WSJ: Эрон ядро битими бўйича АҚШ билан тўғридан-тўғри музокаралар ўтказишдан бош тортди

Эрон Евроиттифоқнинг Теҳрон ва Вашингтон ўртасида Эрон ядро дастури бўйича тўғридан-тўғри музокараларни ташкиллаштириш ҳақидаги ташаббусни рад этди. Бу ҳақда The Wall Street Journal икки нафар юқори мансабли дипломатик манбасига таяниб хабар берди, деб ёзади «РБК».

Нашр ҳамсуҳбатларига кўра, Эрон ҳукумати АҚШ учрашув ўтказилганидан кейин баъзи санкциялар бекор қилинишига кафолат бермагунича, унда қатнашиш имкониятини истисно қилди.

Дипломатлар фикрича, Эрон ҳукуматининг хатти-ҳаракатлари АҚШ ва Евроиттифоқ муносабатларида кескинлик кучайишига олиб келади. Аммо улар яқин ойлар ичида бевосита музокаралар ўтказилиши учун умид ҳали ҳам борлигини айтиб, Теҳроннинг ҳаракатларини эса уларга «таъсир ўтказиш воситасига эга бўлиш»га уриниш деб қабул қилиш керак. Музокаралар март охирида бўлиб ўтиши мумкин, дея қайд этади WSJ.

Газета ёзишича, АҚШ ушбу маслаҳатлашувларда қатнашишга шайлигини билдирган, аммо улар ўтказилгунига қадар санкцияларни юмшатишдан бош тортган.

Reuters Оқ уй вакилига таяниб хабар беришича, АҚШ ҳукумати Эроннинг ядро дастури бўйича АҚШ билан тўғридан-тўғри дипломатик мулоқот ўтказиш ҳақидаги Евроиттифоқ таклифини рад этганидан ҳафсаласи пир бўлган. «Биз Эроннинг жавобидан ҳафсаламиз пир бўлган бўлса-да, Кенг қамровли қўшма ҳаракатлар режаси доирасида мажбуриятларга амал қилишга ўзаро қайтишга эришиш учун дипломатик ҳаракатларни қайта бошлашга ҳамон тайёрмиз», — деди у.

Унинг сўзларига кўра, Вашингтон кейинги қадамлар борасида «5+1» формати (БМТ Хавфсизлик кенгашининг бешта доимий аъзоси ва Германия) бошқа иштирокчилари билан маслаҳатлашишга тайёр.

21 февраль куни АҚШ президентининг миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Жейк Салливан Жо Байден Теҳрон билан Эрон ядро дастурини чеклаш бўйича музокараларга тайёрлигини маълум қилган эди.

Унинг сўзларига кўра, Байден ядро қуролини қўлга киритиш масаласида Эронни тийиб турмоқчи ва бунинг учун энг яхши восита «қунт ва зийраклик талаб қиладиган дипломатия»дир.

Аввалроқ АҚШ Эрон билан дипломатик алоқаларга очиқлиги, аммо Теҳронга қарши жорий этилган бир томонлама санкцияларни юмшатмоқчи эмаслиги ҳақида Оқ уй матбуот котиби Жен Псаки айтиб ўтган эди.

Эслатиб ўтамиз, 2020 йил, 11 январь куни собиқ президент Дональд Трамп Эронга қарши янги санкциялар жорий қилиш ҳақдаги тегишли қарорни имзолаган эди. Дональд Трамп мазкур санкцияларни 8 январь куни Эроннинг Ироқдаги АҚШ ҳарбий базаларига берган зарбаларига жавобан эълон қилган.

АҚШ ва Эрон ўртасидаги кескинлик АҚШ томонидан Эроннинг энг нуфузли генерали Қосим Сулаймоний ўлдирилгач, янада кучайди. Бунга жавобан Эрон 2020 йил 8 январь куни АҚШнинг Ироқда жойлашган иккита ҳарбий базасига ракета зарбаларини берди.

Шунингдек, 2019 йил декабрь ойида АҚШ Эроннинг кемада юк ташувчи IRISL Group компанияси, унинг Хитойдаги шўъбаси E-Sail Shipping Company Ltd, шунингдек, Эроннинг Mahan Air авиакомпаниясига нисбатан санкциялар жорий этган. Таъкидланишича, санкцияларни жорий этиш учун уларнинг «оммавий қирғин қуролларини тарқатиш билан боғлиқ» транспорт ташувларини амалга оширгани асос бўлган.

Бундан ташқари, давлат департаментидан маълум қилишларича, «қуролларни Яманга олиб киришга ёрдам берган» саккизта Эрон тузилмалари ҳам санкция таъсири остига тушган.