«Ғурурим бировнинг қўлига қараб ўтиришга йўл қўймасди». 27 ёшида бир оёғидан айрилган, бироқ меҳнат ва ҳаракатдан тўхтамаган андижонлик косиб ҳикояси

Улуғбек Аҳмедов Андижон вилояти Жалақудуқ туманидаги Ёрқишлоқ шаҳарчасидан. Бу ҳудуд қўшни Қирғизистоннинг Ўш вилояти билан чегарада жойлашган. Ёрқишлоқнинг 10 га яқин маҳалласида 40 минг аҳоли истиқомат қилади. Уларнинг асосий қисми деҳқончилик, боғдорчилик ва савдо-сотиқ билан шуғулланади. 56 ёшни қоралаб қўйган Улуғбек ака айни ишлаб оила тебратадиган вақтида бахтсиз ҳодиса туфайли бир оёғидан ажралиб қолган. Шундай бўлса-да, ўзидаги тушкунликни матонат билан енгиб, йигирма беш йилдирки, шаҳарча марказида пойабзал таъмирлаш билан шуғулланиб келади. «Дарё» мухбири у билан суҳбат қурди.

Бахтсиз ходиса ҳаётимни ўзгартириб юборган

Оилада ўн бир фарзандмиз. Саккиз қиз ва уч ўғил. Мен олтита қиздан кейин дунёга келган энг катта ўғил фарзандман. Шу сабабли анча эрка бўлганим учун мактабда ўқиб юрган чоғларимда опаларим ёрдам беришарди. Аллоҳга шукур ота-онам ҳеч нарсадан, ҳеч кимдан кам қилмасдан катта қилган. Қишлоғимиздаги мактабнинг 8-синфини аъло баҳоларга битириб, Жалақудуқ туманидаги 141-сонли касб-ҳунар техникумида ўқиганман.

У ерни тамомлаб, бир йилча «Ғалабанинг 30 йиллиги» жамоа хўжалигида ишлаб, 1984 йилда Германияга ҳарбий хизматга кетганман. Икки йиллик хизматни тугатиб, яна Қўрғонтепа туманидаги Енгил саноат техникумида ўқиб, ишладим. Ўқишни битирганимдан сўнг етти йилдан ортиқ Ёрқишлоқдаги пахта тайёрлаш корхонасида мастер бўлиб йил ишладим. Болалигимдан техникага қизиққаним ҳамда айрим сабабларга кўра, у ердан бўшаб, яна жамоа хўжалигига тракторчиликка ишга қайтдим.

1992 йилнинг июль ойларида одатий ишимни қилаётган пайтимда бутун ҳаётимни ўзгартириб юборган бахтсиз воқеа юз берди. Тракторни созлаётган вақтимда айланиб турган темир ускунага пойабзалимдаги ип илашиб, оёғимни тортиб кетган. Ишга берилиб кетганимдан ҳеч нарсани сезмаганман, аҳамият бермай қолганман.

Яхшиям ўша пайтда яқин атрофимда сувчилар бор эди. Ҳолатни кўриб югуриб келишган, оёғимни чиқариб олиб, зудлик билан туман марказидаги касалхонага олиб боришган. Кейин оёғимни операция қилишди. Анча қон йўқотдим. Яхшиям Маҳмуджон ака деган қўшнимиз ўша ерда врач бўлиб ишларди, таниб қолиб ҳаётимни сақлаб қолишда жуда катта ёрдам берган. Кўп қон йўқотганимдан хушимдан кетганман. Воқеани эшитган барча қариндошларим ёрдамга келган. Қон гуруҳи тўғри келадиганлари донорлик қилиб, қон берган.

Энди қандай яшайман?

Шундан сўнг 10 йилча тушкун ҳолатда бўлганман. Умидсизликдан чиқиб кетишимга яқинларим, опаларим катта ёрдам берган. Энг оғир кунларимда ҳам далда бериб, қўллаб-қувватлашган. Бир нарсага ҳайрон қоламан. Кўчага чиққанимда нафақат соғлом одамлар, балки мен каби имконияти чекланган шахсларни ҳам кўраман. Уларда кўчага чиқсам ҳамма менга қарайди деган тушунча бор. Шу сабабли ҳам доимий тушкун ҳолатда қолиб кетишади. Тўғри, бундай ҳолатдан чиқиб кетиш қийин, аммо ижтимоий ҳаётга қўшилиб кетишни уддаласа, меҳнат қилиб ҳалол пул топса бўлади. Бунинг учун юрагида яшашга бўлган интилиш кучли бўлиши шарт экан.

Ишимни маҳси тикишдан бошлаганман

Даставвал хаёлимга ҳаммаси тугади деган фикр келарди. Лекин ғурурим бировнинг қўлига қараб ўтиришга йўл қўймасди. Шундай пайтларда ўзимга ўзим уйда ўтириб қолмасдан эркак киши оиласини боқиши керак, деб турли касб-ҳунарларга қизиқиб кўрардим. У вақтларда косиблар оз эди, нари борса 5-6 нафар чиқарди. Қишлоқ аёллари, ёши катта инсонлар, умуман олганда, кўпчилик маҳси киярди. Бироқ қишлоғимизда деярли маҳси тикадиган одам топилмасди. Касб танлашда шуларни эътиборга олганман ва шогирдликка тушиб, бундан ташқари қизиқиб ўрганишга ҳаракат қилганман.

