1 сентябрга тайёргарлик бу нафақат мактаб анжомларини харид қилиш, балки бошланғич синф ўқувчилари учун мактаб рюкзагини тўғри танлаш муҳимлиги билан ҳам боғлиқ. Бозорда жуда кўп турдаги сумкалар бор, аммо уларнинг ҳар бири болаларнинг умуртқа поғонасига зарар етказмаслиги кафолатланмаган. Педиатр шифокор Полина Гринчик рюкзак танлашда қандай мезонларга эътибор бериш кераклиги, уни қандай тўғри тақиш ва қайси ҳолларда рюкзакдан умуман воз кечиш яхшироқ эканлиги ҳақида маълумот берди.
Гринчикнинг таъкидлашича, болаларнинг умуртқа саломатлиги нафақат рюкзакнинг ўзига, балки унинг вазнига ҳам боғлиқ. Ота-оналарга енгил ортопедик моделларга устунлик бериш ва сумканинг ичидаги нарсаларни назорат қилиш, шунингдек, болани тартиб-интизомга ўргатиш тавсия қилинади.
Махсус эътибор қаттиқ ортопедик орқа қисмга берилиши керак — у умуртқага тушадиган юкни камайтиради ва тўғри ўтиришга ёрдам беради, деди шифокор.
Рюкзакда бир нечта бўлимлар бўлиши муҳим. Бу юкнинг тенг тақсимланишига хизмат қилади. Сумканинг боғламалари (билагузуклари) кенглиги камида 4–5 см бўлиши керак. Энг яхшиси C шаклида бўлиб, бу елка ва бўйнинг контурларига мос келади ва юкни физиологик жиҳатдан тенг тақсимлашга ёрдам беради. Шунингдек, боғламалар созланадиган бўлиши керак, шунда рюкзак боланинг бўйига мослаштирилиши мумкин.
Маҳсулот материали ҳам муҳим аҳамиятга эга: у мустаҳкам, осон тозаланадиган ва ўқув қўлланмалари оғирлигига бардош бера оладиган бўлиши керак. Бундан ташқари, педиатр олд ва ён юзаларида элементлари бўлган моделларга эътибор беришни тавсия қилади.
Ёшга мос белгининг мавжудлиги ҳам аҳамиятли — агар у бўлмаса, демак маҳсулот болалар учун мўлжалланмаган. Мактаб сумкаси мослик сертификатига эга бўлиши керак, бу сертификатни сотувчи харидор сўраганда кўрсатиши шарт.
Шифокор рюкзакни тақиш давомийлигини ҳисобга олишни маслаҳат беради: 30–40 дақиқадан ортиқ давомида доимий тақиш умуртқани ортиқча юклайди. Айниқса, кунига икки соатдан кўп тақилса, ўтириш ҳолатининг бузилиши хавфи ортади. Боланинг рюкзакни икки елкасида тақиши муҳим, бир томон елка орқали тақилиши эса тана эгри чизиғининг бузилишига (сколиозга) олиб келиши мумкин. Рюкзакнинг жойлашуви бел остидан паст бўлмаслиги, орқага зич ёпишиши ва юқори қисми елка даражасида бўлиши керак.
Гринчик мактаб сумкасини бир қўлда кўтармасликни тавсия қилди. Бу бир томонлама юкланишга сабаб бўлиб, ўтириш ҳолатининг бузилишига олиб келиши мумкин. Оғирликни камайтириш учун шифокор ўқув қўлланмаларининг электрон версияларидан фойдаланишни ёки иккинчи тўпламни мактабда сақлашни тавсия қилади. Шунингдек, сумкани ортиқча нарсалар билан тўлдирмаслик муҳим. Энг енгил дафтарлар ва папкаларни танлаш, энг оғир китобларни эса орқа қисмга яқин жойлаштириш маъқул.
СанПин қоидаларига кўра, бўш рюкзакнинг вазни бошланғич синф ўқувчилари учун 700 граммдан, катта синф ўқувчилари учун эса 1000 граммдан ошмаслиги керак. Рюкзакнинг умумий вазни (ичидаги нарсалар билан бирга) ёшга қараб фарқланади:
1–2-синфлар — болалар вазнининг 10% дан ошмаслиги керак;
3–5-синфлар — 15% гача;
Катта синф ўқувчилари — 20% гача.
Педиатр таъкидлаганидек, рюкзак танлашда боланинг соғлиғи хусусиятларини ҳисобга олиш зарур. Баъзи ҳолатларда сумка тақиш тавсия этилмайди: сколиоз, орқа ва елка соҳасидаги жароҳатлар, шунингдек, мушакларнинг заифлиги билан боғлиқ касалликлар, масалан, фалаж (ДCП). Бундай вазиятларда ортопед маслаҳати ва махсус ечимлардан фойдаланиш тавсия этилади.
Изоҳ (0)