Марс ва Юпитер орасидаги астероидлар минтақасидаги энг йирик жисм бўлган Серера митти сайёраси бир пайтлар ҳаёт учун барча асосий “таркибий қисмлар”га эга бўлган бўлиши мумкин. Халқаро олимлар гуруҳи миллиардлаб йиллар олдин бу объект сиртида микроорганизмларни қўллаб-қувватлашга қодир бўлган узоқ муддатли кимёвий энергия манбаи мавжуд бўлганини аниқлади. Тадқиқот натижалари Science Advances журналида эълон қилинди.
“Ерда ер қаъридаги иссиқ сув океан билан аралашганда, микроблар учун ҳақиқий зиёфатга айланади. Шунинг учун Серерада ҳам шундай ҳолат бўлган-бўлмаганини тушуниш муҳим”, деди тадқиқотнинг етакчи муаллифи, Аризона университети ходими Сем Курвилл.
Илгари 2018 йилда якунланган Dawn миссияси Серерада туз, органик молекулалар ва ерости шўр океани изларини топган эди. Энди бу манзарага учинчи элемент - ядродаги қизиган тоғ жинсларидан чиқадиган сув ва газларнинг ўзаро таъсири натижасида ҳосил бўладиган кимёвий энергия қўшилди.
Олимлар Сереранинг ҳарорат ва кимёвий эволюциясини моделлаштирди ва 2,5-4 миллиард йил олдин унинг қаъри радиоактив элементларнинг парчаланишидан иссиқлик ажратганини кўрсатди. Бу сувни иситиб, уни метан ва карбонат ангидрид билан тўйинтирган - микроб метаболизми учун потенциал “ёқилғи”.
“Бугунги кунда Серера аллақачон ички иссиқлик манбаларини йўқотган, унинг суви деярли бутунлай музлаган ва суюқлик қолдиқлари концентрланган шўр сувга айланган. Аммо ўтмишда митти сайёра назарий жиҳатдан ҳаёт пайдо бўлиши мумкин бўлган “яшаш ойнаси”ни бошдан кечирган”, дейди тадқиқотчилар.
Тадқиқот муаллифларининг таъкидлашича, натижалар нафақат Серера учун муҳим. Шунга ўхшаш сценарийлар Қуёш тизимидаги бошқа шунга ўхшаш ўлчамдаги муз жисмларида ҳам содир бўлиши мумкин эди. Бу жойларда Европа ёки Энселададаги каби иссиқлик ҳосил қилувчи улкан сайёраларнинг тортишиш кучи йўқ.
Бундан аввал Швециянинг Чалмерс технология университети олимлари қизил ўта гигант DFК 52 атрофида галактикамизда маълум бўлган энг йирик газ ва чанг пуфагини аниқлагани хабар қилинганди. Отилиб чиққан модданинг массаси Қуёш массасига тенг бўлиб, пуфакнинг ўзи 1,4 ёруғлик йили масофасига чўзилган.
Изоҳ (0)