“Sirli odam” — Murali Lal Jalanning Minerva City bo‘yicha intervyusi bahslarga sabab bo‘lmoqda. Lal Jalan aslida kim?
Hindistonlik investor Murali Lal Jalan “Kun.uz”ga bergan intervyusida Minerva City’ga yer ajratishda hokimliklar amaldagi tartibni buzgani sabab unga berilgan hudud “klassik” usulda – prokuror arizasi va sud qarori bilan tortib olinganini aytdi. Holat yuzasidan Toshkent shahri hokimligi munosabat bildirdi. Xususan, Murali Lal Jalan shahar hokimiga nisbatan aytgan gaplari huquqiy baho berilmagunga qadar davlat xizmatchisini obro‘sizlantirishga qaratilgan deb hisoblanishi va O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasiga ko‘rib chiqish uchun yuborilishi ta’kidlandi.
Xo‘sh, “sirli odam” Murali Lal Jalan o‘zi kim?
Murali Lal Jalan — investor, multimilliarder va MJ Developers raisi.
MJ Developers dunyoga mashhur korporatsiya bo‘lib, turli mamlakatlarda ko‘chmas mulk bitimlari bo‘yicha 15 yildan ortiq tajribaga ega. Kompaniya O‘zbekistonning iqtisodiy o‘sishi, turizm sanoati va infratuzilmasiga sarmoya kiritish orqali ijobiy hissa qo‘shish imkoniyatini tan olgan.
Biznes olamidagi ko‘pchilikning fikriga ko‘ra, Murali Lal Jalan juda sirli odam. U boyliklarini qanday yaratishga muvaffaq bo‘lgani haqida ko‘p ma‘lumot keltirilmagan. Jalan hech qachon o‘zini yuqori tutmagan, ehtimol shu sababli Hindistondagi yoki chet eldagi biznes hamjamiyatlari orasida mashhur emas. U aviakompaniya sohasida mutlaqo tajribasiz, uning qanday qilib Jet Airways’ga aloqadorligi haqidagi ma’lumotlar ko‘p odamlarni chalkashtiradi. Quyida ma’lum bo‘lgan ba’zi faktlarni ko‘rib chiqamiz:
Qog‘oz sanoati
1980-yillarda Murali Lal Jalan o‘z faoliyatini qog‘oz sanoatiga kirishdan boshladi. U Kalkuttadagi oilasining qog‘oz savdosi biznesida faoliyat yuritdi. U, shuningdek, bir vaqtlar qog‘oz ishlab chiqaruvchi yirik kompaniyalar bo‘lgan JK Paper va Ballarpur Industries uchun treyder (qimmatli qog‘ozlar bozorida daromad olishga intiladigan shaxs) bo‘lib ishladi. 2003-yilda u qog‘oz biznesini kengaytirmoqchi bo‘lgan va shu tariqa Kalkutta shahridagi Kanoi Paper and Industries kompaniyasini sotib olgan.
Murali Lal Jalan kompaniya nomini Agio Paper deb o‘zgartirgan. Biroq 2010-yilda qog‘oz kompaniyasi ifloslanish bilan bog‘liq muammolar uchun davlat idoralarining tanqidiga duch kelgan. Shundan so‘ng Agio Paper ishlab chiqarish faoliyati to‘xtatilgan. Investorning butun faoliyati, diqqat-e’tibori qog‘oz sanoatiga qaratilgan bo‘lsa-da, u yaxshi yakunlanmagan.
Sog‘liqni saqlash sohasi
Uning qog‘oz kompaniyasiga norozilik bildirganidan so‘ng, Jalan ko‘chmas mulk va sog‘liqni saqlash sohasiga e’tibor qaratdi. 2015-yilda u doktor Naresh Trehan va Associates Health Services’ga murojaat qildi. Keyin u kompaniyaning ulushini ikkilamchi sotish yo‘li bilan 75 million rupiyga sotib oldi. Ikkilamchi sotuv Jalanning mavjud aksiyadordan aksiyalarni sotib olganini anglatadi. Bu vaqtda doktor Trehanning Medanta kasalxonasi Jalan yordamida Dubayda shifoxona ochishni rejalashtirgan. Afsuski, bu reja amalga oshirilmadi.
Jalan ishlashda davom etgan va biznesni kengaytirish haqidagi tasavvurini mustahkamlay boshlagan. O‘z shifoxonasini BAAga ko‘chirgach, u tezda ko‘chmas mulk, tog‘-kon sanoati, iste’mol tovarlari va qurilish kabi sohalarga qiziqdi. Sony, Panasonic va Konica kabi taniqli kompaniyalarning fotografik va iste’mol mahsulotlarini sotuvchi va tarqatuvchi Agio Image guruhining raisi bo‘ldi.
O‘zbekistondagi loyihalar
U MJ Developers ko‘chmas mulkni rivojlantirish kompaniyasini yaratdi. Kompaniyaning shtab-kvartirasi Dubayda joylashgan, biroq uning asosiy korxonalari Rossiya, Braziliya va Hindiston kabi mamlakatlarni qamrab oladi. MJ Developers hozirda O‘zbekistonda turar joy va tijorat mulklarini rivojlantirish bilan shug‘ullanadi. Jalan farmatsevtika, sog‘liqni saqlash, avtomobilsozlik va axborot texnologiyalari sohalarida sarmoyaviy imkoniyatlar mamlakati sifatida atalgan Namangan shahrining rivojlanishiga ham o‘z hissasini qo‘shmoqda. Turli xabarlarda u O‘zbekistondagi ushbu loyihalar orqali o‘z biznes mavqeyini oshirishga muvaffaq bo‘lganini ta’kidlanadi.
Qarindoshlar bilan hamkorlik
Jalanning Patanjali India Distribution Ltd kompaniyasini yaratish uchun qarindoshlari bilan hamkorlik qilgani ham qiziq. Hindiston Korporativ ishlar vazirligining ba’zi hujjatlarida ushbu kompaniya sut savdosi, eksporti, tarqatish va sotish bilan shug‘ullanmoqchi bo‘lgani, mahsulotlar ro‘yxatida dorivor o‘tlar va kosmetika ham mavjudligi keltirilgan. Ushbu da’volarga qaramay, kompaniya hech qachon ochilmagan.
Aviakompaniya sanoatiga kirish
Ko‘pgina aviakompaniyalar Covid-19 pandemiyasi tufayli katta yo‘qotishlarni boshdan kechirgan bir paytda Kalrock Group va Murali Lal Jalan birgalikda muammoli aviakompaniyani — Jet Airways’ni qayta tiklashni rejalashtirdi. Jet Airways’ni qayta tiklash taklifi orqali Jalan birinchi marta aviakompaniya sohasida o‘z tashabbusini boshlaydi.
“Jet Airways — boy merosga ega mashhur Hindiston aviatsiya kompaniyasi”, — degan Jalan.
Shuni ta’kidlash kerakki, Jalanning ushbu sohada tajribasi yo‘q. Biroq Kalrokning boshqaruv jamoasi o‘tgan tranzaksiyalar orqali yuk va logistikani boshqarishda katta tajribasi bor. Ular Jet Airways kompaniyasini keyingi bosqichga olib chiqish bo‘yicha katta rejalarga ega. Murali Lal Jalanning aviatsiya sanoatiga kirib kelishini uning imperiyasining kengayishini tezlashtirish rejasining bir qismi sifatida ko‘rish mumkin.
