Риштон – «Буюк ипак йўли»да жойлашган қадимий ҳунармандчилик маскани. Риштоннинг кулолчилик ва чинни маҳсулотлари хорижлик сайёҳлар орасида ҳам анча машҳур.
Президентнинг жорий йил 6–7 май кунлари Фарғона вилоятига ташрифи чоғида Риштон туманини ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш юзасидан алоҳида дастур қабул қилиниши белгиланган эди. Шу асосида туман ҳудудидан ўтувчи 4р-112 Фарғона ҳалқа автомобиль йўлининг 14-километрини кенгайтириш, йўл ёқасида жойлашган турар ва нотурар жойлар, ижтимоий соҳа объектларини қайта қуриш ишлари бошланган.
Айни кунга қадар 20 дан ортиқ маҳалла фуқаролар йиғинлари ҳудудида асосий кўча бўйларидаги 400 га яқин аҳоли хонадонлари ҳамда 180 та нотурар ва ижтимоий соҳа объектлари, савдо дўконлари бузилмоқда.
Дастлаб бузилаётган уй-жой эгаларига туман ҳокимлиги вакиллари томонидан ер ва компенсация пуллари ўз вақтида ажратилиши ваъда қилинган. Бироқ бугун уйи «снос»га тушган, дўкони бузилган риштонликлар қийин аҳволда қолган.
Хизмат сафари билан Риштонга борган «Дарё» мухбири бузилган уйлари учун компенсация пулларини тўлиқ ололмаётган хонадон соҳиблари ва бир кечада ҳеч қандай огоҳлантиришсиз дўконлари бузиб юборилганидан норози бўлаётган тадбиркорлар билан суҳбатлашди.
Маълум бўлишича, уйи бузилган аксарият одамларга туманнинг турли ҳудудларидан ер ажратиб берилган. Эски уй-жойлари баҳоланиб, тўланиши керак бўлган компенсация миқдори аниқланган. Кўпчиликка аванс тариқасида 10 миллион сўмдан пул берилган.
«Деҳқон бозори» яқинидаги 4 хонали уйи тўлиқ бузилган Латифжон Эшонқулов оиласи билан очиқ майдондаги усти ёпиқ сўрида кун кечиряпти.
– Иккита ўғлим бор. Оилам билан мана шу сўрида яшаяпмиз. Куннинг иссиғида ҳам, ёмғир ё жала ёғса ҳам. Ижарага квартира топиб беришди, лекин на гази, на электри бор. Туман ҳокимлигидагилар ижара ҳақини берамиз дейишгани учун ўзим 500 минг сўм тўлагандим. Ҳали униям беришгани йўқ. Кечадан бошлаб борганим йўқ у уйга. Уйим битмагунча мана шу сўрида яшайман, ҳеч қаёққа кетмоқчи эмасман.
Яшаб турган ҳовлимнинг саҳни 2,7 сотих эди, ўрнига бу ердан 2 км узоқликдаги «Деҳқонобод» маҳалла фуқаролар йиғини ҳудудидан 4,5 сотих ер ажратиб беришди. Бузилган 4 хона уйим 66 миллион сўмга баҳоланди. 10 миллион сўмдан аванс беришди. Туман ҳокими келиб арзонлаштирилган нархда цемент ва қурилиш материаллари берамиз деганди. Қолган пулдан ҳам, қурилиш материалларидан ҳам дарак йўқ.
Риштоннинг ривожланишидан, янгиланишидан биз ҳам хурсандмиз. Ҳеч нарсадан норози эмасмиз, элга келган тўй, кўникамиз. Фақат муаммо бўлиб турган нарса шу – пулимизни тезроқ беришсин. Тезроқ уйимизни битириб, одамга ўхшаб яшайлик, – дейди Латифжон Эшонқулов.
Кечаси уйини бузиб юборишларидан хавотир олган Суҳроб Аҳмадалиев ва унинг қўшниси хонадонлари деворига «Бу ерда одам яшайди», «Бу уйда болалар бор» деган ёзувларни илиб қўйишибди.
– Мана шу вайрона бизники. Уйларимиз қисман бузилди, фақат битта хонаси яшашга яроқли ҳолатда қолди. Ҳовлимиз 7,8 сотих. Ўрнига 5,5 сотих ер беришди. Уйимизни 134 миллион сўмга баҳолашган. Шундан 10 миллион сўм берилди аванс сифатида. 22 май куни бузиш ишлари бошланган. Бир ойдан ўтди, ана бўлади, мана бўлади, деб юрибмиз.
Оилада 8 жон яшаймиз. Ота-онам пенсионер. Отам 65, онам 62 ёшга кирган. Ўзим оилалиман, 3 нафар фарзандим бор. Шароит йўқлиги учун кичкина фарзандим туғилишидан олдин аёлимни ота-онасининг уйига олиб бориб қўйганмиз. Кичкина фарзандим бир ойлик бўлди, ҳали ёнимда олиб ётганим йўқ ота бўлиб. Мана шу ҳолатда яшаяпмиз.
Президентимиз бошлаган яхши ишларга биз ҳам тарафдормиз. Ўз уй-жойимизни давлат эҳтиёжлари учун беришга розимиз, фақат бузилган уйимизнинг пулини тўлашса бўлди. Ҳамма нарса шу компенсацияга бориб тақаляпти. Янги иморатимизни ёз кунларида, ёғин-сочинлар бошланмасидан битириб, чиқиб кетсак, биз ҳам хурсандмиз, – дейди Суҳроб Аҳмадалиев.
