Ҳар бир халқ ва миллатнинг келиб чиқиши, эътиқоди ва урф-одатлари билан боғлиқ бўлган миллий байрами бўлади. Ҳиндистонда ҳар йилнинг февраль охири, мартнинг бошларида бўлиб ўтадиган Ҳоли байрами ҳам шулар жумласидан. Ушбу байрам нафақат Ҳиндистонда, балки бошқа давлатларда ҳам фестиваль сифатида нишонланиб келинмоқда. Унда кишилар бир-бирига рангли бўёқлар сепади, рақсга тушиб завқланади.
Қиш устидан баҳорнинг ғалабаси сифатида ой тўлганидан кейин икки ёки уч кун мобайнида нишонланадиган ушбу байрамни ҳиндлар эзгуликнинг ёвузлик устидан ғалабаси эканига ишонади.
Ҳоли дунёдаги энг қадимий байрамлардан, у ҳақда санскрит тилидаги манбаларда ҳамда ҳиндларнинг бошқа муқаддас ёзувларида ҳам тилга олинган.
Ушбу байрам ҳинд календарига кўра янги йилнинг бошланиш рамзи ҳисобланади. Рангли бўёқлар билан ўтиши, шаҳар ва қишлоқларнинг ранг-баранг байрамона безатилгани нуқтаи назаридан байрам Бўёқлар фестивали деб ҳам аталади.
Анъанага кўра, бу кунда оммавий сайл ўтказилади ва таниган-танимаган бир-бирига бўёқли сув ва кукун сепади, бу ҳаракат баҳор келгани билан бир-бирини қутлаш, бахт-омад тилаш ҳисобланади.
Шунингдек, фестивалда гулхан ёқиш маросими бўлиб ўтади ва бу билан ёвуз кучлар қувилишига ишонилади. Гулхан ёқиш маросими Ҳолика исмли иблиснинг Вишну маъбудига ишонмагани учун ёқиб юборилгани билан боғлиқ.
Яна бир қизиқ факт, баҳор об-ҳавоси тез-тез ўзгариши туфайли шамоллашнинг олдини олиш мақсадида шифокорлар тавсиясига кўра, сепиладиган бўёқлар таркибига шамоллашга қарши маҳаллий доривор гиёҳлар қўшилиб, байрам баҳона профилактика қилиб олинади.
Фестивалдаги ҳар бир ранг маълум маънони англатади: қизил — жўшқинлик, кўк эса Кришна, яъни эътиқод ва руҳий камолот, яшил — эркаклар куч-қуввати, оловранг — қуёш, билим ва янгиланиш, сариқ — соғлиқ ва тинчлик ранги ҳисобланади.
Ҳудудларда байрам билан боғлиқ афсоналарнинг турли версиялари мавжуд бўлса-да, унинг моҳияти бир нарсага асосланган: Ҳоли бу табиатнинг уйғониши демак ва бу кунда барча ғам-ташвишлар, гиналар унутилади, барча болаларча қувонади, эл бошига келган тўй — истаса-истамаса, ҳамма рақсга тушади, сиёсий, ижтимоий, иқтисодий, шахсий, шунингдек, коронавирус сингари ташвишлар ҳам унутилади.
Агар сиз шу вақтда Ҳиндистонга ташриф буюрсангиз, сизнинг дипломат ёки машҳур шахс эканингиздан қатъи назар, кийимингиз бўёқлар билан бежалади ва сиз рақсга тушишга, қувонишга маҳкумсиз.
Энг ёрқин Ҳоли Вриндавана, Матхура ва Жайпурда бўлиб ўтса, Деҳли, Калкутта ва Мумбайда ушбу фестиваль ўзига хослиги билан ёдда қолади.
- ушбу кунда сизнинг нафақат атрофингиздаги кишилар, балки уйлар томига чиқиб олган болалар ҳам бўёқли сув сепиши мумкинлиги нуқтаи назаридан, мобил телефон, камера ҳамда бошқа электрон ускуналарни кўчага олиб чиқмаслик ёки целлофан билан яхшилаб ўраб олиш керак;
- ким нима дардда деганларидек, байрамдан киссавурлар ўз мақсадлари йўлида фойдаланиши мумкинлигини ёдда тутган ва қимматли буюмларни меҳмонхона ёки уйда қолдирган маъқул. Сумкаларни эса олд тарафтга тақиб, қўл билан ушлаб олиш зарар қилмайди;
- дўкон ва дорихона сотувчиларининг ҳам одам экани, уларнинг ҳам завқланишга ҳақи борлигини унутмаган ҳолда, керакли препарат ва маҳсулотларни олдиндан харид қилиб қўйиш мақсадга мувофиқ;
- янги, қиммат ва машҳур бренддан олинган кийимларингизни кия кўрманг, кейин сизга меҳрибон онажонингиз ҳам, кийим-кечакларни профессионал кимёвий тозалаш хизматлари ҳам ёрдам бера олмаслиги мумкин;
- бўёқлар кетиши қийинлигини ҳисобга олиб, кўчага чиқишдан аввал терига крем суртиб олиш тавсия этилади. Крем таркибидаги ёғ бўёқни ювишга осон бўлишини таъминлайди.
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)