AQSH manbalari Eron Hormuz bo‘g‘ozini minalashtirishga tayyorgarlik ko‘rayotganini ma’lum qildi. Bu haqda Reuters xabar berdi.
AQSHning ikki rasmiysiga ko‘ra, Eron harbiylari iyun oyida Fors ko‘rfazidagi kemalarga dengiz minalarini yuklagan. Bu Hormuz bo‘g‘ozini blokada qilinishi haqidagi xavotirlarni kuchaytirgan.
Ta’kidlanishicha, minalar hali bo‘g‘ozga joylashtirib chiqilmagan. Lekin bu Eronning dunyodagi eng gavjum yuk tashish yo‘llaridan biri, ya’ni Hormuzni yopishga jiddiy yondashganidan dalolat beradi. Bu global savdoga keskin ta’sir ko‘rsatadi.
Dunyodagi neft va gaz yetkazib berishning beshdan bir qismi Hormuz bo‘g‘ozi orqali o‘tadi. Eronning bu hududni blokirovka qilishi neft narxiga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi. Ammo AQSH Eron yadroviy inshootlariga zarba berganidan beri jahon bozoridagi neft narxi 10 foizdan ortiqqa arzonlashgan. Bu Eron va AQSH o‘rtasidagi ziddiyat neft savdosiga sezilarli ta’sir ko‘rsatmaganini anglatadi.
AQSH 22-iyun kuni Tehron yadro dasturini yo‘q qilish uchun mamlakatning 3 ta asosiy yadroviy obyektini bombardimon qilgandi. Shundan ko‘p o‘tmay, Eron parlamenti bo‘g‘ozni to‘sib qo‘yish haqida xabar qilgan. Bu bo‘yischa yakuniy qarorni Eron oliy milliy xavfsizlik kengashi qabul qiladi. Mamlakat yillar davomida bo‘g‘ozni yopish bilan tahdid qilib kelgan, ammo u hech qachon buni amalga oshirmagandi.
AQSH manbalari Eron kemalariga yuklangan minalarni qanday aniqlaganini oshkor qilmagan. Lekin bunday razvedka odatda sun’iy yo‘ldosh tasvirlari, anonim manbalar yoki ikkala usulning kombinatsiyasi orqali to‘planadi.
Eronning tayyorgarligi haqida izoh so‘ralganda, Oq uy rasmiysi shunday javob bergan: “Prezidentning ‘Yarim tun bolg‘asi’ operatsiyasini ajoyib tarzda amalga oshirgani va uning husiylarga qarshi harakatlari tufayli Hormuz bo‘g‘ozi ochiq qolmoqda. Eron sezilarli darajada zaiflashdi”.
Hormuz bo‘g‘ozi Ummon va Eron o‘rtasida joylashgan bo‘lib, Fors ko‘rfazini janubda Ummon ko‘rfazi va Arab dengizi bilan bog‘laydi. Neft eksport qiluvchi mamlakatlar tashkiloti (OPEC) a’zolari Saudiya Arabistoni, Birlashgan Arab Amirliklari, Kuvayt va Iroq o‘z xomashyosining katta qismini bo‘g‘oz orqali, asosan, Osiyoga eksport qiladi. Dunyodagi eng yirik suyultirilgan gaz eksportchilaridan biri bo‘lgan Qatar deyarli barcha gazni bo‘g‘oz orqali olib o‘tadi.
Eron esa o‘z xomashyosining katta qismini shu bo‘g‘oz orqali eksport qiladi. Bu nazariy jihatdan Tehronning bo‘g‘ozni yopish qarorini cheklaydi. Shunday bo‘lsa-da, Tehron, agar zarur deb hisoblasa, buni amalga oshirish uchun katta mablag‘ ajratgan.
Izoh (0)