Тобора заифлашаётган валюта Япония иқтисодиётини қутқарадими ёки чўктирадими?
Аввалроқ Япония иенаси 2002 йилдан бери энг паст даражага тушгани ҳақида хабар берилган эди.
Япония иенаси 20 йил ичидаги энг паст даражага тушди. 28- апрелдаги кимошди савдосида унинг АҚШ долларига нисбатан курси 2002 йилдан бери биринчи марта бир доллар учун 130 иенадан ошди.
Япония банкининг қисқа муддатли курсни салбий даражада ушлаб туриш қароридан кейин валюта курси заифлашади. Бу ҳақда The Economist хабар бермоқда.
Улардан энг муҳими Япония ва Америка ўртасидаги фоиз ставкалари фарқининг кенгайишидир. АҚШ нархлари кескин кўтарилган бўлса-да, Япониядаги инфляция Япония банкининг (BOJ) 2 фоиз кўрсаткичидан паст бўлиб қолди.
Инфляция шу йил охирида бу кўрсаткичга етиши мумкин бўлса-да, BOJ бунга харажатларнинг бир марталик ўсиши сабаб бўлмоқда, деб ҳисоблайди; Япония меҳнат бозорининг ўзига хос хусусиятлари иш ҳақининг чекланган ўсишини англатади.
Натижада Федерал резерв ставкаларини кучайтиришни бошлаган бўлса ҳам, BOJ ўзининг ўта эркин позициясини сақлаб қолди. Ўтган ҳафта пул-кредит сиёсати йиғилишида ушбу йўналишни яна бир бор тасдиқлади ва даромадлиликни назорат қилиш учун ўн йиллик облигацияларни сотиб олишни давом эттиришга ваъда берди.
Япония облигацияларидан кўра АҚШ облигацияларида кўпроқ пул топиш кераклиги сабабли, инвесторлар буни рад этиб, иенага бўлган талабни заифлаштирди.
Савдо ҳам иена муаммоларида рол ўйнайди. Япониянинг жорий ҳисоб баланси декабрь ойида манфийга айланди. Бунга импорт харажатларининг ошиши (Украинадаги уруш туфайли) асосий сабаб бўлди: ёқилғи ва хом ашё Япония импорт харажатларининг тахминан учдан бир қисмини ташкил қилади.
Қимматроқ чет эл товарларини сотиб олиш учун импорт қилувчилар кўпроқ иена сотишга мажбур бўлди. Пандемия сабабли Япония чегаралари кириш туризми учун ёпиқлигича қолгани эса давлат тўлов балансини янада заифлаштирди.
Сиёсатчилар анъанавий равишда заиф иенани Япония ва унинг экспортга йўналтирилган кучли саноати учун ижобий деб билишади. Шунингдек, улар қимматга тушаётган инфляция Япониянинг мустаҳкамланган дефляцион тафаккурини бузишга ва зомби фирмаларни бозордан ҳайдаб чиқаришга ёрдам беришига умид қилмоқдалар. Бироқ иена курси шу қадар паст даражага тушиб кетдики, хавотирлар кучаймоқда.
Баъзиларнинг фикрича, иена курси пасайишда давом этиши мумкин, эҳтимол 1 доллар учун 150 иенагача, лекин бу ҳатто 1997-98 йиллардаги Осиё молиявий инқирози даврида ҳам кузатилмаган.
BOJ ичида баъзилар рентабеллик эгри чизиғини назорат қилиш сиёсатининг мақсадини ўн йиллик облигациялардан беш йиллик облигацияларга қисқартириш ҳақида музокаралар олиб бормоқда.
