Нидерландия нейробиология институти ва Лейден тиббиёт маркази тадқиқотчилари ген терапиясини қўллаш йўли билан шикастланган нервнинг тикланишини тезлаштириш мумкинлигини кўрсатиб берди.
Олимлар жарроҳлик амалиёти ва ген терапиясини биргаликда қўллаб, илк марта катта узунликдаги нерв толаларини сақлаб қолиш ва регенерациясини стимуллашга эришди. Кашфиёт нерв тизими ва толалари жароҳатланган беморларга янги даво усулини ишлаб чиқишга қўйилган биринчи муҳим қадам саналади.
Туғруқ вақтида ёки йўл-транспорт ҳодисасидан сўнг бўйин қисмидаги нервлар орқа миядан суғурилиб чиқиши мумкин. Натижада беморнинг қўли ўз функцияларини йўқотади ва кундалик ҳаракатларини бажара олмай қолади (мисол учун, пиёлада чой ичиш).
«Операциядан сўнг нерв толалари мушакларга етиб боргунча бир неча сантиметр масофани босиб ўтиши керак ва бунинг учун керак бўладиган нерв толасига кўп сонли нерв ҳужайралари зарур. Кўплаб тикланган нерв толаси мускулларгача етиб бормайди. Шунинг учун қўл функциясининг тикланиши чала қолиб кетади», — дейди тадқиқотчи Рубен Эггерс.
Нейрохирургик тиклаш ва ген терапиясини комбинациялаган ҳолда олимлар каламушларда нобуд бўлаётган нерв ҳужайраларини сақлаб қолди ва нерв толаларининг мушаклар томонга ўсишини стимуллади.
Тадқиқотда ўсиш факторига эга, кенг қўлланиладиган антибиотик ёрдамида керакли вақтда фаол ва нофаол ҳолатга ўтказиш мумкин бўлган ген терапиясидан фойдаланилди.
Бошқарувчи ген иммун тизими томонидан аниқланиб, уни йўқотиш учун иммун реакция содир бўлмаслиги учун олимлар «яширин бошқарувчи» версиясини яратди.
«Яширин генни бошқариш мумкинлиги шикастланган нервларнинг ген терапиясининг ривожланиши учун катта аҳамиятга эга. Бундай ‘бошқарувчининг’ қўлланилиши ген терапиясини хавфсизлиги таъминлаган ҳолда унинг ривожига ҳисса қўшади», — дейди профессор Йост Верхааген.
Ҳозирча ген терапияси беморларда қўллаш учун тайёр эмас. Даволовчи ген фаолиятини тўхтатилганига қарамай, тадқиқотчилар фаол ҳолатдаги генни аниқлади. Шу сабабли бу даволаш усулини оптималлаштириш учун кейинги тадқиқот ишлари зарур.
Изоҳ (0)