O‘zbekistonda o‘qituvchilar kechgacha maktabda o‘tirishga majburmi?
“O‘qituvchilar soat 16:00 gacha maktabda o‘tirishga majburmi, ish haqi to‘lovi kunbay emas-ku? Ustiga ustak, o‘qituvchilar orasida ayollar ko‘p” kabi murojaatlar ko‘paymoqda. Bu haqda O‘zA xabar bermoqda.
Vazirlar Mahkamasining 1997-yil 11-martdagi “O‘zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksini amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan normativ hujjatlarni tasdiqlash to‘g‘risida”gi 133-sonli qarorining 4-ilovasi bilan tasdiqlangan va “Alohida tusga ega bo‘lgan ishlardagi qisqartirilgan ish kuni belgilanadigan xodimlar ro‘yxati”ga o‘qituvchilar ham kiritilgan. Agar yuqori sinf o‘qituvchisining haftalik dars yuklamasi 20 soat qilib belgilangan bo‘lsa, Vazirlar Mahkamasining 2005-yil 21-dekabrdagi 275-sonli qaroriga muvofiq, o‘qituvchining haftalik ish yuklamasi har bir o‘quv soatini 0,8 koeffitsiyentga ko‘paytirish natijasida 16 soat qo‘shish orqali 36 soat qilib belgilangan.
Shunga muvofiq o‘qituvchi daqiqa hisobida 900 yoki 15 (astronomik) soat o‘quvchilar bilan ishlasa, qolgan 21 soatni ish yuklamasida belgilangan boshqa vazifalar hamda maktab rahbariyati bergan topshiriqlarni bajarishga sarflashi lozim. Mehnat kodeksining 115-moddasiga ko‘ra, xodim uchun ish vaqtining normal muddati haftasiga qirq soatdan ortiq bo‘lishi mumkin emas.
Olti kunlik ish haftasida har kungi ishning muddati yetti soatdan, besh kunlik ish haftasida esa sakkiz soatdan ortib ketmasligi lozim.
Shunday kelib chiqib, xodimni sakkiz soatdan ortiq ishlatish mumkin emas, Bu mehnatga majburlash hisoblanadi va aybdor shaxslar ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning tegishli moddalariga asosan javobgarlikka tortiladi.
Ish hajmining ortishi yoki muhim topshiriqlar ijrosini kechiktirib bo‘lmasligini inobatga olib, ish beruvchi asosiy ish vaqtidan tashqari qo‘shimcha ish vaqtida ham xodimning roziligi bilan uni ishga jalb qilishi mumkin. Bunda qo‘shimcha ishlagan ish vaqti uchun ikki hissa ish haqi to‘lanishi lozim. Bu vaqt qonun hujjatlariga muvofiq yiliga 120 soatdan oshmasligi kerak.
