O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 26-dekabr kuni Toshkent metropolitenining Sergeli liniyasiga tashrif buyurib yangi qo‘shiladigan Qo‘yliq liniyasi va metroning kelajakda quriladigan bosqichlariga oid loyihalar bilan tanishdi. “Gazeta.uz” tashrif davomida qanday takliflar bildirilgani, Prezidentning ularga munosabati va qurilish qaysi mablag‘lar hisobiga moliyalashtirilishi to‘g‘risidagi ma’lumotlar bilan bo‘lishdi.
Sergeli liniyasi bo‘ylab harakatlangan davlat rahbari so‘nggi — “Bekat-5” stansiyasida chiqqan va qo‘llarini antiseptik yordamida dezinfeksiyalagan. Metropolitenning keyingi bosqich qurilishi to‘g‘risida transport vaziri vazifasini bajaruvchi Ilhom Mahkamov ma’lumot bergan.
Uning ma’lum qilishicha, “O‘zbekiston” liniyasining “Beruniy” stansiyasidan Qoraqamish dahasiga qadar ikkita stansiyani qurish taklif etilmoqda. Prognozlarga ko‘ra, yer osti transportining yo‘lovchilar oqimi bu holda qo‘shimcha 30 ming kishiga ortadi.
Ilhom Mahkamov, shuningdek, Chilonzor liniyasini “Buyuk Ipak yo‘li” stansiyasidan TTZ massiviga qadar uzaytirish to‘g‘risidagi rejalarga to‘xtalib o‘tgan. Uzunligi 7,9 kilometrga teng liniya o‘z ichiga to‘rtta stansiyani oladi, loyiha 2021—2023-yillarga mo‘ljallangan. U yo‘lovchilar oqimini kuniga yana 50 ming kishiga ortishiga olib keladi.
Vazir vazifasini bajaruvchi Mahkamov qurilishni yopiq tarzda amalga oshirish uchun Germaniyaning tunnel burg‘ulash mashinasi borligini eslatib o‘tgan.
“Ruxsat bersangiz… dastlabki trassamiz bor, hoziroq loyihalash ishlarini boshlaymiz. ‘Buyuk Ipak yo‘li’ metro stansiyasidan Buyuk Ipak yo‘li ko‘chasi, 1-sonli Markaziy poliklinika orqali TTZ massiviga qadar, yonida bo‘sh joy bor, ‘snos’larsiz. Shundan so‘ng, TTZ chorrahasi orqali oxirgi stansiyaga qadar… Bu yerdan ‘elektrichka’ Bo‘stonliq tumaniga qadar boradi, Qibray, Chirchiqning butun aholisi ‘Buyuk Ipak yo‘li’ga keladi, u yerda odamlar zich. Bu yerda (TTZ stansiyasi — tahr.) boshqa liniyaga o‘tish punktini qurish rejalashtiryapmiz”, — deydi u.
Tadqimotga bosh vazir Abdulla Aripov ham qo‘shilgan.
“Ushbu loyihaning eng muhim qismi, topshirig‘ingizga ko‘ra — turizmni rivojlantirish. Biz ‘elektrichka’ bilan bog‘lanadigan tizimni qurmoqdamiz, u yerdan barcha Bo‘stonliq tumaniga boradi. Ikkinchidan, yerosti yo‘llarini qurish uchun Germaniyadan tyubing tizimini xarid qilgansiz. U ishlashi kerak… Ruxsat bersangiz, keyingi yil uchun taqdim etilgan investitsiya dasturida biz buning uchun ozgina mablag‘ ajratdik. Ishni boshlash, qurilmalarni ishga tushirish, sozlash mumkin”, — deydi hukumat rahbari.
Prezident Mahkamovga murojaat qilib, muddatni belgilab bergan — 15—20-yanvar. Shundan so‘ng, bosh vazir o‘rinbosari Ochilboy Ramatovni yoniga chaqirib, qurilish bilan kim shug‘ullanishi va nemis texnikasi kimning balansida ekanligini so‘ragan. Ramatov qurilish bilan “Ko‘prikqurilish” UK shug‘ullanishi, texnika “O‘zbekiston temir yo‘llari” bosh muhandisi Zafar Mahmatovning balansida ekanligini bildirgan.
