Марказий банк раиси Ўзбекистонда доллар курси кескин ошиб кетганига изоҳ берди
Ўзбекистонда доллар курси кескин ошиб кетди. Марказий банк раиси Мамаризо Нурмуратовнинг сўзларига кўра, бунга иккита асосий сабаб бор.
Биринчидан, ташқи геосиёсий вазият таъсирида экспорт тушумлари ва трансчегаравий пул ўтказмалари ҳажмининг сезиларли қисқариши (асосан, Россия ва Қозоғистондан) таъсирида ички валюта бозорида таклиф қисқарди.
Иккинчидан, асосий савдо ҳамкорларда миллий валюта курсининг кескин қадрсизланиши ва девалвацион кутилмаларнинг ортиб бориши, ички валюта бозоридаги талабнинг вақтинчалик ўсишига олиб келди.
Биз миллий валюта алмашув курси бўйича прогнозларни амалга оширмаймиз. Сўмнинг АҚШ долларига нисбатан курси ички валюта бозорида ички ва ташқи омиллар таъсирида шаклланган талаб ва таклиф мувозанатига боғлиқ бўлади, — деди Мамаризо Нурмуратов.Сўмнинг алмашув курси ҳам бироз вақт ўтгандан кейин рубль ва тенге курси билан бир хил даражада қадрсизланади деган хавотирлар пайдо бўлган.
Мамаризо Нурмуратов сўмнинг алмашув курси рубль ёки тенгенинг курси билан бир хил даражада қадрсизланиши керак деган фикр нотўғри эканлигини айтди.
Унинг сўзларига кўра, ҳар бир давлатнинг ўзига хос макроиқтисодий сиёсати, ташқи савдо алоқалари, капитал ҳаракати билан боғлиқ валюта сиёсати мавжуд.
Валюта курсининг фундаментал тебраниши энг аввало макроиқтисодий барқарорлик билан боғлиқ, — деди Марказий банк раиси.Унинг айтишича, ташқи хатарлар шароитида Россия ва Қозоғистонда миллий валютанинг кескин қадрсизланиши бир томондан мамлакатдан капитал оқимининг чиқиб кетиш ҳажмига ҳам боғлиқ.
Ҳар иккала давлатда капитал ҳисоб варағи нисбатан очиқ бўлиб, норезидентларнинг банк тизимидаги депозитлари ва давлат қимматли қоғозларидаги улуши сезиларли бўлган. Инқирозли вазият бошланиши билан уларнинг чиқиб кетиши натижасида валютага бўлган талаб ортиб рубль ва тенгенинг кескин қадрсизланиши кузатилди.
Биз эса капитал ҳаракати билан боғлиқ эркинлаштириш жараёнининг дастлабки босқичидамиз. Бизда норезидентларнинг депозитлари ҳам деярли йўқ ва улар давлат қимматли қоғозларига ҳам эгалик қилишмайди. Шу сабабли, ташқи хатарлар шароитида бизда мамлакатдан сезиларли валюта чиқиб кетиш хатари мавжуд эмас ва мос равишда сўмнинг курси нисбатан барқарор бўлиши башорат қилинади, — деди Мамаризо Нурмуратов.Иккинчи томондан, миллий валюта алмашув курсининг асосий савдо ҳамкорлардан бўлган Россия ва Қозоғистон валюталари курсига мослашувида рубль ва тенгенинг номинал алмашув курсига эмас балки реал алмашув курсига, яъни инфляция даражасига мувофиқлашган курсига эътибор бериш керак.
Айтайлик, рублнинг курси 20-30 фоизга қадрсизланиши билан мамлакатда инфляция даражаси ҳам ортиб боради ва реал алмашув курси қадрсизланиши пастроқ даражада бўлади, — деди у.Шундан келиб чиқиб, сўмнинг ҳам келгусида айнан қўшни давлатлар валюталари даражасида кескин қадрсизланишини кутиш, валюта курси қадрсизланишда давом этар экан, деб ваҳима уйғотиш нотўғри бўлади, деб таъкидлади Марказий банк раиси.
