«Қора бозорнинг мавжудлиги айрим тадбиркорларнинг расмий иш юритиш нияти йўқ эканлиги натижасидир», — дейди Марказий банк раисининг биринчи ўринбосари Тимур Ишметов. Унинг айтишича, ҳукумат бунга қарши солиқ ислоҳотини қўллайди. Бу ҳақда «Kommerant.uz» хабар бермоқда.
ХПКнинг навбатдаги йиғилишида банк вакили қора бозор омилининг борлиги сабаби ҳамда хорижий валютанинг ноқонуний айланмасига чек қўядиган солиқ сиёсати ҳақида сўзлаб берди.
«Қора бозорнинг мавжудлиги айрим тадбиркорларнинг расмий иш юритиш нияти йўқ эканлиги натижасидир. Қачонки бирор маҳсулотга талаб бўлса, албатта унинг таклифи ҳам пайдо бўлади. Шундай экан, зарур валютани таъминлаб беришга шай бўлган шахслар ҳам бўлади.
Расмий иқтисодиётда иш юритмасликка сабаб бўлаётган иккита нарсани қайд этмоқчиман. Биринчиси – тадбиркорларнинг солиқ тўлашдан қочиши бўлса, иккинчиси хорижий валютани расмий йўл билан сотиб олиш йўли йўқлигидир. Ҳозир ислоҳотларимиз иккинчи сабабни йўқ қилишга йўналтирилган. Ҳар бир тадбиркор банкка келиб, хорижий валютани эркин курсда сотиб олишга имкони бўлиши лозим деб ҳисоблаймиз», – дейди раис ўринбосари.
Бироқ солиқ тўлашдан бош тортувчи тадбиркорлар бор экан, қора бозор ҳам давом этади. Буни инкор қилиб бўлмайди. Шунинг учун ҳам ҳукуматнинг кейинги ислоҳотларининг асосийларидан бири – бу солиқ ислоҳотларини ўтказишдир. Солиқ тўлашда тадбиркорларга нима халақит бермоқда, бу ҳақиқатан ҳам шунчалик оғирми, қандай шароит яратсак, тадбиркорлар солиқ тўлашга тайёр бўлиб, расмий иқтисодиётга кириб келади? Бу ўзига яраша вақт талаб қилади. Шунгача қора бозор омили сақланиб қолади.
Ҳозир кўп тадбиркорлар валютани расмий сотиб олиш мумкинлигидан бохабар, одамлар валюта алмаштириш бўлимларида ўзига керак миқдорда валюта сотиб оляпти.
Тадбиркорлар қайси вазиятда қора бозорга мурожаат қилади? Агар тадбиркор товарни божхонадан ўтмасдан контрабанда орқали олиб кирса, расмий равишда валюта ололмайди.
Шунинг учун у банкдан ташқари валюта олиш имкониятини излайди. Ўз ўрнида валютани топиб берадиган одам ҳам топилади. У валютанинг расмий курсдан бироз юқори нархдаги эквивалентини топиб беради.
Қайд этиш лозим, сўнгги 2,5 ой ичида аҳоли банкка 644 млн долларни келиб топширди. Албатта бу ҳали ҳаммаси эмас. Аҳолининг маълум қисми арзимаган қўшимча пулга учиб, валютани банкка эмас, қора бозорга топширишни афзал кўряпти.
«Бизнинг ҳозирги асосий вазифамиз – аҳолининг қолган қисмини ҳам банкка жалб қилиш. Бунинг учун ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари ҳам кенг қамровли ишлар олиб бормоқда. Қора бозорни йўқ қилиш учун шундай иқтисодий шароит яратиш керакки, одамлар у бозорга боришдан ҳеч қандай наф кўрмаслиги лозим», – деб қўшимча қилди банк вакили.
Изоҳ (0)