Бошида ишлаш қийин бўлган. Қишлоқ марказидан икки километрча узоқликдаги тепаликда оромгоҳ бўлган. Чегара ҳудудда жойлашганлиги учун ўн беш-йигирма йилча бўлиб қолди бузилиб кетган. Ўша оромгоҳнинг олдида ўшлик актёр — Набижон ака деган инсоннинг устахонаси бор эди. Минг бир истиҳола билан ўша ерга борганман. Мақсадимни айтганимда ўзига шогирд қилиб қабул қилган. Шогирдлар орасида мендан ёшроқ болалар ҳам бор эди, улар билан бирга ишлардик.

Аввалига косибликни Набижон акадан, кейинчалик эса Ҳабибуллоҳ ака деган устадан ҳам иш ўргандим. Баъзида косибхонага пиёда қатнаган кунларимиз бўлган. Гоҳида йўлда машина бўлиб қолса, тўхтатиб йўлгача олиб кетишини сўрардим. Шундай бўлса-да, устозларимни этагини маҳкам тутганман. Усталаримиз яхши ўргатганми ёки бошқа бир сабабми мана йигирма йилдирки шу касб ортидан халққа хизмат қилаяпман.

Косиблик ортидан уй-жой қилдим, бировдан кам бўлмадим

2000 йилларнинг бошида оромгоҳ бузилиб, косибхона ҳам ёпилди. Шундан сўнг устозларимнинг дуосини олиб, уйимизнинг бир хонасини ўзимга мослаб, буюртма ишлар қила бошладим. Уйдаги устахонани ўн йилча юритдим. Опамнинг дўкони бор эди, шу ердан кичиқроқ бир хонани менга ажратиб беришди. Уни тайёрлаб, устахонага айлантирдим, анча йил ишладим. Лекин дўкон сотиладиган бўлгач, яна бошқа ердан ижарага жой олиб, ишимни давом эттирдим.

Икки-уч йилдан бери шу устахонада тирикчилик қилиб келаяпман. Нолимайман топишим яхши. Бир кунда ўртача 15-20 одамга хизмат кўрсатаман. Шундан 80 минг — 100 минг сўмгача пул тушади. Баъзида 50 минг топадиган кунларим ҳам бўлади. Шунақа қилиб, оила тебратаяпман. Косиблик қилиб, аёлим билан бир ўғил, бир қизни дунёга келтириб, бировдан кам қилмасдан улғайтирдик. Қизимизни турмушга чиқариб, ўғлимизни уйладик. Ширин невараларнинг бобо-бувиси бўлдик.

Медал олганимни эшитганимда ишонмаганман

Ҳалол ишлаб, ҳаракат қилса Аллоҳ ҳам ҳар томондан берар экан. Меҳнат қилсанг роҳатини кўрасан деб шунга айтишади, шекилли. Бир кун маҳалла раиси устахонамизга келиб, ҳужжатларни сўради. Айтганларини тайёрлаб бердик. Нимагалигини сўрасак, билмаслигини айтди. Бирор нарсага керакдир-да, деб қўявердик. Август ойи охирларида кечқурун раис телефон қилиб, «Улуғбек ака медал муборак бўлсин», деб табриклади.

Тўғриси, ўша пайтда ҳеч нарсага тушунмадим. Кутилмаган хабарни эшитиб, ҳайрон қолдим. Бир-икки кун ишонмасдан юрдим. Чунки медал тугул, туманда бирорта мукофот олиш ҳам хаёлимга келмаган. Оддий косиб бўлсам, чекка бир қишлоқда яшасам, нима қилган ишимга медал беришади, деганман. Лекин тасдиқлангач эътибор ва эътирофдан жуда хурсанд бўлдим. Ўша даврдаги ҳаяжонни ҳозир тасвирлай олмайман. Ўшанда ҳам ҳар қандай ҳолатда ҳам ортга чекинмаслик кераклигини англаганман.

Шукур қилишни ўргандим

Йилда бир маротаба реабилитация марказига даволаниш учун бориб тураман. Шу ерда имконияти чекланган турли даражадаги инсонларни кўраман. Уларнинг аксарияти ота-онаси, турмуш ўртоғи ёки бошқа кимларгадир қарам бўлиб қолгани кўраман. Улар ҳам ҳаракат қилса, ишласа бўлади-ку, деб умрини зое кетгазаётганига ачинаман. Чунки ораларида бирорта ҳунарни ўрганиб, ўзи тирикчилигини қилиб кетса бўладиганлари жуда кўп. Кимгадир қарам бўлишни нима кераги бор? Берсанг ейман, деб ётавериш ҳам жуда нотўғри иш. Ногирон дегани уйда қамалиб ўтириш керак дегани эмас. Аллоҳ берган ҳар бир имкониятдан тўғри фойдаланиш лозим. Негаки имконияти чекланган шахсларнинг ҳаракати, фикрлаши соғлом одамларникидан кўра яхшироқ бўлади. Фақат бунга бирор мақсад қўйиб, ҳаракат қилиб, интилса бўлди.