«Дарё» интернет-нашри ва Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг «Muslim.uz» портали ўзаро ҳамкорликда муборак ойга бағишланган «Ойлар султони — Рамазон» лойиҳасини тақдим этади.
Лойиҳа доирасида таниқли уламолар ва диний соҳа ходимлари моҳи Рамазон фазилати тўғрисидаги ояти карималар, ҳадиси шарифлар шарҳи ҳамда рўза тутиш билан боғлиқ саволларга жавоб беради.
Мавзуга доир:
Саховат — жаннатга етакловчи фазилат
Роббимиз бандаларини доимо саховатли бўлишга буюради. Аллоҳ таоло муҳсин бандаларини севишини баён этиб, «Оли Имрон» сурасининг 134-оятида: «Улар (тақводорлар) фаровонлик ва танглик кунларида ҳам хайр-cадақа қиладиган, ғазабларини ютадиган, одамларни (хато ва камчиликларини) кечирадиганлардир. Аллоҳ эзгулик қилувчиларни севар», деб марҳамат қилган бўлса, шу суранинг 92-оятида шундай марҳамат қилади: «Суйган нарсаларингиздан эҳсон қилмагунингизгача, сира яхшиликка (жаннатга) эриша олмайсизлар. Ниманики эҳсон қилсангиз, албатта, Аллоҳ уни билувчидир».Мўмин банда саховат билан ризқим камайиб қолмайди, балки барака киради, деб ишонган ҳолда саховат кўрсатиши шарт. Чунки Аллоҳ таоло ва расули (саллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ваъдаларига ишонади. Аллоҳ таоло айтади: «Бирор нарсани (муҳтожларга холис) эҳсон қилсангиз, бас, (Аллоҳ) унинг ўрнини тўлдирур. У ризқлантирувчиларнинг яхшисидир» (Саба’ сураси, 39-оят). Пайғамбаримиз (саллаллоҳу алайҳи ва саллам) эса: «Жоним измида бўлган Зотга қасам, садақа билан мол камаймайди», деганлар (Имом Термизий ривоятлари).
Абу Зарр Ғифорий разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан энг афзал садақа ҳақида сўрашди. Шунда ул зот: ‘Муҳтожга махфий қилинганидир’, дедилар ва қуйидаги оятни ўқидилар: ‘Садақаларингизни ошкора берсангиз, қандоқ ҳам яхши. Агар камбағалларга пинҳона берсангиз, ўзингиз учун янада яхшироқдир ва (У) гуноҳларингиздан ўтар. Аллоҳ қилаётган (барча) ишларингиздан хабардордир’» (Бақара сураси, 271-оят) (Имом Аҳмад ривоятлари).
Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламнинг бошқа бир ҳадисларида шундай дейилади: «Кимки бир мўминни шу дунёдаги бирор ташвишидан халос этса, Аллоҳ уни охиратдаги ташвишларидан халос этади. Кимки бечораҳол кишига ёрдам берса, Аллоҳ унга икки дунёда ёрдам беради. Кимки бир мўминнинг айбини беркитса, Аллоҳ унинг икки дунёдаги айбларини беркитади. Банда бировнинг ёрдами учун ҳаракат қилар экан, Аллоҳ ҳам унинг ёрдамида бўлаверади» (Имом Муслим ва Имом Аҳмад ривоятлари). Салмон Форсий разияллоҳу анҳунинг айтишларича, «Агар сахий киши вафот этса, ер ҳамда одамларнинг номаи аъмолларини битувчи фаришталар бундай дейди: ‘Эй Раббим, бандангнинг бу дунёда қилган гуноҳларини авф эт!’. Агар вафот этган кимса бахил бўлса, улар: ‘Эй Аллоҳим, бу бандани жаннатдан тўсгил, чунки у бандаларингни Сен унинг қўлига берган мол-дунёлардан тўсган эди’, дейишади».
Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда эса Расули акрам саллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сахий Аллоҳга яқиндир, одамларга яқиндир, жаннатга яқиндир, дўзахдан узоқдир. Бахил эса Аллоҳдан узоқдир, одамлардан узоқдир, жаннатдан узоқдир, дўзахга яқиндир. Аллоҳ таолога жоҳил сахий обид (ибодатга берилган) бахилдан суюклироқдир» (Имом Термизий ривоятлари). Бадруддин Айний раҳимаҳуллоҳ: «Саховат — муносиб нарсани муносиб бўлганга бериш, ўз молидан ҳеч бир эвазсиз сарфлашдир. Бу чиройли хулқларнинг асосийларидан бири. Бахиллик эса бунинг аксидир».
Имом Ғаззолий: «Бахиллик дунёга боғланишнинг меваси, сахийлик эса зуҳднинг, яъни дунёга аҳамият бермаслик самарасидир. Мевага айтилган мақтов, шубҳасиз, уни етиштирган дарахтга тааллуқли. Сахийлик — ҳақиқий тавҳид ва чин таваккулга эришиш натижаси. Яъни, Аллоҳ таолонинг садақа билан мол камайиб қолмаслиги, бирга ўн баробар қайтаришига ваъдаси ва бандалар ризқини Ўз зиммасига олгани ҳақидаги кафолатига — самимий ишончдан туғилади. Булар эса, ҳадисда ишора қилинганидек, тавҳид дарахтининг меваларидир. Бахиллик ширкдан туғилади. Бу эса сабабларга боғланиб қолиш ва Аллоҳ таолонинг ваъдасидан шубҳаланиш натижасидир», дейдилар.
Шу сабабли, ҳадисда таъкидланганидек, Аллоҳ таоло жоҳил сахийни обид бахилдан кўпроқ яхши кўради.
Бир киши дўстининг ёнига келиб, 400 дирҳам қарз бўлиб қолганини айтиб, ундан ёрдам сўради. Дўсти унга дарҳол айтилган миқдордаги пулни топиб жўнатдию уйига қайтиб киргач, йиғлаб юборди. Хотини унга: «Бунчалар қийналар экансиз, нега бердингиз?», деди. Шунда у киши: «Пул берганимга эмас, унинг ҳолидан хабар олмай, уйимга ёрдам сўраб келишгача мажбур қилганим учун азобланиб йиғлаяпман», деб жавоб берди.
Сахийлик ва бахилликнинг бир неча даражалари бўлиб, сахийликнинг энг олий даражаси ўзининг мол-дунёга ҳожати бўлса-да, қўлидаги ҳамма нарсани сахийлик билан бошқаларга тарқатиб юборишдир. Бахилликнинг энг юқори поғонаси эса кишининг молга ҳожати бўлатуриб, уни ўзига сарфлашда бахиллик қилишидир.
Халқимиз орасида шундай мақол бор: «Хасиснинг ёнидан моли чиққунча, танидан жони чиқади». Дарҳақиқат, бахил инсон мол-дунёга шунчалар ҳарислигидан қариндош-уруғлари, ҳатто, ака-укаларини ҳам унутиб қўяди. Бу эса силаи раҳмнинг узилиши ва натижада икки дунё саодатидан бебаҳра қолишга сабаб бўлади.
Изоҳ (0)