Ўзбекистон Ногиронлар жамияти раиси, Карлар жамияти раиси ва Кўзи ожизлар жамияти раиси сенаторлар томонидан «Ижтимоий тадбиркорлик тўғрисида»ги қонуннинг қайтарилиши юзасидан мурожаат билан чиқди, деб хабар беради «Gazeta.uz».
Фото: «Дарё» / Мадина Нурман
Сенатнинг йигирманчи ялпи мажлисида сенаторлар «Ижтимоий тадбиркорлик тўғрисида»ги қонуннинг баъзи нормаларини қайта кўриб чиқиш керак деб ҳисоблаб, уни қайтарган эди. Адлия вазири Русланбек Давлетов сенаторларнинг қонунни қабул қилишга қарши билдирган ҳар бир аргументини рад этиб, айрим сиёсатчилар «халқдан келиб чиқаётган янги ғояларни тушунмаслигини» таъкидлаганди. Оқибатда Сенат раиси узоқ давом этган дебатга аралашишга ва томонларни тинчлантиришга мажбур бўлганди.
Имконияти чекланган шахслар номидан Ўзбекистон Ногиронлар жамияти раиси К.Абдуллаев, Карлар жамияти раиси Г.Шодиева ва Кўзи ожизлар жамияти раиси ўринбосари А.Абдуллаев Олий Мажлис Сенатига мурожаат билан чиққан.
Унда таъкидланишича, сенаторлар қонунни рад этгани нафақат «бизнинг жамият, балки биз каби бошқалар билан эркин рақобатлаша олмайдиган имконияти табиатан чекланган шахслар учун жуда кутилмаган ҳолат бўлди».
«Қонун ижтимоий ҳимояга йўналтирилганлиги учун биз қонун қабул қилинишини бир неча йиллардан бери кутаётгандик. Чунки мазкур қонун имконияти чекланган шахсларга катта майдонда ўзимизни кўрсатишга, ўзимизнинг имкониятимизни тўла намоён этишга, муносиб иш ҳақи олишга, шу жумладан, ижтимоий адолат нуқтаи назаридан корхоналарнинг иқтисодий аҳволини янада яхшилашга, ишини фаоллаштиришга, ишлаб чиқариш ҳажмларини ва ишчиларимиз сонини оширишга ёрдам беради, деб ўйлагандик», — дейилади мурожаатда.
Мурожаатда, шунингдек, йиғилишда билдирилган айрим фикрлар бўйича «бошдан ўтказган табиб» деган ибора билан ҳақиқий ҳолат аслида қандайлиги мисоллар билан изоҳланган.
Маълум қилинишича, Карлар жамиятининг корхоналари даромадлари йилдан йилга камайиб бормоқда. Мисол учун, 2018 йилда — 277 миллион сўм фойда олинган бўлса, 2020 йилда атиги 62 миллион сўм фойда кўрилган, бу деярли 5 бараварга кам.
«Даромад камайганлиги ойлик иш ҳақларининг тушиб кетишига олиб келди. Бу эса ходимларнинг ишдан кетишига сабаб бўлди. Мана, 2000 йилда корхоналаримизда 2000 га яқин кар-соқов ходимлар ишлаган. 2020 йилга келиб уларнинг сони 176 тага тушиб кетди», — дейилади хатда.
Шунингдек, Кўзи ожизлар жамияти тизимидаги корхоналар ходимлари 2000 йилда 4900 нафарга яқин бўлгани, 2010 йилда 3 мингга тушгани, 2020 йилга келиб эса 1479 нафар ходим ишлаётгани айтилган.
«Бир нарсага алоҳида эътибор қаратиш лозим деб ўйлаймиз. Биз умумий ишлаб чиқаришдаги технологияларга мослаша олмаймиз, аксинча, биз ўзимизга мослаштирилган технологиялар асосида ишлай оламиз. Шунинг учун бизнинг ходимлар корхоналаримиздан кетганидан кейин бошқа жойларда ишлашга қодир эмас», — дейилади мурожаатда.
«Мазкур қонун бизга ишлаб чиқаришимизни кенгайтиришга, биз каби имконияти чекланганлар учун мослаштирилган технологияларни олиб келишга, ишчи ўринларини кўпайтиришга, уларга муносиб меҳнат шароитларини яратиш ва муносиб маош тўлаш учун имкон беради, деб умид қилгандик», — дея қўшимча қилинган хатда.
Жамиятлар қайд этишича, «агар сенаторлар томонидан билдирилган фикрлар етарлича асосланган ва ҳақиқатдаги ҳолатга яқин бўлганида эди, имконияти чекланган шахслар ишлаётган корхоналар гуллаб кетган бўлиши керак эди».
Давлат томонидан турли имтиёзлар эркин рақобатлашиш имкони бўлган ёшларга, аёлларга берилаётган бир даврда ижтимоий тадбиркорлик институти орқали ногиронлиги бўлган шахсларга ҳам имтиёз берилиши бошқа тадбиркорларга нисбатан устунлик эмас, балки улар билан тенглашган ҳолда битта майдонда рақобатлашишга имкон беради, дейилади мурожаатда.
Унда масаланинг иқтисодий аҳамиятига ҳам тўхтаб ўтилган. «Қонуннинг қабул қилиниши ишлаб чиқаришнинг кенгайишига ёрдам беради, бу эса айланма ва фойдалар ошишига олиб келади, натижада давлат бюджетига солиқлар тушуми янада кўпайишига, давлат томонидан бизга тақдим этиладиган субсидиялар ҳажмининг камайишига ва корхоналаримиз ўз-ўзини молиялаштириш тизимига тўлиқ ўтишига хизмат қилади», — дея қайд этилган.
«Мазкур қонун биз дуч келаётган муаммоларни ҳал этишда, иқтисодиётдаги иштирокимизни оширишга ёрдам беради», —дея жамиятлар Сенатдан қонунни тўлиқ қўллаб-қувватлаган ҳолда уни қабул қилишни сўраган.
