“Qora bozorning mavjudligi ayrim tadbirkorlarning rasmiy ish yuritish niyati yo‘q ekanligi natijasidir”, — deydi Markaziy bank raisining birinchi o‘rinbosari Timur Ishmetov. Uning aytishicha, hukumat bunga qarshi soliq islohotini qo‘llaydi. Bu haqda “Kommerant.uz” xabar bermoqda.
XPKning navbatdagi yig‘ilishida bank vakili qora bozor omilining borligi sababi hamda xorijiy valyutaning noqonuniy aylanmasiga chek qo‘yadigan soliq siyosati haqida so‘zlab berdi.
“Qora bozorning mavjudligi ayrim tadbirkorlarning rasmiy ish yuritish niyati yo‘q ekanligi natijasidir. Qachonki biror mahsulotga talab bo‘lsa, albatta uning taklifi ham paydo bo‘ladi. Shunday ekan, zarur valyutani ta’minlab berishga shay bo‘lgan shaxslar ham bo‘ladi.
Rasmiy iqtisodiyotda ish yuritmaslikka sabab bo‘layotgan ikkita narsani qayd etmoqchiman. Birinchisi – tadbirkorlarning soliq to‘lashdan qochishi bo‘lsa, ikkinchisi xorijiy valyutani rasmiy yo‘l bilan sotib olish yo‘li yo‘qligidir. Hozir islohotlarimiz ikkinchi sababni yo‘q qilishga yo‘naltirilgan. Har bir tadbirkor bankka kelib, xorijiy valyutani erkin kursda sotib olishga imkoni bo‘lishi lozim deb hisoblaymiz”, – deydi rais o‘rinbosari.
Biroq soliq to‘lashdan bosh tortuvchi tadbirkorlar bor ekan, qora bozor ham davom etadi. Buni inkor qilib bo‘lmaydi. Shuning uchun ham hukumatning keyingi islohotlarining asosiylaridan biri – bu soliq islohotlarini o‘tkazishdir. Soliq to‘lashda tadbirkorlarga nima xalaqit bermoqda, bu haqiqatan ham shunchalik og‘irmi, qanday sharoit yaratsak, tadbirkorlar soliq to‘lashga tayyor bo‘lib, rasmiy iqtisodiyotga kirib keladi? Bu o‘ziga yarasha vaqt talab qiladi. Shungacha qora bozor omili saqlanib qoladi.
Hozir ko‘p tadbirkorlar valyutani rasmiy sotib olish mumkinligidan boxabar, odamlar valyuta almashtirish bo‘limlarida o‘ziga kerak miqdorda valyuta sotib olyapti.
Tadbirkorlar qaysi vaziyatda qora bozorga murojaat qiladi? Agar tadbirkor tovarni bojxonadan o‘tmasdan kontrabanda orqali olib kirsa, rasmiy ravishda valyuta ololmaydi.
Shuning uchun u bankdan tashqari valyuta olish imkoniyatini izlaydi. O‘z o‘rnida valyutani topib beradigan odam ham topiladi. U valyutaning rasmiy kursdan biroz yuqori narxdagi ekvivalentini topib beradi.
Qayd etish lozim, so‘nggi 2,5 oy ichida aholi bankka 644 mln dollarni kelib topshirdi. Albatta bu hali hammasi emas. Aholining ma’lum qismi arzimagan qo‘shimcha pulga uchib, valyutani bankka emas, qora bozorga topshirishni afzal ko‘ryapti.
“Bizning hozirgi asosiy vazifamiz – aholining qolgan qismini ham bankka jalb qilish. Buning uchun huquqni muhofaza qilish organlari ham keng qamrovli ishlar olib bormoqda. Qora bozorni yo‘q qilish uchun shunday iqtisodiy sharoit yaratish kerakki, odamlar u bozorga borishdan hech qanday naf ko‘rmasligi lozim”, – deb qo‘shimcha qildi bank vakili.
Izoh (0)