Эрининг хиёнати мода империясига асос солишига сабаб бўлган Энне Бурда ҳикояси

Оддий уй бекаларидан тортиб мода ихлосмандлари ва танқидчилар томонидан ҳам эътирофга сазовор бўлган, қиммат либос сотиб олишга қурби етмаганларга андоза асосида ўз қўли билан ўзига хос либос тикиш имконини берган «Бурда» журналининг машҳур бўлишида германиялик Энни Бурданинг роли катта ва унинг ҳаётида юз берган воқеалар билан боғлиқ. «Домашний очаг» журнали миллионлаб аёлларга илҳом берган, ҳаётда ўз ўрнини топиш учун ўрнак бўла оладиган аёл ҳақида ҳикоя қилади.

«Онамдек бўлмайман»

1909 йилда дунёга келган Энне Магдалена Леммингернинг онаси босиқ, оиласи, фарзандлари ва эри учун ўзини бағишлаб, ўз хоҳиш ва истаклари ҳақида ҳатто ўйлаб ҳам кўрмайдиган аёл бўлган. Эннени ёшлигидан бир савол қийнаган — инсон қандай қилиб бунчалик ўзини қурбон қилиши мумкин?

Намунали она ва рафиқа

Катта ҳаётга қадам қўяётган бир вақтда Энне қанчалик истамасин ҳаёти онасиникига ўхшаб кетган, замонасидаги аёллар сингари бошқа танлови бўлмаган. Монастирлик мактабининг тижорат курсини тамомлаган Энне маҳаллий элекростанцияда ҳисобчи бўлиб ишлай бошлайди. Кунлардан бир куни электроэнергияга тўлов қилиш учун кичикроқ босмахона эгаси, келишган Франц Бурда кириб келади. Тарбияли, ёқимли қиз Францнинг юрагидан уради, у ҳам ўз навбатида қизда қизиқиш уйғотади ва тақдир учраштирган жуфтлик 1931 йилда муносабатларини никоҳ билан боғлайди. Намунали рафиқа ва уч боланинг онаси бўлган Энне 20 йиллик умрини уй юмушлари ва ошхонадан чиқмасликка бағишлайди. Ташқаридан қараганда ҳаммаси мукаммалдек—унда ҳаммада бўлиши керак бўлган уй, эр ва фарзандлар бўлган, лекин у ёшлиги, меҳр-муҳаббати ва умрини бағишлаган турмуш ўртоғи Франц томонидан қадрланмайди— эри унга хиёнат қилади. Франц котибасига илакишиб қолган, уларнинг никоҳсиз туғилган фарзанди ҳам бор эди.

Энне ҳаммасига нуқта қўйганида Франц уни ёқтириб қолган вақтдагидек ёш ва гўзал бўлмаган. 40 ёшда ҳаётнинг янги саҳифасини очиш осон бўлмайди. Лекин у ўзини қўлга олади. Биринчи бўлиб ишни яхши адвокат ёллашдан бошлайди ва эри севгилисига совға қилиб юборган журнал ва босмахонани тортиб олади. Журнал ҳеч қандай даромад олиб келмаётганига қарамай, Энне уни турмуш ўртоғи ундан кечиб танлаган аёлда қолдиришни истамаган.

Мустақил ва муваффақиятли

Севган инсони томонидан қадрсизланиш ва хиёнат Эннега қаттиқ таъсир қилган ва у ҳаёти ўзи бир вақтлар истамаган онасининг ҳаёти сингари зерикарли ва маънисиз ўтаётганини тушуниб етган. Шундан кейин тикишни билмаслиги ва журнал нашри билан шуғулланиб ҳам кўрмаганига қарамай, муваффақиятга мустақил равишда эришишга ва аёлларнинг чиройли кўринишига ёрдам беришга аҳд қилади.

Ишга боши билан шўнғиб кетган Энне тикувчиларни ўзи излаб топиб, уларнинг қандай ишлаётганини назорат қилиб турган. Фотографларни ёллаб, журнал учун энг яхши модель ва энг сифатли кадрларни танлаган. Журнал дизайнидан тортиб, кутюрлик ва нашр фаолиятини ҳам яхшилаб ўрганган.

Урушдан кейин Германия аёлларига берган ёрдами

Аёлнинг ҳаракатлари бежиз кетмаган. 1950 йилда чиқарилган «Бурда моден» журналининг янги сони бир зумда харид қилинган. Уруш тафти ҳали кетиб улгурмаган Германия аёллари учун мазкур журнал айни муддао бўлган: эндиликда улар ортиқча харажатсиз, сифатли андоза ва дидни уйғунлаштириб ҳам чиройли кийиниши мумкин эди.

Урушдан кейин бошқа давлатлар қатори Германияга ҳам осон бўлмаган, сиёсий ва ҳокимиятдаги ўзгаришлар, ишлаб чиқариш оқсаган, дўкон пештахталари бўшаган бир вақтда салбий жараён ва қийинчиликлардан азоб чеккан инсонлар қалби гўзаллик истаган. Энне эса мазкур вазият жиловини қўлга олишга муваффақ бўлган, журнал адади икки йил ичида 100 мингдан 500 мингга кўтарилади, унинг ҳар бир сони чақмоқ тезлигида сотилиб кетади.

Эрини кечиради, лекин энди бу муҳим эмасди

Муваффақиятга эришган Энне энди ўзини алданган бахтсиз аёлдек эмас, омадли бизнесвумен, аёллар ҳаётига янги ранг бера олган тадбиркор сифатида ҳис қила бошлайди. У эрини кечириб, эрига жазмани фарзанди билан шаҳардан чиқиб кетиш шарт билангина оиласида қолишга рухсат беради. Лекин энди ҳаммаси аввалгидек эмас, у фарзандлари учунгина оиласини сақлаб қолганди. У бошини ишдан кўтармай, дам олиш куни нималигини билмай ишлаган, агар ўзиникига ўхшаган рақобатчи журнал пайдо бўлса, уларни битта қолдирмай сотиб олган. Журнал СССРга қайта қуриш даврида 1987 йилда кириб келган. Бу вақтга келиб «Бурда» энди нафақат пули йўқлигидан андоза асосида кўйлак тикишни истаганлар учун балки, ижодий элита учун ҳам севимли нашрга айланган. Журнал аёлларга ўз қўли билан ўзига хос бичимли либосларни тикиш имконини берган.

Бахтиёр кексалик

Энне Бурда 90 йилларга қадар журналнинг бош муҳаррири сифатида фаолият олиб борган. Кейинроқ эса ўзининг дам олиши кераклигини тушуниб етган ва саёҳат қилишни бошлаган. Ташриф буюрган мамлакатларида уни қиролича сингари кутиб олишган, унинг кийиниш услуби барчани лол қолдирган. 96 ёшида ҳаётдан кўз юмган Энненинг умр йўли бошқа аёлларга ҳаёт зарбаларида синмасдан, ўзини қўлга олган ҳолда кўп нарсага эриша олиши ва энг сара нарсаларга арзишини англаши учун ўрнак бўла олади.