Ражаб Адашев кастингдан ўта олмаган «Абдуллажон» фильмида қандай қилиб бош ролни ижро этгани ҳақида гапириб берди (видео)

Режиссёр Зулфиқор Мусоқовнинг машҳур «Абдуллажон» фильмидаги Бозорбой роли Ўзбекистон халқ артисти, марҳум Обид Юнусов учун ёзилган.

Маълумотларга қараганда Обид Юнусов ушбу ролга тасдиқланиб, съёмка майдонига ҳам борган. Лекин кино томошабинлар ушбу ролда ўша вақтда фильм кастингидан ўта олмаган, Ўзбекистон халқ артисти Ражаб Адашевни кўради.

«Дарё» мухбири Феруз Муҳаммад Ражаб Адашев билан интервьюда Обид Юнусов учун ёзилган сценарийда, бош ролни ижро этиш унга қандай насиб этгани, ижодий гуруҳ Бозорбой ролида Обид Юнусовни тасаввур қилган вазиятда, Ражаб Адашев ўша муҳитга мослашиши қандай кечгани, партнёрлари билан қандай келишиб кетганига қизиқди.

Хуллас яхши савол, жуда яхши савол. «Абдуллажон» фильми ижодий гуруҳини «Ўзбекфильм»дан ўзим кузатиб қўйганман. Ичимда «фильмга тасдиқланмаганим учун ҳеч қандай ачиниш ёки «тарвузи қўлтиғидан тушгандек» ҳолат бўлмаган, лекин «кетишди-я, кетишди», деган хаёл ҳам ўтган.

Ижодий гуруҳ 1991 йилнинг 17 сентябрида суратга олиш майдонига кетишган бўлса, эртаси куни соат 5 ларда Бозорбой Абдуллажон билан қариндошлар жам бўлган уйга кириб келган саҳнанинг тасвирга олиш ишлари билан бошланар эди.

Тўйтепада икки қаватли меҳмонхонада туришган, жамоа тахминан соат 12-13 ларда тушлик қилган, меҳмонхона пастидаги ошхонасига тушишган. Обид ака ҳам тушган, ўзлари ўтирганларми, шериклари биланми, хуллас нарироқда ўтирган икки наманганлик «Ие, Ўткурий-ку» деб таниб қолишади ва келиб саломлашиб, ёнига ўтиришади. Ёнидан шишани чиқариб, «Обид ака, Наманганга борганда одамларга нима дейман? Шу одам билан кўришдим, анақа бўлмади дейманми?» деб, бошлашган. 3 киши битта шишани ёки иккитани бўшатишган.

Соат икки ёки учда ётишган. Тўрт яримда уйғотиш бошланган, Гриша деган ёрдамчи бор эди, «Обид ака, на сёмки» деб чақирганида, Обид ака ширакайф ҳолда чиқиб келган ва «Мен тайёрман» деб турган жойида режиссёр ҳам кўриб қолади. Ўшанда Обид ака мардлик қилиб, шартта кийим-кечакларини йиғиштириб Тошкентга жўнаб кетган. Шу билан кейин ижодий гуруҳ мени қидиришни бошлашган.

Ўша оқшомни ўзида менга Фарҳод исмли фильм директори телефон қилиб, келиб олиб кетди. Борганимда, айни мен бола билан кириб келадиган саҳнада, аёлим, болаларимни олаётган экан. Кейин мен ҳам ўша ердан киришиб кетганман.

Тез мослашиб кетишимга режиссёр Зулфиқор Мусоқовнинг хизмати катта. У ҳаммага «Обид ака ўйнамайдиган бўлди, Ражаб Адашев ўйнайди, у ҳозир келади» деб тайинлаб чиққан экан. Келганимда ҳеч ким «Ие, Обид Юнусов ўйнаши керак эди-ку» деб ҳайрон бўлмади. Ҳатто ўзимда ҳам шунга ўхшаш фикр кейинчалик пайдо бўлганди. Фильм олиниб бўлингач, жуда кўп вақтдан сўнг, раҳматли Тўти Юсупова оламдан ўтганидан кейин турли хаёллар келди: Шулар нимани ўйлаган экан? Обид Юнусов билан рол ўйнашни кутаётган одамлар бирдан мени кўриб ғалати бўлмаганмикин?

Лекин профессионал актёрлар ҳеч нарсани билдирмасдан туриб, мен билан чинакамига, дилдан ўйнашни бошлашган. Чунки уста актёр уста актёр-да!

Мен бу нарсага эътибор бермаганман, сабаби ҳолатни табиий қабул қилганман.

Режиссёр менга айтганки, «Ражаб ака, бу менинг учинчи картинам. Иложи борича самимий ўйнанг. Ҳеч қанақа сиёсий газеталар ўқиманг, телевизор ҳам кўрманг. Бу шунақа фақат ўзининг оиласини, мол-ҳолини, ерини ўйлайдиган Бозорбой ака, у шунақа одам деб тушунтирган. Мен ўшанда нозик жойини топганман, Зулфиқор Мусоқов ҳам ҳар бир эпизодда маъқуллаб турган.

Уста актёрлар билан ишлаш ҳар бир актёрга ҳузур бағишлайди. Уста бўлмаган актёрлар билан ўйнасангиз, уларнинг кўзлари жовдираб туради. «Тўғри ўйнаяпманми ёки нотўғрими?», «Ие бу киши ўйнаяптими, анави ўйнаши керак эди-ю» деган саволлар миясида туради. Шу саволларга жавоб қидириб, мияси ўша билан банд бўлиб қолади. Рол ҳақида ўйламай қолади.

Ражаб Адашев, Ўзбекистон халқ артисти

Маълумот учун, Ражаб Адашев 1944 йил 15 июль куни Самарқанд вилояти Ургут туманида туғилган. Островский номидаги Тошкент театр ва санъат институтининг актёрлик факультетини тамомлаган. Кинодаги фаолияти 1964 йилдан бошланган. 100 дан ортиқ фильмларда рол ижро этган.

Ражаб Адашев  1993 йилда «Абдуллажон» фильмидаги «Энг яхши эркак роли учун» мукофот, 1997 йилда Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист, 2010 йилда Ўзбекистон халқ артисти, 2021 йилда «Дўстлик» ордени, 2022 йилда Санъат ва маданият фидокори», «Меҳнат фахрийси», «Кинематография фидокори» каби унвон ва мукофотларига муносиб кўрилган.