Odamlar ishga borish uchun taxminan 60 daqiqa vaqt sarflaydi
Odam qanday transportdan foydalanishidan qat’iy nazar, o‘z ish joyiga yetib borish uchun bir soatdan ortiq vaqt sarflashni xohlamaydi, deb ta’kidlamoqda amerikalik olimlar. Bu haqda “Kun” xabar beradi.
Odam ishga mashina rulida yoki tiqilinch tramvayda, metroga tushib yoki piyoda, besh kilometrdan 40 kilometrgacha bo‘lgan masofani bosib o‘tishi mumkin, biroq buning barchasini uzog‘i bilan bir soatning ichiga sig‘dirishga harakat qiladi, deyiladi PLoS ONE jurnalida chop etilgan yangi tadqiqotda.
Massachusets texnologiya instituti mutaxassislari natijalari unchalik ham ishonchli bo‘lmagan so‘rovnomalarga qo‘l urishdan bosh tortib, sayyoraning to‘rtta megapolis – Boston (AQSh), Abidjan (Kot-d’Ivuar), Lissabon (Portugaliya) va Ar-Riyod (Saudiya Arabistoni)dagi mobil telefonlardan anonim ravishda ma’lumotlarni yig‘di.
Har kuni tongda ushbu shaharlarning fuqarolari ish joylariga yetib borgunlaricha, masofa qanchaligidan qat’iy nazar, 50—70 daqiqa vaqt sarflashadi. E’tiborli tomoni, ushbu to‘rtala mamlakatning iqtisodiy, transport va ijtimoiy rivoji bir-biridan keskin farq qilishiga qaramay, qonuniyat deyarli o‘zgarmagan.
Biroq ushbu manzaradan ishchilarining 98 foizi ish joyiga borish uchun shaxsiy avtomobilidan foydalanadigan Ar-Riyod alohida ajralib chiqqan. Ushbu holatda ishga yetib olish vaqti masofaga qarab — 40 daqiqadan (o‘n kilometr) 80 daqiqagacha (40—60 kilometr) cho‘zilishi mumkin.
Tadqiqotchilar o‘ziga xos “avtomobil madaniyati” mavjudligiga ham urg‘u bergan: avtomobil egalari o‘z mustaqilliklarini qadrlashadi va yo‘lga ko‘proq vaqt sarflashga tayyor, jamoat transporti tarafdorlari esa har qanday “ayyorliklar”ga tayyor va ishga tezroq yetib olish uchun u transportdan bu transportga “sakrab ketaveradi”.
Ushbu tadqiqot natijalari 1994-yilda italiyalik fizik Chezare Marketti tomonidan ilgari surilgan farazni deyarli tasdiqladi. Unga ko‘ra, odamlar tosh asridan beri qancha masofa va qanday transportdan foydalanmasin, ish joyiga yetib borish uchun taxminan bir soat vaqt sarflaydi. Ushbu vaqt oralig‘i uzayib ketmasligi uchun odamlar hatto ish joyini o‘zgartirish yoki ishga yaqinroq joydan uy topishga ham tayyor.
