Агар керакли вақтда ва керакли жойда бўлсангиз, шундай махсус эффектларга гувоҳ бўлишингиз мумкинки, ҳеч қандай Голливуд блокбастери сизни ҳайратда қолдира олмайди. Даниядаги миллионлаб қора чуғурчуқлар, океан қирғоқларида порловчи тўлқинлар ва Антарктидадаги зумрадли айсбергларни кўрганингизда табиат мўъжизасидан лол қоласиз.
Қора қуёш
Баҳор ва кузда Дания ботқоқларида кўчманчи қушларнинг тунаш учун жой танлашини кузатиш мумкин. Бундай «булут» ичида ярим миллион қуш билан танлов жуда узоқ давом этиши ажабланарли эмас. Бу ҳодиса ботаётган қуёш том маънода бутун осмонни тўлдирган чуғурчуқлар томонидан тўсиб қўйгани туфайли шундай ном олган.
Ҳалқали камалак
Аслида камалак тўлиқ доира шаклида бўлади. Ердан унинг фақат бир қисмини, яъни бизга таниш бўлган ёйни кўрамиз. Агар баландроққа чиқсангиз, бутун камалакни кўриш мумкин. Мисол учун, самолётда учаётган бўлсангиз ёки тоғга чиқсангиз, ҳалқали камалакни бемалол томоша қилишингиз мумкин.
Авлиё Элма олови
Ўткир шаклга эга бўлган баланд объектлардан (мачталар, минора учлари) пайдо бўладиган порлаш қадим замонлардан бери маълум. Баъзи денгизчилар буни яхши белги деб ҳисоблашган — денгизчиларнинг ҳомийси бўлган Авлиё Элма шарафига бу ҳодиса шундай ном олган. Момақалдироқ пайтида ер ва булутлар ўртасида кучланиш содир бўлади ва очиқ денгиздаги кеманинг устуни каби баландликдаги жисмлар атрофида электр майдони ҳосил бўлади ва унинг ионлари (зарядланган зарралари) порлай бошлайди.
Нур таратувчи сув ўтлари
Баъзи организмлар, жумладан, сув ўтлари, табиий кимёвий жараёнлар туфайли порлаши мумкин. Бу гўзал товланишлар сув ўтлари гуллаган даврида кузатилади. Ягона шарт — сув ўтлари ҳаракатланиши керак. Мисол учун, қирғоққа уриладиган тўлқин сув ўтларининг порлашига ҳисса қўшиши мумкин.
Сардинялар миграцияси
Майдан июлгача Африка жанубидаги океан сардинялар билан тўлиб-тошади. Миграция миқёси шунчалик каттаки, балиқларни самолётдан ҳам бемалол кўриш мумкин. Баъзида уларнинг узунлиги 7 километрдан ортиқ, кенглиги 1,5 километр ва чуқурлиги 30 метргача етади. Сардинялар саёҳат қилиши учун 21 даражадан ортиқ бўлмаган сув ҳарорати керак.
Музли цунами
Сув омборларида муз эриши пайтида кузатилиши мумкин бўлган томоша. Бундай цунами тезлиги одатдаги сув цунамисидан анча паст, аммо бу ҳодиса ҳам зарар етказади. Муз йўлларни вайрон қилади, транспорт ҳаракатига халақит беради, чироқ устунларини синдиради ва ҳатто уйларни сув босади.
Лой вулқони
Оддий вулқонлардан фарқли ўлароқ, лой вулқонлари отилаётганда лава ҳосил қилмайди. Магматик фаоллик пайдо бўлиши ҳам шарт эмас. Асосан, бундай вулқонлар сув ва сиқилган газлар таъсирида ҳосил бўлади. Ерости сувлари минерал конлар билан аралашиб, ер юзасига кўтарилади. Бундай «лава»нинг ҳарорати 2 дан 100°C гача ўзгариб туради, шунинг учун баъзи вулқонлардан ҳатто лой ҳаммомлари сифатида фойдаланилади.
Нефрит ёки зумрад айсберглар
Одатда музлаш жараёнида ҳаво пуфакчалари айсберг ичида қолади, улар орқали ёруғлик тартибсиз синади, шунинг ҳисобига айсберг оппоқ кўринади. Агар муз пуфакчаларсиз жуда зич бўлса, у бизга ёрқин кўк бўлиб кўринади. Агарда музлаш пайтида Антарктика музликларига хос бўлган сариқ чанг ҳам сувга тушса, муз зумрад рангида товланади.
Изоҳ (0)