҳлилчиларнинг фикрига кўра, Россия кўмирининг энг истиқболли йўналиши — бу термал кўмирнинг соф импортчиси ва истеъмол ҳажми бўйича Хитойдан кейин дунёда иккинчи ўринда турадиган Ҳиндистон.
Шу билан бирга, Россиянинг Ҳиндистон импортидаги улуши атиги 5 фоизни ташкил қилади. Россия ва Ҳиндистон ҳукуматлари аллақачон коксланувчи кўмир экспортини кўпайтириш бўйича келишув имзолаган.
Россия кўмири жаҳон стандартларига нисбатан сезиларли чегирма билан сотилган бўлса-да, реализация қилинган нархлар даражаси 2021 йилнинг иккинчи чорагидагидан 30-40 фоизга юқори.
Бундан ташқари, жаҳон бозорларида нархларнинг кўтарилиши билан Россия кўмирига бўлган талаб Европага муқобил кўмир етказиб берувчилар билан боғлиқ бошқа инфратузилма муаммолари фонида ўсади.
Аввалроқ Украинадаги уруш кўмирдан фойдаланишни ошираётгани ҳақида хабар берилган эди.
Изоҳ (0)