АҚШ дунёда биринчи бўлиб Хитойни уйғурларга нисбатан геноцидда айблади. Концлагерлардаги миллионлаб одамлар, қийноқлар ва мажбурий стерилизация сабабли

АҚШ Хитойнинг Шинжон-Уйғур мухтор туманидаги уйғурларга нисбатан хатти-ҳаракатларини геноцид ва инсониятга қарши жиноят деб атади. Бу ҳақда Axios нашри АҚШ давлат котиби Майк Помпеога таяниб маълум қилди, деб ёзади Meduza.

«Мавжуд фактларни пухталик билан ўрганиб чиқиб шундай хулосага келдимки, камида 2017 йил мартидан буён Хитой халқ республикаси (ХХР) Хитой Коммунистик партияси раҳбарлигида ва назорати остида Шинжонда асосан мусулмон бўлган уйғурлар ҳамда бошқа этник ва диний озчилик вакилларига нисбатан инсонийликка зид бўлган жиноятларни амалга ошириб келган», — дейилади Помпеонинг баёнотида.

Шунингдек, Помпеонинг Twitter’ида ҳам давлат котибининг «ХХР Шинжонда геноцид ва инсонийликка зид жиноятларни амалга ошираётгани» ҳақидаги баёноти пайдо бўлди.

Помпеонинг маълум қилишича, давом этиб келаётган жиноятлар қаторига қуйидагилар киради:

• бир миллиондан ортиқ уйғурларнинг ўзбошимчалик билан ҳибсда сақланиши;
• мажбурий стерилизация;
• маҳбусларнинг қийноққа солиниши;
• мажбурий меҳнат;
• диний эътиқод эркинлиги, фикр билдириш эркинлиги ва ҳаракатланиш эркинлигининг чекланиши.

АҚШ Хитойнинг уйғурларга қарши ҳаракатларини геноцид деб атаган биринчи мамлакат бўлди. Оқ уйнинг юқори мансабли вакиллари бошқа мамлакатлар ҳам тез орада АҚШдан ўрнак олишига умид қилмоқда.

Уйғурлар ва бошқа мусулмон этник гуруҳлар узоқ вақтлардан буён Хитой коммунистик партияси томонидан қаттиқ зуғумларга учрамоқда. Уйғурларни таъқиб қилиш 2009 йилда Шинжоннинг маъмурий маркази Урумчидаги тартибсизликлардан кейин бошланди, ўшанда юзлаб одам ҳалок бўлганди. Баъзи уйғурлар ИШИД террорчилик гуруҳига қўшилганидан кейин эса таъқиб янада кучайди. ХХР ҳукумати минтақа аҳолиси устидан оммавий назорат тизимини жорий қилди, шунингдек, уларнинг кўпчилигини лагерларга юборди. Мусулмон уйғурлар, тасдиқланмаган маълумотларга кўра, художўйликнинг ҳар қандай белгилари учун, шунингдек, агар чет элда қариндошлари бўлса ёки хорижга чиқиш паспорти бўлса, лагерларга жўнатилиши мумкин.

Расмий Пекин ўз хатти-ҳаракатларини терроризм ва экстремизм профилактикаси деб оқлаб, лагерларни эса «профессионал тайёргарлик» учун жойлар деб атамоқда.