Tashqi savdo: O‘zbekiston chet el bilan nimalarni ko‘proq oldi-sotdi qilmoqda?

Statistika qo‘mitasi joriy yil yanvar-may oylaridagi O‘zbekiston tashqi savdo aylanmasi bo‘yicha maʼlumotlarni ochiqladi.

Xitoy peshqadam

Besh oy davomida O‘zbekiston tashqi savdo aylanmasi 31,3 mlrd dollarga yetdi (2024-yil mos davridagidan 15 foiz ko‘p). Shundan eksport hajmi 14,8 mlrd dollar (yillik o‘sish 31,1 foiz), import 16,5 mlrd dollar (o‘sish 3,7 foiz). Tashqi savdo taqchilligi — 1,7 mlrd dollar.

Respublika eksport va importida eng ko‘p ulush Xitoy (5,4 mlrd dollar) hissasiga to‘g‘ri kelmoqda. Keyingi ikki o‘rinni Rossiya (4,8 mlrd dollar) va Qozog‘iston (1,8 mlrd dollar) egallagan.

Nimalar eksport qilindi?

Yanvardan maygacha bo‘lgan davrda O‘zbekiston Rossiyaga (1,6 mlrd dollar) eng ko‘p eksportni amalga oshirgan. Shu bilan birga, mamlakatdan Xitoy (755 mln dollar), Qozog‘iston (518,8 mln dollar) va Afg‘oniston (515,9 mln dollar) nisbatan ko‘proq tovar va xizmatlar sotib olgan.

Respublikada eksport tushumlarining qariyb 6,6 mlrd dollari yoki 43,8 foizi oltin sotuvidan kelgan. Mazkur qiymat o‘tgan yil mos davriga nisbatan 56,9 foizga ko‘p.

Eksport tushumlarining keyingi yirik ulushi xizmatlardan kelgan — 3,24 mlrd dollar (yillik o‘sish 21,9 foiz). Keyin xorijga 1,5 mlrd dollarlik sanoat tovarlari, 925,8 mln dollarlik oziq-ovqat mahsulotlari va tirik hayvonlar ham sotilgan.

Xizmatlar eksportining asosiy ulushi turizm (50,2 foiz) va transport (35,2 foiz) xizmatlari hissasiga to‘g‘ri kelgan.

Oziq-ovqat mahsulotlari tarkibida sabzavotlar va mevalar ulushi yuqori bo‘lgan — 619,6 mln dollar.

Mamlakat besh oyda 288 mln dollarlik tabiiy gaz eksport qilgan (yillik o‘sish 62,7 foiz). O‘z navbatida chet elga 212,4 mln dollarlik neft va neft mahsulotlari (pasayish 6,2 foiz), 95,6 mln dollarlik elektr toki (o‘sish 72,6 foiz) sotilgan.

Hisobot davrida 1,05 mlrd dollarlik to‘qimachilik mahsulotlari eksport qilingan. Bu o‘tgan yil mos davridagiga nisbatan 18 foizga kam. Shuningdek, xorijga avtomobillar sotuvi ham (101,9 mln dollar) 26,9 foizga kamaygan.

Mashina va “zapchast”lar importi yuqori

Yanvar-may oylarida O‘zbekiston eng ko‘p importni Xitoydan (4,64 mlrd dollarlik) amalga oshirdi. Mamlakat Rossiya (3,2 mlrd dollar) va Qozog‘istondan (1,3 mlrd dollar) ham nisbatan katta ulushda tovar va xizmatlar sotib olgan.

Import tarkibida eng ko‘p ulush mashinalar va transport asbob-uskunalari hissasiga to‘g‘ri kelgan. Bu davrda mamlakatga mazkur turkumdagi 5,5 mlrd dollarlik (jami importning 33,6 foizi) mahsulotlar olib kelingan. Jumladan, 1,24 mlrd dollarlik avtomobillar, 671,2 mlrd dollarlik mashinalar ehtiyot qismlari, 426,3 mln dollarlik elektr mashinalari va ularning jihozlari, 229,2 mln dollarlik samolyotlar import qilingan.

Yanvardan maygacha bo‘lgan davrda O‘zbekistonga 1,62 mlrd dollarlik oziq-ovqat mahsulotlari va tirik hayvonlar olib kelingan. Xususan, 268 mln dollarlik go‘sht va go‘sht mahsulotlari, 214,6 mln dollarlik sabzavot hamda mevalar import qilingan.

Besh oylikda 285,5 mln dollarlik tabiiy gaz importi amalga oshirilgan. Bundan xarid ulushi o‘tgan yil mos davriga nisbatan 55,8 foizga qisqargan. O‘z navbatida 874,9 mln dollarlik neft va neft mahsulotlari import qilingan (kamayish 8,2 foiz).

Qayd etilgan davrda mamlakatga qiymati 1,15 mlrd dollarlik cho‘yan va po‘lat, jami 776,1 mln dollarlik tibbiyot hamda farmatsevtika mahsulotlari importi amalga oshirilgan.