“Mahkamov, Vafoyev (Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi direktori Shuxrat Vafoyev), sen (Zafar Mahmatov — tahr.) birgalikda 15-yanvarga qadar loyiha qiymatini 30 foizga tushirasizlar, 30 foizga. O‘shanda sizlarga qachon va qancha mablag‘ ajratilishini aytaman. Oldingidek 350 million dollar bo‘lmaydi”, — degan Shavkat Mirziyoyev.
Shavkat Mirziyoyev loyiha qay tarzda moliyalashtirilishini muhokama qilgan. U yaqin vaqtlar ichida O‘zbekiston hukumati Yaponiya kredit liniyasi bo‘yicha “eng arzon foizlarda” 320 million dollar olishini ma’lum qilgan.
“Shundan olishimiz mumkin. Ammo o‘ylashimcha, imkoni boricha (loyihani moliyalashtirish) kredit hisobidan bo‘lmaydi”, — deydi Prezident.
Davlat rahbari hukumat loyihaning samaradorligi, sifati, tannarxi bo‘yicha o‘zini ishontirishi lozimligi haqida ogohlantirgan, shundan keyingina moliyalashtirish manbalari muhokama qilinadi. Prezident bu joylarni yaxshi bilishini ta’kidlagan (Shavkat Mirziyoyev 1992—1996-yillarda Mirzo Ulug‘bek tumanining birinchi hokimi bo‘lgan).
“U yerning past va yuqoridagi narsalarni bilaman. Ammo bu bizga juda kerak. U yerda zich sharoitda yashayotdan odamlarimiz qattiq qiynalyapti. Bu joylarda tibandliklar tobora ortmoqda. Ayniqsa, shanba va yakshanba kunlari harakatlanishning deyarli iloji yo‘q”, — deydi Prezident.
Shavkat Mirziyoyev pul borligini, biroq undan oqilona foydalanish lozimligini ma’lum qilgan.
“Abdullar Nig‘matovich tahlilni yana bir ko‘rib chiqing… Yer ostida harakatlangan yaxshimi yoki yer ustida? Hozir javob bermang. Qayerda yer ustidan o‘tkazsak arzon bo‘ladi, qayerda yer ostidan o‘tkazsak. Chunki u yerda yirik kommunikatsiyalar joylashgan, juda yirik. Ayniqsa, boshlashni rejalashtirgan joylaringda (‘Buyuk Ipak yo‘li’ — tahr.)”, — deya ta’kidlagan davlat rahbari.
Prezident loyihani yaxshilab o‘rganib chiqish topshirig‘ini bergan. “Yaxshilab o‘ylab ko‘ringlar. ‘Prezident aytgani uchun yerosti yo‘li bo‘ladi’, demanglar. Men hech qachon bunaqa topshiriq bermayman. Aholining manfaatlaridan, iqtisodiy foyda, sifat va qiymatdan kelib chiqish kerak. Ammo biz buni albatta, bajaramiz”, — deya ta’kidlaydi u.
Ochilboy Ramatov metroning qolgan stansiyalari qurib bitkazilishi bilan Prezident tomonidan aytilgan ko‘rsatkichlarga erishilishiga va’da bergan,
Prezident metropoliten boshlig‘i Oybek Xudoyqulovga murojaat qilib, endilikda yangi rahbar emasligini eslatib o‘tgan (2016-yildan buyon metropoliten boshlig‘i hisoblanadi).
“Boshqa davlatlar tajribasini o‘rganing, Turkiyanikini. Qaysi loyiha eng qulay, arzon va xavfsiz. Faqat Toshkentda o‘tirish kerak emas… O‘rganishlardan so‘ng, taklif tayyorlang, 15-yanvar bo‘lmasa, 20-yanvargacha, davlat tajrimasini izohlab bering. ‘Nemis texnikamiz bor, kelinglar yer ostini kovlaylik’, deyish kerak emas”, — deya qayd etadi Shavkat Mirziyoyev.
