Saudiya Arabistoni tashqi ishlar vaziri Feysal ibn Farxon as-Saud Ar-Riyodning Eron bilan munosabatlarni tiklashga tayyorligi, biroq Tehron bu boradagi muzokaralarga jiddiy e’tibor qaratmayotganini ma’lum qildi. Bu haqda Al Arabia telekanaliga asoslanib, NBC News xabar bergan.
“Eron bilan tinchlik muzokaralari uchun qo‘limizni cho‘zganmiz, ammo narigi tomon bu borada o‘ziga mas’uliyatni olmayapti”, – degan Feysal ibn Farxon as-Saud telekanalga bergan intervyusida.
Saudiya Arabistoni Eron bilan diplomatik munosabatlarni 2016-yil yanvar oyida Tehrondagi elchixonasi oldida Ar-Riyodda taniqli din arbobini qatl qilinishiga qarshi o‘tkazilgan norozilik namoyishlari sabab to‘xtatgan. Shundan buyon mamlakatlar o‘rtasidagi munosabatlar keskinlashuvi davom etib kelmoqda, AQSh sobiq prezidenti Donald Tramp Tehronga bosimni oshirib, ushbu vaziyatni yanada murakkablashtirib yuborgandi.
Saudiya Arabistoni tashqi ishlar vazirining bayonoti Eron TIV rahbari Javod Zarifning Fors ko‘rfazidagi arab davlatlarining Tehron bilan diplomatik munosabatlarni qayta tiklash borasidagi Qatar vakilining tashabbusini olqishlab, mamlakatning Yaqin Sharqning boshqa davlatlari bilan vaziyatni o‘nglashdan manfaatdor ekanini bildirganidan keyin, oradan ikki kun o‘tgach yangradi.
Tehron qo‘shnilari bilan muzokaralarni boshlashga tayyorligini avval ham bir necha marta ma’lum qilgandi. Eron tomonidan “Ormuz tinchlik intilishlari” (UMID) tashabbusi ilgari surilgan, bu orqali Fors ko‘rfazidagi tinchlik va yaqin qo‘shnichilik aloqalarini tiklash lozimligi qayd etilgandi.
Shahzoda Feysal Eronning o‘zaro muloqot o‘rnatishga bo‘lgan harakatlari ichki inqirozdan chiqishga bo‘lgan urinish ekanini ta’kidladi.
Ar-Riyod Vashingtonning 2018-yilda Tehron bilan tuzilgan Yadro kelishuvidan chiqishida asosiy kuchlardan biri bo‘lgan, ushbu voqeadan keyin AQSh Eronga nisbatan sanksiyalarini joriy etgandi.
Saudiya Arabistoni TIV rahbari Eron bilan tuzilgan ushbu yadro kelishuvi haqida fikr bildirar ekan, AQShning yangi prezidenti Jo Baydenning Fors ko‘rfazidagi barcha ittifoqchilari, jumladan, Isroilni Eron bilan yadro dasturi, raketalar va mintaqadagi strategik maqsadi bo‘yicha kelajakdagi kelishuvlar muzokaralarining ishtirokchisi bo‘lishiga va’da berganini qayd etdi.
Shahzoda Feysal mintaqadagi mamlakatlar tomonidan muvofiqlashtirish ishlari yetarli darajada olib borilmaganligi sababli ham yadro kelishuvi shartlari buzilgani va shartnoma o‘z kuchini yo‘qotganini aytdi.
“Biz kelishuvni har tomonlama asoslangan qilish borasida AQSh bilan maslahatlashuvlar olib boramiz. Yevropa davlatlari ham Tehron bilan imzolangan avvalgi yadro kelishuvida kamchiliklar ko‘p bo‘lganini yaxshi tushunadi”, – degan shahzoda.
Eron yadro kelishuvi bo‘yicha muzokaralar qayta tiklanishini inkor qilgan. Tehron AQSh yadro kelishuvi yuzasidan muzokaralarni tiklash masalasiga qaytishdan oldin sanksiyalarni bekor qilishi zarur deb hisoblamoqda.
Eslatib o‘tamiz, 2020-yil oxirida Eron parlamenti mamlakatning yadroviy faoliyatini tiklash bo‘yicha loyihaning umumiy qoidalarini ma’qullagandi.