Пухта ўйланмасдан, шошма-шошарлик билан бошланган бузиш ишлари, айниқса, кексалар ва болаларга ноқулайликлар келтириб чиқаряпти.
– 72 ёшга кирдим. Эрим бевақт вафот этган. 5 нафар фарзандни бир ўзим катта қилдим. Ҳаммасининг алоҳида уй-жойи бор. Ҳозир мана шу бир хона уйда 4 жон яшаяпмиз. Қариганимда шундай ҳолатда қолганимдан хафа бўлиб кетяпман.
Бу ерда 4,1 сотих жойим бор эди. 10 та хонаси билан. 98 миллион сўмга баҳолаб кетишди. 4,5 сотих жой билан 10 миллион сўм пул беришган. Қолган пулни қачон беришади, биз қачон янги уй қурамиз, қачон у ерга кўчиб ўтамиз, билмадим. Ахир уй қуриш осон иш эмас-ку, – дейди Лолахон Сотволдиева.
«Деҳқон бозори»да савдо қилувчи тадбиркорлар вақтинчалик тумандаги буюм бозори ҳудудига кўчирилган. Аммо бу ерда сотувчи ва харидорлар учун муносиб шароит яратилмаган. Тор йўл ва йўлаклар, етарлича жиҳозланмаган савдо тармоқлари сотувчи ва харидорларга кўплаб ноқулайликлар туғдирмоқда. Тадбиркорлар дуч келган жойда савдо қилишга мажбур бўлишмоқда. Уларга катта йўл бўйлари, аҳоли ва транспорт ҳаракати гавжум бўлган масканлар «бошпана» вазифасини ўтамоқда.
1 ой олдин ҳам бюджетга ўртача 10 миллион сўм пул туширадиган «Деҳқон бозори» ўрнида бугун қурилиш чиқиндилари қолган, холос. Бозор ҳудудидаги 205 та дўкон батамом бузиб юборилган. Дўкони бузилган тадбиркорларнинг кейинги фаолияти ҳам сўроқ остида қолган.
– 24 йилдан бери шу бозорда савдо қилардим. 4 та дўконим бор эди. Ҳамма ҳужжатлари жойида. Бу дўконларни олгунча бозорни тўлиқ асфальт қилиб берганман. Ҳозир бир сўм бермасдан дўконларимни бузворишди. Мен қўлимни ҳам теккизганим йўқ. Огоҳлантириш йўқ, хат йўқ, компенсация йўқ. Кечқурун келиб, бузиб кетишибди.
Баҳолашни ҳам битта баҳоловчига бериб, монополия қилиб олишган. 20 кун орқасидан югурдим, йўқ, дўконларимни баҳолаб бермади. «Ака, хафа бўлманг, баҳолаб беролмайман. Менга нотурар жойларни баҳоламаслик ҳақида буйруқ бўлган», дейди.
Прокуратуранинг ишонч телефонига мурожаат қилганимдан кейин 9 ярим миллион сўмдан баҳолаб берди битта дўконимни. Бу пулга дўкон қуриб бўладими? Майли, тўлови ҳам керак эмас. Жой беришсин ўрнига, ўзим қуриб оламан, – дейди Суҳроб Элибоев.
Риштондаги ўзгаришлар ҳақида маълумот олиш учун туман ҳокимлиги мутасаддилари билан учрашдик.
– Барча ишлар қонунда белгиланган талаблар асосида амалга оширилади. Аҳолига ер майдонлари берилиб, компенсация пуллари тўланмоқда. Лойиҳага мувофиқ 8 та умумтаълим ва 12 та нодавлат мактабгача таълим муассасаси, 6 та маданият маркази, истироҳат боғи, киносарой, 7 та кутубхона, ёшлар маркази, спорт мажмуалари, автошохбекат, 8 та тикувчилик тармоғи, 15 та миллий чойхона, 9 та ҳаммом, 2 та «Гипермаркет», 5 та «Супермаркет» сингари маданий ва маиший хизмат кўрсатиш тармоқларини қуриш борасида амалий ишлар бошлаб юборилди. Туман марказида қуввати 10 минг киловатт бўлган «Т-3» русумли замонавий трансформатор ўрнатилади. Бу маҳаллалар ва халқ хўжалигининг бошқа тармоқларини электр таъминоти билан боғлиқ бўлган муаммолар кўламига ечим топиш имкониятини беради. Бундан ташқари, аҳолининг уй-жойга бўлган талабини қондириш мақсадида 20 та кўп қаватли уй-жойлар қурилишига ҳозирлик кўрилмоқда. Бу 500 нафардан ортиқ оиланинг уй-жойга бўлган талабини қондириш имкониятини беради. Шунингдек, барча ижтимоий тармоқлар учун 25 километр йўл қурилиши, 9,3 километр ичимлик суви, 6,1 километр магистрал оқава сув, 13 километр электр энергияси ва табиий газ тармоғи тортиш кўзда тутилган, – дейди туман ҳокимининг қурилиш ишлари бўйича ўринбосари Содиқжон Ҳайдаров.
Режалаштирилган ишлар амалга оширилса, Риштон маркази бутунлай замонавий шаҳарчага айланиши, одамларга кўплаб қулайликлар яратилиши, шубҳасиз. Қайта қуриш ишларига риштонликларнинг ўзлари ҳам ҳайрихоҳ. Улар фақат компенсация пуллари ўз вақтида тўланишини, бузиш ишлари режа асосида тартиб билан қилинишини исташмоқда.
Дўконлари бузилиб, эртага қаерда фаолият юритиб, қандай оила тебратишни билмай боши қотган тадбиркорлар эса ҳокимликдан изоҳ кутмоқда.
Изоҳ (0)