«Институтдаги ягона қора танли талаба эканлигимдан саросимага тушгандим». Наманганда таҳсил олаётган замбиялик Милимо Мундиа ҳикояси
Намангандаги Муҳандислик-технология институти магистратурасида Жанубий Африканинг Замбия давлатидан келган қиз таҳсил олмоқда. Бу ҳақда «Дарё» мухбири Азизбек Абдувалиев ҳикоя қилмоқда.
«Бир неча давлатлар орасидан Ўзбекистонни танладим»
Милимо Мундиа бакалавр босқичини Замбия университетида махсус таълим ва инглиз тилини ўқитиш йўналишида тамомлаган. Кейинчалик бир муддат Ҳиндистонда таҳсил олган.
— Шу ерда бошқа кўплаб давлатлардан келган талабалар, жумладан, ўзбекистонликлар билан мулоқотда бўлдим, мамлакат ҳақида билиб олдим. Замбияга қайтгач, магистратура босқичида ўқишни давом эттириш ва буни чет элда амалга оширишга қарор қилдим. Бир неча мамлакатлар ва улардаги олий ўқув юртлари рўйхатини туздим, улар орасида Ўзбекистон ҳам бор эди. Охир-оқибат шу ерни, аниқроғи, Наманганни танладим, — дейди Милимо.
Наманган муҳандислик-технология институти халқаро алоқалар бўлими бошлиғи Аҳрор Турсуновнинг айтишича, олий ўқув юртида Милимодан ташқари покистонлик, россиялик, қирғизистонлик ва тожикистонлик талабалар ҳам таҳсил олмоқда. Улар учун барча шароитлар яратиб берилган, тўлов-контракт суммалари эса маҳаллий талабаларникидан деярли фарқ қилмайди.
Ўзбекистон ва Замбия ўртасидаги ўхшаш жиҳатлар
— Сафар олдидан менда кўплаб саволлар бор эди: молиявий аҳволим тўғри келадими? Маданиятини сингдира оламанми? Мени қабул қилишадими, ўзим ҳам мослашиб кета оламанми? Намангандаги институтга етиб келганимда бу ерда ягона қора танли талаба эканлигимни билиб, бироз саросимага тушиб қолдим. Яхши кутиб олишгани ва дўстона муносабат менга куч берди. Институтда танимаган-билмаганлар ҳам мен билан илиқ саломлашади, суҳбатлашишга ҳаракат қилади. Олий ўқув юртидан ташқарига, масалан, бозорга чиқсам, ҳамма табассум билан муомалада бўлади. Бу нарсалар менга таскин берди ва аста-секин кўникиб, мослашиб кетдим. Менда Culture shock, яъни кучли маданий зўриқиш бўлмади. Ўзимни шу жамиятнинг бир аъзосидек ҳис қиляпман. Ўзбеклардан фарқли ўлароқ насронийман, аммо бу ернинг одамлари бошқа маданият вакиллари ва уларнинг қадриятларини ҳурмат қилишар экан. Мени ўраб турган меҳрли муҳит сабаб бу ерда таълим олишим осон ва қулай кечяпти, — дея ҳикоясини давом эттиради Милимо.
Милимонинг айтишича, Ўзбекистон ва Замбия ўртасида ўхшаш, айни пайтда, фарқли жиҳатлар кўп. Айтайлик, Замбиянинг ҳам денгизга чиқиш йўли йўқ, асосий даромади эса қишлоқ хўжалиги, хусусан, пахтадан. Хориждан сайёҳлар оқими тинмайди, мамлакат ҳудудида дунёдаги энг йирик Виктория шаршараси жойлашган. Миллий парк ва қўриқхоналар кўп, уларнинг энг қадимийси — Кафуэ, ҳудуди жиҳатидан Словениядан ҳам катта.
«Палов тайёрлаш бўйича профессионал бўлиб боряпман»
Милимо институт ҳудудидаги талабалар турар жойида истиқомат қилади. Уч кишига мўлжалланган хонани унинг ўзи учун ажратиб беришган. Ётоқхонада яшагани сабабли бу ердаги талабалар билан мулоқотда бўлиб, ўзбек ва рус тилларини ўрганяпти. Ўз навбатида, уларга инглиз тилини эгаллашларида кўмаклашади. Энг асосийси, ўзбек урф-одатлари ва таомларига кўникиб боряпти.
— Таомлардан паловни яхши кўраман, яна шўрва ва қатламани ҳам. Буларни юртимга қайтганимда яқинларимга, албатта, тайёрлаб бераман. Замбиянинг миллий таоми «шима» деб аталади. Унинг турлари кўп: мол гўштили шима, балиқли шима. Сизларда ҳам шима бор, аммо уни бошқа ном билан атайсизлар. Ватанимдаги таомларни соғинсам, у ёки бу шимани тайёрлайман. Аслида, сизларда деярли ҳамма маҳсулотлар борлиги сабаб кўп ҳам Африка таомларини соғинавермайман. Қайтанга, юртингиз таомларини ўзим учун кашф қилишни афзал кўраман. Палов тайёрлаш бўйича эса профессионал бўлиб боряпман, — дейди Милимо.
«Африкалик ёшларга Ўзбекистонда ўқишни тавсия қиламан»
Милимонинг отаси собиқ ҳарбий, онаси эса ўқитувчи. Оилада уч нафар қиз бўлиб, Милимо уларнинг тўнғичи. Унга бувисининг номини қўйишган, бу исм «иш, меҳнат» деган маънони берар экан. Чунки Милимо май ойида, Замбияда ҳосил олиш айнан қизғин паллага кирадиган вақтда туғилган.
— Намангандаги ягона замбияликман, лекин ягона африкалик эмас. Бу ерда қитъамизнинг бошқа давлатлари, масалан, Кения, Нигерия, Бурундидан келган талаба ва мутахассислар билан кўришиб турамиз. Балки, пойтахт Тошкент ёки бошқа вилоятларда замбияликлар бордир, аммо ҳозирча уларни учратмадим. Ўзбекистон иккинчи уйимга айланиб улгурди. Ватанимдан жуда узоқда бўлсам ҳам, ҳар куни оилам билан WhatsApp орқали алоқадаман. Менга таълим бераётган профессор ва ўқитувчилар билан исталган пайт турли масала ёки муаммолар юзасидан маслаҳатлаша оламан. Бу ердаги биринчи ўқув йилим натижаларига келсак, барча баҳолар аъло даражада. Замбия, умуман, Африканинг бошқа давлатларидаги бўлажак талаба ва магистларга ҳам Ўзбекистонда ўқишни тавсия қилган бўлардим, чунки бу ерда таълим сифати юқори, тўлов ҳақи ва яшаш харажатлари эса қийинчилик туғдирмайдиган даражада, — дейди Милимо.
НамМТИ халқаро алоқалар бўлими бошлиғи Аҳрор Турсуновнинг билдиришича, Жанубий Африкадан яна бир талабгор институтда ўқиш истагини билдирган. Ҳозирда унинг ҳужжатлари кўриб чиқилмоқда. Институтда унинг истаги амалга ошишини энг сабрсизлик билан кутаётган Милимо Мундиа бўлса ажаб эмас...
