Европа космик агентлиги (ESA — European Space Agency) ўн йилдан ортиқ вақт ичида биринчи марта астронавтларни тайёрлаш дастурига қабул бошланаётганини эълон қилди. ESA дастурга ногиронларни қабул қилишни режалаштирмоқда. Дастурга аризалар 2021 йил 31 мартдан 28 майгача давом этади ва танлов натижалари 2022 йил октябрда эълон қилиниши кутилмоқда. Бу ҳақда Meduza хабар берди.
Фото: «elements.envato.com»
Номзодлар агентликка аъзо мамлакат фуқаролигига эга бўлиши шарт. Шунингдек, улар камида фан, тиббиёт, муҳандислик, математика, информатика бўйича магистр даражасига эга бўлиши ёки синов учувчиси ёки синов муҳандиси малакасига эга бўлиши лозим. Номзодлар камида уч йиллик тегишли касбий тажрибага эга бўлиши ва инглиз тилини (яна бир нечта тилни билиш ҳам мақсадга мувофиқ) яхши билиши керак. Халқаро космик станцияда фойдаланиладиган рус тилини ўзлаштириш ўқув дастурининг бир қисмига киритилади.
Шу билан бирга, ESA астронавтликка номзодларнинг жисмоний ҳолатига қўйиладиган талабларга мисли кўрилмаган ўзгариш киритилишини эълон қилди.
Дунё бўйлаб, космосга саёҳат ва ESA тарихида биринчи марта агентлик астронавтликка номзод сифатида замонавий космик асбоб-ускуналардан фойдаланиш бўйича ўрнатилган талабларга кўра, психологик, когнитив, техник ва профессионал малакага эга, аммо жисмоний имконияти чекланган одамларни қидирмоқда.
Айни пайтда ESA «ушбу тоифадаги юқори малакали мутахассисларнинг экипаж аъзолари сифатида хавфсиз ва самарали космик миссияда фаолият олиб бориши учун» бундай ускуналарни ногиронларнинг эҳтиёжларига мослаштиришда зарур харажатларни ўз зиммасига олишга тайёр.
ESA ушбу лойиҳа доирасида бир ёки бир нечта парастронавтларга космосга учиш имкониятини беради, аммо дастур бошлангач, уларнинг космосга учишини кафолатлай олмаслигини маълум қилди. Дастурнинг дастлабки бюджети 1 миллион еврони ташкил қилган.
Танлов жараёнида имконияти чекланган номзодлар уч хил мезон асосида баҳоланади:
- «қизил» — ногиронликнинг тури ва даражаси астронавтга топшириладиган вазифага мос келмаса ёки хавфсизлик даражаси етарли бўлмаса;
- «сариқ» — ногиронликнинг тури ва даражаси вазифага тўлиқ мос келиши мумкин бўлса, лекин баъзи ўзгартириш ёки янгиликлар талаб қилинса;
- «яшил» — ногиронликнинг тури ва даражаси қўйиладиган вазифага мос келганда.
Лойиҳа учун ESA қуйидаги жисмоний ногиронлиги бўлган номзодларни қабул қилади: ампутация ёки туғма ривожланишдаги бузилишлар туфайли оёқларида нуқсони бўлганлар, жумладан, оёқ панжаси йўқ, бир ёки икки оёғи тиззадан кесилган ёки оёқлар узунлигида фарқ бўлган ногиронлар. Бўйи 130 сантиметрдан паст одамлар ҳам номзод сифатида қабул қилинади.
«Лойиҳага имконияти чекланган одамларни киритиш, уларнинг ажойиб тажрибаси, оғир шароитларга мослашиш қобилияти ва истиқболлари самарасини бир жойга жамлашни англатади», — дейилади агентлик хабарида.
Агентлик, шунингдек, космонавт аёлларнинг сонини оширишни режалаштираётганини ва шу пайтгача космосга чиққан 560 дан ортиқ одамнинг 65 нафари аёллар эканини таъкидлади.
«Биз фақат ваколат асосида танлаймиз. Аммо агар аёлларнинг ўзи мурожаат қилмаса, уларни танлаш қийин бўлади. Шунинг учун биз аёлларни бироз кўпроқ рағбатлантирамиз», — дея таъкидлади ESA илмий координатори Анжелика ван Омберген.
Аввалроқ SpaceX компанияси 2021 йилнинг охирига қадар тўртта сайёҳни орбитага юбормоқчилиги хабар қилинганди. Америкалик миллиардер Жаред Айзекман SpaceX’нинг орбитага хусусий парвози пулини тўлаган. Экипажнинг бир аъзоси лотерея орқали аниқланади.
