Криптовалюта капитал назоратига халақит бераётгани маълум бўлди

Криптовалюталарнинг ярим қонуний мақоми ва улар билан операцияларни марказлашмаган юқори даражаси капитал чекловларини четлаб ўтиш самарали фойдаланиш имконини беради. Бу ҳақда Халқаро валюта жамғармаси (ХВЖ) иқтисодчиларининг фонд сайтидан келиб чиқиб «Коммерсантъ» хабар бермоқда.

Криптовалюталарнинг, биринчи навбатда, стабилкоинларнинг машҳурлиги юқори инфляция ва беқарор иқтисодиётга эга мамлакатларда кескин ўсиб бормоқда.

Капитал чекловларини жорий этиш транзакцияларни кузатиш ва контрагентларни аниқлашни талаб қилади ва крипто-активлардан фойдаланиш ҳатто воситачилардан фойдаланган ҳолда ҳам бундай назорат самарадорлигини сезиларли даражада камайтиради.

Крипто-активларнинг глобал ҳажми ҳозирда 2-3 трлн долларни ташкил этади, бу молиявий активлар қийматининг тахминан 1 фоизини ташкил этади, бироқ баъзи мамлакатларда криптовалюталарнинг машҳурлиги сезиларли даражада юқори ва АҚШ долларига боғланган стабилкоинлар савдоси 2020 йилдан бошлаб сезиларли даражада ўсди.

Бозорнинг тузилиши ҳам ўзгарди — сўнгги икки йил ичида унда институционал инвесторлар ва корпорациялар улуши ўсди — айниқса Шимолий Америка ва Европада.

ХВЖ аъзоларининг қарийб 90 фоизи ҳозирда маълум турдаги тўсиқларга мурожаат қилмоқдалар, аммо уларнинг ярмидан кўпи жуда чекланган характерга эга. Муҳим тўсиқлар фақат 21 мамлакатда киритилган.

Шу билан бирга, криптовалюталардан фойдаланиш энг кенг тарқалган йигирмата мамлакатда ҳозиргача фақат битта ривожланган давлат — АҚШдир. (Вьетнам етакчи, Ҳиндистон, Покистон, Украина, Кения, Нигерия, Венесуэла, Того, Аргентина, Колумбия, Таиланд, Хитой, Бразилия, Филиппин, Жанубий Африка, Гана, Россия, Танзания ва Афғонистон).

Криптовалюталарнинг машҳурлиги кўпинча юқори инфляция ва беқарор иқтисодий шароитлар билан боғлиқ бўлиб, бу криптоизация хавфини оширади.

Кўпинча крипто-валюталарнинг «ярим қонуний» мақоми кул ранг зонани яратишнинг биринчи шартидир — расмий капитал чекловлари юридик мақомга эга бўлмаган каналларга нисбатан қўлланилиши мумкин эмас, худди шу муаммо регуляторларнинг ваколатларига ҳам тегишли.

Марказий банкнинг захираларига (рақамли валюталар) қарши чиқарилган стабилкоинлар энг осон тартибга солинади.

Мамлакатлар ўртасидаги тартибга солишдаги тафовутлар «тартибга солиш арбитражи»га ҳам олиб келади – аксарият мамлакатларда криптоактивлар расмий валюта айирбошлаш бозорининг бир қисми эмас, бироқ Жанубий Африка криптовалюталарга валютани тартибга солишни кенгайтиришга ҳаракат қилишни бошлаган.

Аргентинада капитал чекловларига риоя қилиш крипто активларини тартибга солиш мақсадларидан бири сифатида расман эълон қилинган.

Аввалроқ Ўзбекистонда криптоактивлар айланмаси соҳасида тартибга солиш махсус режими жорий этилиши ҳақида хабар берилган эди.