Mamlakat rahbari, shuningdek, loyihani amalga oshirishda qurilayogan oliy ta’lim muassasalarini ham inobatga olish, talabalarning jamoat transportidan foydalanishiga imkoniyat yaratishi lozimligi bo‘yicha topshiriq bergan.
Ilhom Mahkamov tadqimotning keyingi slaydiga o‘tgan — “Toshkent yer usti metropoliteni qurilishining ikkinchi bosqichi”.
Bu safar rejalar haqida bosh vazir Abdulla Aripovning o‘zi so‘zlab berishga qaror qilgan. Yerusti halqa metro liniyasi qurilishining birinchi bosqichida “Do‘stlik” (sobiq “Chkalov”) stansiyasidan Qo‘yliq bozoriga qadar yettita stansiya qurilgan. Keyingi bosqichda metroni Dadaxo‘jayev ko‘chasi, Sergeli, O‘zgarish, Do‘stlik massivlari orqali Quruvchi massivi tomonga — Minevra City loyihasi yonidagi vagon deposiga qadar yotqizish taklif etilgan.
“Mazkur liniya ‘snos’larsiz yo‘lning yonidan o‘tadi. Daraxtlarga ham deyarli teginilmaydi”, — deydi u.
Prezident savol bergan: “Insonlarni eski shahardan markazga qadar yetkazishda yana qanday qulayliklarni yaratish mumkin?”.
Transport vazirligi rahbari Ilhom Mahkamov boshqa yo‘llardan ajratilib, metroga ulanadigan tezyurar avtobuslarning (BRT) yettita liniyasini yo‘lga qo‘yish rejasi haqida so‘zlagan. Liniyalardan biri “Ippodrom”ni eski shahar bilan (“Chorsu” bozori) bog‘laydi. Yana bir liniyani esa “Beruniy” metro stansiyasidan Qoraqamishga qadar tortish rejalashtirilgan.
“Qoraqamishdagi odamlarimizning kayfiyati… hozirda ular shaharga faqat avtobusda yetib olmoqda. Ular juda norozi… Ayni vaqtda Qoraqamish masalasini hal eta olmaymiz, ochiq va yopiq metro qursak ham. Qoraqamish uzoqda joylashgan. Loyihalash jarayonidan buni biroz hisobga olmaganmiz… Shuning uchun o‘tirib, muhokama qilib, Qoraqamish tomongan arzon va mos keladigan yerusti metro yo‘lini aniqlanglar, avtobuslarsiz”, — deydi Prezident.
“Hozir Qoraqamish va TTZ masalasini tahlil qilib ko‘ringlar. U yerda odamlar tor sharoitda yashayapti. Bu oldin Shifokorlar shaharchasi deb atalgan joyga (‘Medgorodok’) ham taalluqli. Oldin u yerdan tramvay o‘tardi, endi esa yo‘q. Faqat bitta avtobus qolgan… 30 foiz pullar transport xizmatiga ketyapti. Ko‘pchilik juda norozi”, — deydi Shavkat Mirziyoyev.
Prezident rahbarlarga birinchi navbatda ushbu ikki tumandagi transport masalalarini hal etish vazifasini topshirgan. U investitsiyalar va tashqi savdo vaziri o‘rinbosari, Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi direktori Shuxrat Vafoyev hukumat a’zolari taqdimotidagi loyihalarning tannarxini pasaytirish bo‘yicha takliflar tayyorlash bo‘yicha topshiriq bergan.
Davlat rahbari kelajakda odamlar avtomobillardan faqat dam olish kunlari foydalanishi, kundalik harakatlanishda esa jamoat transportini tanlaydigan sharoit yaratish kerakligini ma’lum qilgan. “Odamlar o‘z xohishi bilan mashinalarini garajda qoldirib, qishda ikki—uch oy avtomobildan foydallanmaydigan qilish kerak”, — deydi Prezident.
Izoh (0)