“Daryo” reportaji: Namangandan topilgan zardushtiylar ibodatxonasining dunyoda tengi yo‘qligi aytilmoqda. Bu yerdagi 70 ta otashkadada tun-kun olov yonib turgan (video)
Akademik Ahmadali Asqarov boshchiligidagi ilmiy jamoa tomonidan Namangan viloyatining Norin tumanidagi Uchtepa qishlog‘ida antik davrga oid qadimiy ibodatxona aniqlandi. Bu haqda “Daryo” muxbiri Azizbek Abduvaliyev xabar bermoqda.
Ibodatxona Innovatsion rivojlanish vazirligi tomonidan moliyalashtirilgan “Uchtepa-Buloqmozor” majmuasi arxeologik yodgorliklarini o‘rganish va ularni ochiq osmon ostidagi muzeyga aylantirish loyihasi doirasida topildi.
“Uchtepa qadimda Xaylam deb nomlangan. Xaylam esa ikki daryo — Qoradaryo va Norindaryo o‘rtasidagi hozirgi Norin, Uchqo‘rg‘on, Uychi, Namangan va Andijonning Izboskan tumanlari hududida joylashgan muzofotning poytaxti hisoblangan. Farg‘ona vodiysida shunday muzofotlardan 8 tasi bo‘lgan. O‘zim ham shu qishloqda tug‘ilganman, bolaligim shu tepaliklar orasida o‘tgan. Faqat ularning nechog‘li qadimiy ekanligi, qaysi davrga mansubligini bilmasdim. Keyinchalik, institut va aspiranturani bitirib kelganimdan so‘ng bu yerdagi har bir tepa o‘zbek xalqining boy o‘tmishidan dalolat beruvchi ochilmagan xazina ekanligini tushunib yetganman. Uchtepadagi o‘rganishlarni asli o‘tgan asrning 60-yillarida boshlagandim”, — deydi akademik.
Uchtepada olib borilgan qazishma ishlari davomida antik va undan keyingi davrlarga oid mehnat qurollari, uy-ro‘zg‘or buyumlari, haykalchalar va toshga ishlangan suratlar, tangalar topildi. Biroq eng asosiy yangilik hali oldinda edi.
“Biz qazishma ishlarini olib borishdan avval tepalik ostida mozor va o‘sha davr an’analariga ko‘ra qabrlarga qo‘shib ko‘milgan boyliklar bo‘lsa kerak, deb taxmin qilgandik. Natija esa biz kutgandan ham a’lo bo‘ldi –Xaylam shahridagi zardushtiylarning bosh ibodatxonasi qoldiqlariga duch keldik. Buni ishonch bilan aytayotganimning sababi ibodatxonadan naq 70 ta otashkada topildi. Bunaqa ko‘lamdagisi dunyo miqyosida ham topilmagan. Qo‘lga kiritgan manbalarimizning ilmiy qimmati va ahamiyati beqiyos”, — deydi Ahmadali Asqarov.
Qayd etish joizki, zardushtiylar ibodatxonasi qoldiqlari Namangan viloyat hokimligi tomonidan ajratilgan mablag‘ hisobidan yengil konstruksiyalar bilan o‘ralib, usti yopildi. Nori tuman hokimligi hududda yer tekislash va devor olish ishlarini amalga oshirdi.
Akademikning ta’kidlashicha, endi bu yerda bir maromdagi haroratni ta’minlab beradigan muhit yaratish zarur. Buning uchun majmuani qishin-yozin 20 darajadagi harorat bilan ta’minlaydigan maxsus qoplamalar talab etiladi. Shundan so‘ng bu bebaho boylikning kelgusi taqdiridan xavotir olmasa va Namangandagi yangi turistik manzil sifatida belgilasa bo‘ladi.
Mavzuga doir: Namanganda zardushtiylik davriga oid qadimiy ibodatxona topildi (foto)
