Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатлари 25 март куни ўтказилган навбатдаги мажлисда «Фавқулодда ҳолат тўғрисида»ги қонун лойиҳасини биринчи ўқишда қабул қилди.
Қайд этилишича, бугунги кунда дунё мамлакатлари билан бир қаторда Ўзбекистонда ҳам коронавирус пандемияси кенг тарқалиб, ушбу инфекция билан касалланганлар сони кун сайин ортиб бораётгани фавқулодда чора-тадбирлар кўришни тақозо этади. Бу эса ўз навбатида миллий қонунчилик базасини такомиллаштириш заруратини юзага келтирмоқда.
«Gazeta.uz»нинг ёзишича, шу муносабат билан қонун доирасидаги ҳуқуқий асосини яратиш мақсадида Адлия вазирлиги, Ички ишлар вазирлиги, Фавқулодда вазиятлар вазирлиги, Миллий гвардия ва Давлат хавфсизлик хизмати масъул ходимларидан иборат ишчи гуруҳ томонидан конституция талаблари ва халқаро тажрибани ҳисобга олган ҳолда ушбу лойиҳа тайёрланди.
Депутат, O‘zLiDeP фракцияси аъзоси Расул Кушербаев коронавирус пандемиясининг дастлабки кунларида жамоатчилик Ўзбекистонда фавқулодда ҳолат эълон қилиниши мумкинлигини кенг муҳокама қилганини, аммо бу ҳақда алоҳида қонун бўлмаганини таъкидлаб ўтган.
Янги қонун лойиҳасида фавқулодда ҳолатни жорий қилиш тартиби, ушбу жараёнда қўлланиладиган чоралар ва чеклашлар, фавқулодда ҳолат амал қиладиган давр учун жорий этиладиган махсус давлат бошқаруви органлари, фавқулодда вазият шароитида жисмоний ва юридик, шунингдек, мансабдор шахсларнинг ҳуқуқлари кафолатлари бошқа нормалар баён этилган.
Расул Кушербаевнинг айтишича, сиёсий фракциялардан «Адолат» СДП фракцияси ушбу қонун лойиҳасини маъқулламаган ва ялпи мажлисда ҳам ушбу позицияда қолди.
«Gazeta.uz» 2020 йилнинг октябрь ойидаёқ Ўзбекистон сиёсий партиялари фракциялари «Фавқулодда ҳолат тўғрисида»ги қонун лойиҳасини кўриб чиқаётганини маълум қилган. Шундай қонун лойиҳаси 2016 йилда ишлаб чиқилиб, муҳокамага қўйилган, аммо қабул қилинмаган эди.
Қонун лойиҳасининг амалдаги вариантига кўра (якуний версиясида ўзгаришлар бўлиши мумкин), ҳужжатда фавқулодда ҳолат жорий этишнинг мақсадлари сифатида уни жорий этиш учун асос бўлган ҳолатларни бартараф этиш, жамоат хавфсизлигини, фуқароларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари, қонуний манфаатлари ва хавфсизлигини ҳимоя қилиш, конституциявий тузум ва мамлакат ҳудудий яхлитлигини таъминлаш кўрсатилган.
Ҳужжатда комендантлик соати, ўта муҳим ва тоифаланган объектлар, фавқулодда ҳолат, Фавқулодда ҳолат режимини таъминлаш бўйича давлат комиссияси ва бошқа тушунчаларга таъриф берилган.
Фавқулодда ҳолат қуйидаги ҳолатлар юзага келганда жорий қилинади:
- реал ташқи хавф, Ўзбекистоннинг конституциявий тузуми ва ҳудудий яхлитлигига тажовуз қилиш, қуролли қўзғалон, оммавий тартибсизликлар, террорчилик ҳаракатлари, шунингдек, фуқаролар ҳаёти ва хавфсизлигига, давлат органлари, бошқа ташкилотларнинг кундалик фаолиятига бевосита таҳдид соладиган зўравонлик ҳаракатларини ўзида ифода этиш билан боғлиқ бўлган ўта муҳим ва тоифаланган объектлар ёки алоҳида жойларни тўсиш ёки қўлга олиш ҳаракатлари, ноқонуний қуролли тузилмаларни тайёрлаш ва уларнинг фаолият кўрсатиши ҳолатлари ҳамда миллатлараро, конфессиялараро ва чегаравий низолар;
- йирик ҳалокат, табиий офат, эпидемиялар ҳамда кенг қамровли авария-қутқарув ва бошқа кечиктириб бўлмайдиган ишларни амалга оширишни талаб қилувчи бошқа табиий ва техноген тусдаги фавқулодда вазиятлар, фавқулодда экологик вазиятларда.
Фавқулодда ҳолат Президент фармони билан мамлакатнинг бутун ҳудудида ёки алоҳида маъмурий ҳудудларида жорий этилади. Фармон уч сутка мобайнида Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ва Сенатига тасдиқлаш учун киритилади ва дарҳол ОАВда эълон қилинади.
Мамлакатнинг бутун ҳудудида жорий этилган фавқулодда ҳолатнинг амал қилиш муддати 30 суткадан, унинг алоҳида маъмурий ҳудудларида жорий этилган фавқулодда ҳолатнинг амал қилиш муддати 60 суткадан ошиши мумкин эмас. Муддат тугаши билан фавқулодда ҳолат тугатилган деб ҳисобланади. Ушбу муддат мобайнида фавқулодда ҳолатни жорий этишдан кўзланган мақсадга эришилмаган ҳолларда, унинг амал қилиш муддати Президент фармони билан узайтирилиши мумкин.
Изоҳ (0)