Тарихни ўрганишнинг 6 сиридан хабардормисиз?
Тарихнинг сирли кўчаларига қизиқмаган инсон бўлмаса керак. Зеро ҳаётда яшаш учун бу фаннинг зарурлиги исбот талаб қилмайдиган қоида ҳисобланади. Барча қизиқарли фанлар каби тарихни ўзлаштириш ҳамда яхши натижага эришиш осон иш эмас. Бунинг учун курашиш зарур. Чунки тарихда маълумотлар шу қадар кўпки, бу фанни тизимлаштириб ўрганишни тақозо этади.
«Регистон» ўқув марказида тарих фани янгича қоидалар асосида ўқитилади. Яъни:
Ўқув марказимизда тарих фани икки хил дастур асосида ўқитилади.
- Мазкур фандан маълум билимга эга бўлганлар учун 7 ойлик дастур;
- Ушбу фан билан жиддий шуғулланмаганлар учун 9 ойлик дастур.
Иккинчи дастур асосида эса тарих фани билан аввал жиддий шуғулланмаганлар ўқитилади. Улар маълумотлар кўплигидан ҳеч ҳам қийналишмайди. Чунки «Регистон» ўқув марказида бу фан ҳар хил мантиқий саволлар, интелектуал ўйинлар, мукаммал тестлар асосида олиб борилади.
Иккала дастурда ҳам дарслар савол-жавоб тарзида олиб борилади. Савол-жавоблар тезлиги зеҳнни ўстириш ва хотирани мустаҳкамлашга асос бўлади. Бу босқич тугагач, абитуриентлар тестлар ечиш орқали ўқиган мавзуларини янада мустаҳкамлайди. Шунингдек, улар якшанба кунлари ҳафталик тест синовлари, ҳар ойнинг охирида эса ойлик тест синовларидан ўтишади.
Тарихдаги маълумотлар, аср ва йиллар, ҳукмдорлар, жойлар ҳар қандай одамни чалғитиши табиий. Бу мураккабликларни енгиш учун биз сизларга «Тарих фанини ўрганишнинг олти сири» деб аталган янгича қоидаларни тақдим этамиз:
1. Вергул билан ажратилган маълумотларга (атамалар, касблар, топилмалар, қабилалар ва ҳоказолар) алоҳида аҳамият бериш. Чунки жуда кўплаб тест саволлари мазкур кетма-кет келган сўзлар иштирокида тузилади. Бундай ҳолатда сиз уларни бир неча усуллар орқали эслаб қолишингиз мумкин. Улар қуйидагилар:
а) Шаклий ўхшашлик орқали эслаб қолиш. Яъни бош ҳарфлари орқали мисол учун, илк ўрта асрларда сув тегирмони, чиғир ва чархпалак каби сув иншоотлари кашф этилади. Бу жумладан мазкур сув иншоотлари номларини эслаб қолиш учун бош ҳарфларнинг бир хиллигига аҳамият бериш керак. Чиғир ва чархпалак бир хил ҳарфлардан бошлангани учун уларни осон эслаб қолса бўлади.
б) Мантиқий (маъновий) ўхшашлик орқали эслаб қолиш. Бу ҳолатда биз тарихий воқеаларни солиштиришимиз керак. Масалан, Қадимги Миср подшоҳи Осирис ўз биродари Сет томонидан ўлдирилган. Худди шундай ўхшашликни биз Рим императори Юлий Сезар ҳаётида ҳам учратишимиз мумкин. У ҳам ўз биродари Брут томонидан ўлдирилади. Тарихий воқеалар, ҳодисалар, даврларни худди шундай мантиқий боғланиш орқали бир-бирига боғлаб ташласаккина, тарихни мукаммал ўргана оламиз.
2. Ва, шунингдек, чунончи, шу билан бирга, ҳамда, билан, айниқса, хусусан, юксак даражада, ўз ривожининг чўққиси каби сўзлар ва бирикмалар билан келган гапларга, қавс ичидаги берилган сўзларга алоҳида аҳамият бериш. Масалан, Ўрта асрларда Хитой рассомлари ипак, қоғоз, ёғоч ва тошда ўзларининг ажойиб санъат асарларини яратганлар. Рассомчиликнинг деворий расмлар чизиш соҳаси айниқса ривож топган.
3. Асрларни, йилларни, даврларни таниш бирор воқеага боғлаш, уларни бир-бири билан солиштириш, бир хил вақтда содир бўлган воқеаларни бирор жойга ёзиб, эслаб қолиш. Бу усулда биз томондан тайёрланган хронология жадвали сизга катта ёрдам бера олади.
4. Тарихни такрорлаш қуйидаги усулларда олиб борилади.
—такрорлаш аниқ жадвал асосида ва мунтазам бўлиши керак;
—такрорлаш фақат мавзуларни ўқиш асосидагина эмас, балки бирор шерик билан савол-жавоб тарзида бўлиши ҳам муҳим;
—тест ечиш асосида ўтилган мавзуларни такрорлаш ҳам жуда ҳам самарали ҳисобланади.
5. Дунёнинг сиёсий харитасини тасаввур қила олиш воқеа-жараёнларни, масалан, давлатларнинг ҳарбий юришлари, савдо алоқалари, эгаллаган ҳудудларини тўғри аниқлашда жуда муҳим. Чунки мамлакатларнинг жойлашувини тўғри тасаввур қила олмай туриб кўр-кўрона ёд олинган маълумотлар хотирада узоқ сақланиб қолмайди. Чунончи, IV аср охирида вужудга келган Византия империясининг ҳудудлари (Болқон яримороли, Кичик Осиё, қисман Кавказ, Сурия, Фаластин, Миср, Кипр ва Крит ороллари)ни ёд олишда Ўртаер денгизининг шарқий қисми қирғоқларини, бу ҳудудларда жойлашган ўлкалар ва оролларни тасаввур қилиш жуда муҳим.
6. Барча маълумотларга жиддий эътибор бериб, уларни ҳар бир мавзу бўйича йил, аср, шахс, сабаб, оқибат, жой ва шу каби муҳим маълумотларни дафтарга бош ҳарфларини ёки биринчи бўғини ёзиб қўйиб, диққатни қаратиш орқали хотирани кўчайтириш. Бунда эсда сақлаб қолиш учун калит сўзлар ёзиб қўйилади. Калит сўзлар ёрдамида такрорлаш самарали ҳисобланади.
Юқоридаги қоидалар ҳозиргача кўплаб ўқувчиларни талабаларга айлантирди. Сирли фанни ўрганишга барчани таклиф этамиз! Марҳамат, келинг, қатнашинг ва талабалар сафига қўшиллинг! Шошилинг, чунки қабул сони чекланган!
«Регистон» ўқув маркази абитуриентларни синов асосида ўз жамоасига қабул қилади. www.rgn.uz сайти орқали рўйхатдан ўтинг ва биз билан боғланинг!
Учтепа филиали:
- Манзил: Тошкент шаҳар Учтепа тумани, Лутфий кўчаси 65А-уй
- Мўлжал: Фарҳод бозори, «Ўзбегим таомлари»
- Телефон: (+998-93) 536-27-00, (+998-90) 952-27-00.
- Манзил: Тошкент шаҳар Чилонзор тумани, Кичик халқа йўли кўчаси 6/1-уй
- Мўлжал: Турон банк, «Чилонзор» метро бекати
- Телефон: (+998-94) 602-33-44, (+998-90) 356-20-04.
